ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ
∆ιεθνές Εργατικό ∆ίκαιο

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α΄

∆ιεθνείς Συµβάσεις Εργασίας της ∆ΟΕ

1. ∆ιεθνής σύµβαση εργασίας για την απαγόρευση της

αναγκαστικής εργασίας 23
ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ∆ΙΑΤΑΓΜΑ 4221/61
«Περί κυρώσεως της υπ’ αριθ. 105 διεθνούς συµβάσεως
περί καταργήσεως της αναγκαστικής εργασίας» 23

2. ∆ιεθνείς συµβάσεις εργασίας για τα εργατικά ατυχήµατα 25

α) ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ∆ΙΑΤΑΓΜΑ 30 Οκτ. 1935
«Περί κυρώσεως της από 25 Ιουν. 1925 διεθνούς συµβάσεως
περί εξοµοιώσεως των αλλοδαπών και ιθαγενών εργατών
εν τη αποζηµιώσει των ατυχηµάτων της εργασίας» 25
β) ΝΟΜΟΣ 2078/1952
Περί κυρώσεως της υπ’ αριθ. 17 ∆ιεθνούς Συµβάσεως «περί
αποζηµιώσεως των ατυχηµάτων εργασίας» 28
γ) ΝΟΜΟΣ 2269/1920
«Περί κυρώσεως της ∆ιεθνούς Συνδιασκέψεως Εργασίας της
Ουασιγκτώνος περί περιορισµού των ωρών εργασίας εν ταις
βιοµηχανικαίς επιχειρήσεσιν εις 8 καθ’ ηµέραν
και 48 καθ’ εβδοµάδα» 33
δ) ΝΟΜΟΣ: 2990/22
«Περί κυρώσεως της ∆ιεθνούς Συµβάσεως της Γ΄ ∆ιεθνούς
Συνδιασκέψεως της Εργασίας της Γενεύης, της κανονιζούσης
την εφαρµογήν της εβδοµαδιαίας αναπαύσεως εν τοις
βιοµηχανικοίς καταστήµασιν.» 41

3. ∆ιεθνής σύµβαση εργασίας για την άδεια των µισθωτών 46

ΝΟΜΟΣ 2081/1952
«Περί κυρώσεως της υπ’ αριθ. 52 διεθνούς συµβάσεως «περί
κανονικών κατ’ έτος αδειών µετ’ αποδοχών» 46

4. ∆ιεθνής σύµβαση εργασίας για την προστασία των αποδοχών 50

ΝΟΜΟΣ 3248/1955
«Περί κυρώσεως της υπ’ αριθ. 95 ∆ιεθνούς Συµβάσεως
περί προστασίας του ηµεροµισθίου» 50

5. ∆ιεθνής σύµβαση εργασίας για την ισότητα αµοιβής

ανδρών και γυναικών 59
α) ΝΟΜΟΣ 46/1975
2 ΙΩΑΝΝΗΣ ∆. ΚΟΥΚΙΑ∆ΗΣ

«Περί κυρώσεως της ψηφισθείσης εν Γενεύη κατά το έτος 1951

της υπ’ αριθ. 100 ∆ιεθνούς Συµβάσεως Εργασίας περί ισότητος
της αµοιβής µεταξύ αρρένων και θηλέων και εργαζοµένων
δι’ εργασίαν ίσης αξίας» 59
β) ΝΟΜΟΣ 1576/1985
Κύρωση της ∆ιεθνούς Σύµβασης Εργασίας αριθ. 156/1981,
για την ισότητα των ευκαιριών και µεταχείρισης των
εργαζοµένων και των δύο φύλων. Εργαζόµενοι µε
οικογενειακές υποχρεώσεις 64

6. ∆ιεθνής σύµβαση εργασίας για την απαγόρευση διακρίσεων 71

ΝΟΜΟΣ 1424/1984
Για την επικύρωση της 111 ∆ιεθνούς Συµβάσεως Εργασίας
«για τη διάκριση στην απασχόληση και στο επάγγελµα» 71

7. ∆ιεθνής σύµβαση εργασίας για την προστασία της µητρότητας 76

ΝΟΜΟΣ 1302/1982
Για την επικύρωση της ∆ιεθνούς Σύµβασης Εργασίας
αριθ. 103/1952 «για την προστασία της µητρότητας» 76

8. ∆ιεθνείς συµβάσεις εργασίας για τις συνδικαλιστικές ελευθερίες85

α) Για την προστασία των συνδικαλιστικών δικαιωµάτων 85
αα) ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ∆ΙΑΤΑΓΜΑ 4204/1961
«Περί κυρώσεως της υπ’ αριθ. 87 διεθνούς Συµβάσεως
περί συνδικαλιστικής ελευθερίας και προστασίας
του συνδικαλιστικού δικαιώµατος» 85
ββ) ΝΟΜΟΣ 1855/1989
Κύρωση ∆ιεθνούς Σύµβασης Εργασίας υπ’ αριθµ. 141/1975
«για τις οργανώσεις των γεωργικών εργατών και το ρόλο τους
στην οικονοµική και κοινωνική ανάπτυξη» 92
β) Για τις συλλογικές διαπραγµατεύσεις 97
αα) ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ∆ΙΑΤΑΓΜΑ 4205/1961
Περί κυρώσεως της υπ’ αριθ. 98 ∆ιεθνούς Συµβάσεως
«περί εφαρµογής των αρχών του δικαιώµατος οργανώσεως
και συλλογικής διαπραγµατεύσεως» 97
ββ) ΝΟΜΟΣ 2403/1996
Κύρωση της 154 ∆ιεθνούς Σύµβασης Εργασίας «για την
προώθηση της συλλογικής διαπραγµάτευσης» 103
γ) Για την προστασία των εκπροσώπων των εργαζοµένων 108
αα) ΝΟΜΟΣ 1767/1988
Συµβούλια εργαζοµένων και άλλες διατάξεις. Κύρωση της
135 ∆ιεθνούς Σύµβασης Εργασίας 108
ββ) ΣΥΣΤΑΣΙΣ αριθ. 143/1971
Σύστασις αφορώσα την προστασίαν των εκπροσώπων
των εργαζοµένων εντός της επιχειρήσεως και
τας παρασχετέας εις αυτούς διευκολύνσεις 112

9. ∆ιεθνείς συµβάσεις εργασίας για την απασχόληση 117

α) ΝΟΜΟΣ 1423/1984
ΒΑΣΙΚΟΙ ΕΡΓΑΤΙΚΟΙ ΝΟΜΟΙ 3

Επικύρωση της 122 ∆ιεθνούς Συµβάσεως Εργασίας

«για την πολιτική της απασχόλησης» 117
β) ΝΟΜΟΣ 1556/1985
Κύρωση της 159/1983 ∆ιεθνούς Σύµβασης Εργασίας
για την επαγγελµατική επαναπροσαρµογή και απασχόληση
των µειονεκτούντων προσώπων 121
γ) ΝΟΜΟΣ 1856/1989
Κύρωση διεθνούς σύµβασης εργασίας υπ’ αριθµ. 142
«για το ρόλο του επαγγελµατικού προσανατολισµού και της
εκπαίδευσης στην αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναµικού» 127

10. ∆ιεθνής σύµβαση για τους όρους απασχόλησης στη δηµόσια διοίκηση
131
ΝΟΜΟΣ 2405/1996
Κύρωση της 151 ∆ιεθνούς Σύµβασης Εργασίας «Για την
προστασία του δικαιώµατος οργάνωσης και τις διαδικασίες
καθορισµού των όρων απασχόλησης στη δηµόσια διοίκηση» 131

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β΄

Λοιπές ∆ιεθνείς Συµβάσεις

1. ΣΥΜΒΑΣΗ ΤΗΣ ΡΩΜΗΣ 138

α) ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ∆ΙΑΤΑΓΜΑ 53/1974
Περί κυρώσεως της εν Ρώµη την 4.11.1950 υπογραφείσης
συµβάσεως «∆ια την προάσπισιν των δικαιωµάτων του ανθρώπου
και των θεµελιωδών ελευθεριών», ως και του Προσθέτου εις
αυτήν Πρωτοκόλλου των Παρισίων της 20.3.1952 138
β) ΝΟΜΟΣ 2400/1996
Κύρωση του πρωτοκόλλου υπ’ αριθµ. 11 στη Σύµβαση για
την προστασία των ∆ικαιωµάτων του Ανθρώπου και των
Θεµελιωδών Ελευθεριών, στο πλαίσιο της αναµόρφωσης
του µηχανισµού ελέγχου που θεσπίστηκε από τη Σύµβαση 139
2. Ευρωπαϊκός Κοινωνικός Χάρτης 150
α) ΝΟΜΟΣ 1426/1984
Για την κύρωση του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη 150
β) ΝΟΜΟΣ 2595/1998
«Κύρωση του Πρόσθετου Πρωτοκόλλου στον Ευρωπαϊκό
Κοινωνικό Χάρτη (1988) και του Πρόσθετου Πρωτοκόλλου
στον Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Χάρτη που προβλέπει
Μηχανισµό Συλλογικών Αναφορών (1995)» 172
3. ∆ιεθνές Σύµφωνο για τα οικονοµικά, κοινωνικά και µορφωτικά
δικαιώµατα 186
α) ΝΟΜΟΣ 1532/1985
Κύρωση του ∆ιεθνούς Συµφώνου για τα Οικονοµικά, κοινωνικά
και µορφωτικά δικαιώµατα 186
β) ΝΟΜΟΣ 1792/1988
Κύρωση Σύµβασης περί εφαρµοστέου δικαίου σε συµβατικές ενοχές
198
4 ΙΩΑΝΝΗΣ ∆. ΚΟΥΚΙΑ∆ΗΣ

ΜΕΡΟΣ ∆ΕΥΤΕΡΟ
Εσωτερικό Εργατικό ∆ίκαιο

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α΄

∆ιατάξεις του Συντάγµατος που ενδιαφέρουν τις εργασιακές σχέσεις205

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β΄

∆ιατάξεις του Αστικού Κώδικα

1. Νοµικά πρόσωπα 215

2. Σύµβαση Εργασίας 222

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ΄

Ειδικές Ρυθµίσεις για τις Συµβάσεις Εργασίας

1. Σύµβαση Ορισµένου Χρόνου 230

α) ΠΡΟΕ∆ΡΙΚΟ ∆ΙΑΤΑΓΜΑ 81/2003 Ρυθµίσεις για τους εργαζοµένους
µε συµβάσεις ορισµένου χρόνου (οδηγία 99/70/ΕΚ) 230
β) ΠΡΟΕ∆ΡΙΚΟ ∆ΙΑΤΑΓΜΑ 164/2004 Ρυθµίσεις για τους εργαζόµενους
µε συµβάσεις ορισµένου χρόνου στο δηµόσιο τοµέα 236

2. Ειδικές Μορφές Απασχόλησης (Τεκµήριο Εξάρτησης) 244

α) ΝΟΜΟΣ 2639/1998
Ρύθµιση Εργασιακών σχέσεων, σύσταση Σώµατος Επιθεώρησης
Εργασίας και άλλες διατάξεις 244
β) ΝΟΜΟΣ 2190/1920
Περί ανωνύµων εταιρειών 245

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ∆΄

Προστασία Ελλήνων Εργαζοµένων στην Αλλοδαπή

ΝΟΜΟΣ 1429/1984
Προστασία των Ελλήνων που εργάζονται σε χώρες της Ασίας ή
της Αφρικής και άλλες διατάξεις 247

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε΄

Εργασία Αλλοδαπών και ελεύθερη µετακίνηση εργαζοµένων

1. ΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΟΣ ΝΟΜΟΣ 89/1967 251

2. ΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΟΣ ΝΟΜΟΣ 448/1968

«Περί χορηγήσεως αδείας εργασίας εις αλλοδαπούς εν
επειγούση ανάγκη» 252
ΒΑΣΙΚΟΙ ΕΡΓΑΤΙΚΟΙ ΝΟΜΟΙ 5

3. ΝΟΜΟΣ 27/1975
Περί φορολογίας πλοίων, επιβολής εισφοράς προς ανάπτυξιν
της Εµπορικής Ναυτιλίας, εγκαταστάσεως αλλοδαπών
ναυτιλιακών επιχειρήσεων και ρυθµίσεως συναφών θεµάτων 253

4. ΠΡΟΕ∆ΡΙΚΟ ∆ΙΑΤΑΓΜΑ 106/2007

Ελεύθερη κυκλοφορία και διαµονή στην ελληνική επικράτεια
των πολιτών της Ευρωπαϊκής ένωσης και των µελών
των οικογενειών τους 254

5. ΝΟΜΟΣ 2514/1997 Συµφωνία Σέγκεν 278

6. ΝΟΜΟΣ 2431/1996
∆ιορισµός ή πρόσληψη πολιτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης
στη δηµόσια διοίκηση 287

7. ΠΡΟΕ∆ΡΙΚΟ ∆ΙΑΤΑΓΜΑ 219/2000

Μέτρα προστασίας εργαζοµένων αποσπασµένων στην Ελλάδα 288

8. ΝΟΜΟΣ 3386/2005
Είσοδος, διαµονή και κοινωνική ένταξη υπηκόων τρίτων
χωρών στην Ελληνική Επικράτεια 297

9. ΠΡΟΕ∆ΡΙΚΟ ∆ΙΑΤΑΓΜΑ 131/2006

Εναρµόνιση της ελληνικής νοµοθεσίας µε την Οδηγία 2003/86/ΕΚ
σχετικά µε το δικαίωµα οικογενειακής επανένωσης 380

10. ΠΡΟΕ∆ΡΙΚΟ ∆ΙΑΤΑΓΜΑ 150/2006

Προσαρµογή της ελληνικής νοµοθεσίας στην Οδηγία 2003/109/ΕΚ
της 25ης Νοεµβρίου 2003, σχετικά µε το καθεστώς υπηκόων
τρίτων χωρών οι οποίοι είναι επί µακρόν διαµένοντες 394

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΤ΄

Ο χρόνος εργασίας

1. Χρονικά όρια εργασίας µισθωτών 413

α) ΝΟΜΟΣ 2269/1920
Περί κυρώσεως της ∆ιεθνούς Συνδιασκέψεως Εργασίας της
Ουασιγκτώνος περί περιορισµού των ωρών εργασίας εν ταις
βιοµηχανικαίς επιχειρήσεσιν εις 8 καθ’ ηµέραν και 48 καθ’
εβδοµάδα 413
β) ΠΡΟΕ∆ΡΙΚΟ ∆ΙΑΤΑΓΜΑ 27 Ιουνίου 1932
«Περί κωδικοποιήσεως και συµπληρώσεως των περί 8ώρου
εργασίας διατάξεων» 413
γ) ΒΑΣΙΛΙΚΟ ∆ΙΑΤΑΓΜΑ 14 Αυγούστου 1936
«Περί επεκτάσεως των περί οκταώρου διατάξεων και εις
άλλας κατηγορίας βιοµηχανιών και βιοτεχνιών» 422
αα) ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ∆ΙΑΤΑΓΜΑ 3789/1957
«Περί τροποποιήσεως και συµπληρώσεως ενίων διατάξεων
της Εργατικής Νοµοθεσίας» 424
6 ΙΩΑΝΝΗΣ ∆. ΚΟΥΚΙΑ∆ΗΣ

ββ) ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ∆ΙΑΤΑΓΜΑ 4020/1959

«Περί τροποποιήσεως και συµπληρώσεως ενίων διατάξεων
εργατικών Νόµων» 424
δ) ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ∆ΙΑΤΑΓΜΑ 515/1970
«Περί χρονικών ορίων εργασίας µισθωτών» 425

2. Χρονικά όρια εργασίας για τους µισθωτούς καταστηµάτων και

γραφείων 428
α) ΠΡΟΕ∆ΡΙΚΟ ∆ΙΑΤΑΓΜΑ 13 Απριλίου 1932
«Περί Κωδικοποιήσεως των διατάξεων των Νόµων περί
χρονικών ορίων εργασίας εις τα καταστήµατα κ.λπ.» 428
β) ΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΟΣ ΝΟΜΟΣ 547/1937
«Περί τροποποιήσεως και συµπληρώσεως διατάξεων
τινών εργατικών νόµων» 428
γ) ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ∆ΙΑΤΑΓΜΑ 4020/1959
«Περί τροποποιήσεως και συµπληρώσεως ενίων διατάξεων
εργατικών τινών Νόµων» 431
δ) ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ∆ΙΑΤΑΓΜΑ 1037/1971
«Περί χρονικών ορίων λειτουργίας καταστηµάτων και εργασίας
του προσωπικού αυτών» 432
ε) ΠΡΟΕ∆ΡΙΚΟ ∆ΙΑΤΑΓΜΑ 327/1992
Ρύθµιση θεµάτων πετρελαϊκής πολιτικής εµπορίας
πετρελαιοειδών προϊόντων και λειτουργίας εµπορικών
καταστηµάτων 440
στ) ΝΟΜΟΣ 1892/1990
Για τον εκσυγχρονισµό και την ανάπτυξη και άλλες διατάξεις440
ζ) ΝΟΜΟΣ 3377/2005 443

3. Μείωση χρόνου εργασίας και πενθήµερο εργασίας 443

α) ΝΟΜΟΣ 133/1975
«Περί της από 26 Φεβρουαρίου 1975 Εθνικής Γενικής Συλλογικής
Συµβάσεως Εργασίας περί της εφαρµογής των αρχών ίσης
αµοιβής αρρένων και θηλέων αυξήσεως των ηµερών αδείας
αναπαύσεως των εργατών και καθιερώσεως 45ώρου εβδοµαδιαίας
εργασίας των µισθωτών» 444
β) ΑΠΟΦΑΣΗ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΕΩΣ 11400/1975
Περί δηµοσιεύσεως εις την εφηµερίδα της Κυβερνήσεως της
από 26.2.1975 Σ.Σ.Ε. 445
γ) ΝΟΜΟΣ 1157/1981
Περί κυρώσεως της από 29.12.1980 πράξεως νοµοθετικού
περιεχοµένου του Προέδρου της ∆ηµοκρατίας «Περί καθιερώσεως
πενθηµέρου εβδοµάδας εργασίας των δηµοσίων εν γένει υπηρεσιών
και ρυθµίσεως συναφών θεµάτων» και τροποποιήσεων
διατάξεων ταύτης (ΦΕΚ Α΄126/ 12.5.1981) 446
δ) ΑΠΟΦΑΣΗ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 11282/1979
Περί κηρύξεως εκτελεστής της υπ’ αριθ. 6/79 αποφάσεως του
∆∆∆∆ Αθηνών περί αυξήσεως των γενικών κατωτάτων ορίων
µισθών και ηµεροµισθίων και ρυθµίσεως ετέρων τινών θεµάτων
εργασίας των µισθωτών απάσης της Χώρας» 453
ΒΑΣΙΚΟΙ ΕΡΓΑΤΙΚΟΙ ΝΟΜΟΙ 7

ε) ΑΠΟΦΑΣΗ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ αρ. 16182/1983

Περί κηρύξεως εκτελεστής της αρ. 25/1983 αποφάσεως του
∆.Α.∆.∆. Αθηνών που αφορά την καθιέρωση 40 ωρών εργασίας
και πενθήµερης εβδοµαδιαίας απασχόλησης στο προσωπικό
βιοµηχανικών καταστηµάτων της χώρας 454
στ) ΑΠΟΦΑΣΗ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΕΩΣ 11770/1984
Περί δηµοσιεύσεως στην Εφηµερίδα της Κυβερνήσεως της
από 14.2.1984, Σ.Σ.Ε. Καθορισµός συνολικών γενικών κανόνων
ορίων µισθών και ηµεροµισθίων των µισθωτών όλης της
χώρας και ρύθµιση άλλων θεµάτων 456

4. Μερική απασχόληση, ελαστικότητα και διευθέτηση χρόνου εργασίας

456
α) ΝΟΜΟΣ 1892/1990
Για τον εκσυγχρονισµό και την ανάπτυξη 456
β) ΝΟΜΟΣ 3174/2003
Μερική απασχόληση και υπηρεσίες κοινωνικού χαρακτήρα 460
γ) ΝΟΜΟΣ 3250/2004
Μερική απασχόληση στο ∆ηµόσιο, στους ΟΤΑ και στα
Νοµικά Πρόσωπα ∆ηµοσίου ∆ικαίου 461
δ) ΝΟΜΟΣ 1892/1990
Πρόσθετες οµάδες εργασίας για τον εκσυγχρονισµό και την
ανάπτυξη 466

5. Κυριακή αργία και λοιπές αργίες 473

α) ΝΟΜΟΣ 4504/1966
«Περί τροποποιήσεως και συµπληρώσεως διατάξεων τινών
της εργατικής νοµοθεσίας και περί ετέρων τινών διατάξεων» 473
β) ΒΑΣΙΛΙΚΟ ∆ΙΑΤΑΓΜΑ 748/1966
«Περί κωδικοποιήσεως, καταργήσεως, τροποποιήσεως και
συµπληρώσεως των διατάξεων της κειµένης νοµοθεσίας περί
εβδοµαδιαίας και Κυριακής αναπαύσεως και ηµερών αργίας» 473
γ) ΑΠΟΦΑΣΗ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 3762/1967
«Περί συµπληρώσεως δι' ειδικής στήλης των υποβαλλοµένων
προς θεώρησιν εις τας αρµοδίας Επιθεωρήσεις Εργασίας,
καταστάσεων Προσωπικού» 487
δ) ΝΟΜΟΣ 435/1976
Περί τροποποιήσεως και συµπληρώσεως ενίων διατάξεων,
εργατικών τινών νόµων και ρυθµίσεως συναφών θεµάτων 487
ε) ΝΟΜΟΣ 549/1977
Περί τροποποιήσεως και συµπληρώσεως διατάξεων τινών της
εργατικής νοµοθεσίας και ρυθµίσεως συναφών θεµάτων 488
στ) ΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΟΣ ΝΟΜΟΣ 380/1968
Περί καθιερώσεως της 1ης Μαΐου ως ηµέρας υποχρεωτικής αργίας
489
8 ΙΩΑΝΝΗΣ ∆. ΚΟΥΚΙΑ∆ΗΣ

ζ) ΠΡΟΕ∆ΡΙΚΟ ∆ΙΑΤΑΓΜΑ 88/1999

Προδιαγραφές για την οργάνωση του χρόνου εργασίας σε
συµµόρφωση µε την οδηγία 93/104 ΕΚ 489

6. Άδεια αναψυχής 501

Γενικά για το νοµοθετικό καθεστώς 501
α) ΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΟΣ ΝΟΜΟΣ 539/1945
«Περί χορηγήσεως κατ' έτος εις τους µισθωτούς αδειών µετ’
αποδοχών» 502
β) ΝΟΜΟΣ 3144/2003
Κοινωνικός διάλογος για την προώθηση της απασχόλησης και
την κοινωνική προστασία και άλλες διατάξεις 508
γ) ΝΟΜΟΣ 549/1977
«Περί τροποποιήσεως και συµπληρώσεως διατάξεων τινών
της εργατικής νοµοθεσίας και ρυθµίσεως συναφών θεµάτων» 509
δ) ΝΟΜΟΣ 4504/1966
«Περί τροποποιήσεως και συµπληρώσεως διατάξεων τινών
της εργατικής νοµοθεσίας και περί ετέρων τινών διατάξεων» 511

7. Άδεια εξετάσεων 512

α) ΝΟΜΟΣ 2224/1994
Ρύθµιση θεµάτων εργασίας, συνδικαλιστικών δικαιωµάτων,
υγιεινής και ασφάλειας των εργαζοµένων και οργάνωσης
Υπουργείου Εργασίας και των εποπτευοµένων από αυτό
νοµικών προσώπων και άλλες διατάξεις 512
β) ΝΟΜΟΣ 1346/1983
Τροποποίηση και συµπλήρωση διατάξεων εργατικής
νοµοθεσίας και ρύθµιση άλλων θεµάτων 512

8. Άδεια Μητρότητας 514

α) ΝΟΜΟΣ 2224/1994
Ρύθµιση εργασιακών σχέσεων, σύσταση σώµατος επιθεώρησης
εργασίας και άλλες διατάξεις 514
β) ΝΟΜΟΣ 3144/2003
Κοινωνικός διάλογος για την προώθηση της απασχόλησης και
την κοινωνική προστασία 514
γ) ΝΟΜΟΣ 3655/2008
∆ιοικητική και οργανωτική µεταρρύθµιση του Συστήµατος
Κοινωνικής Ασφάλισης και λοιπές ασφαλιστικές διατάξεις 515

9. Γονική άδεια ανατροφής 516

ΝΟΜΟΣ 2639/1998
Ρύθµιση εργασιακών σχέσεων, σύσταση σώµατος
επιθεώρησης εργασίας και άλλες διατάξεις 516
ΒΑΣΙΚΟΙ ΕΡΓΑΤΙΚΟΙ ΝΟΜΟΙ 9

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ζ΄

Ευθύνη από εργατικά ατυχήµατα

1. ΝΟΜΟΣ 551/1915
«Περί ευθύνης προς αποζηµίωσιν του εξ ατυχήµατος εν τη
εργασία παθόντων εργατών ή υπαλλήλων» 517

2. ΒΑΣΙΛΙΚΟ ∆ΙΑΤΑΓΜΑ 24 Ιουλίου 1920

«Περί κωδικοποιήσεως των νόµων περί ευθύνης προς
αποζηµίωσιν των εξ ατυχήµατος εν τη εργασία παθόντων
εργατών ή υπαλλήλων» 517

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Η΄

Καθορισµός λοιπών όρων εργασίας

1. ΠΡΟΕ∆ΡΙΚΟ ∆ΙΑΤΑΓΜΑ 156/1994

«Υποχρέωση του εργοδότη να ενηµερώνει τον εργαζόµενο
για τους όρους που διέπουν τη σύµβαση ή τη σχέση εργασίας»527

2. ΝΟΜΟΣ 3144/2003
Κοινωνικός διάλογος για την προώθηση της απασχόλησης
και την κοινωνική προστασία και άλλες διατάξεις 530

3. ΝΟΜΟΣ 2639/1998
Ρύθµιση εργασιακών σχέσεων, σύσταση σώµατος επιθεώρησης
εργασίας και άλλες διατάξεις (Τεκµήριο εξηρτηµένης εργασίας)
531

4. ΝΟΜΟΣ 3488/2006
Εφαρµογή της αρχής της ίσης µεταχείρισης ανδρών και γυναικών
όσον αφορά στην πρόσβαση στην απασχόληση, στην
επαγγελµατική εκπαίδευση και ανέλιξη, στους όρους και
στις συνθήκες εργασίας και άλλες συναφείς διατάξεις 531

5. ΝΟΜΟΣ 1414/1984
«Εφαρµογή της αρχής της ισότητος των φύλων στις εργασιακές
σχέσεις και άλλες διατάξεις» 544

6. ΝΟΜΟΣ 1483/1984
Προστασία και διευκόλυνση των εργαζοµένων µε οικογενειακές
υποχρεώσεις - Τροποποιήσεις και βελτιώσεις εργατικών νόµων548

7. ΠΡΟΕ∆ΡΙΚΟ ∆ΙΑΤΑΓΜΑ 193/1988

Επέκταση διατάξεων του ν. 1483/1984 στο ∆ηµόσιο, τα ΝΠ∆∆
και τους ΟΤΑ 556

8. ΠΡΟΕ∆ΡΙΚΟ ∆ΙΑΤΑΓΜΑ 87/2002

Για την εφαρµογή της αρχής της ίσης µεταχείρισης ανδρών
και γυναικών στα επαγγελµατικά συστήµατα κοινωνικής ασφάλισης
σε συµµόρφωση προς τις Οδηγίες 96/97/ΕΚ και 86/375 ΕΟΚ 559
10 ΙΩΑΝΝΗΣ ∆. ΚΟΥΚΙΑ∆ΗΣ

9. ΠΡΟΕ∆ΡΙΚΟ ∆ΙΑΤΑΓΜΑ 105/2003

Προσαρµογή του εσωτερικού δικαίου προς τις διατάξεις της
Οδηγίας 97/80/ΕΚ του Συµβουλίου της 15.12.1997 «σχετικά
µε το βάρος αποδείξεως σε περιπτώσεις διακριτικής
µεταχείρισης λόγω φύλου» 564

10. ΝΟΜΟΣ 2952/2001

Κύρωση του Προαιρετικού Πρωτοκόλλου στη Σύµβαση για
την εξάλειψη όλων των µορφών διακρίσεων κατά των γυναικών 567

11. ΝΟΜΟΣ 3304/2005

Εφαρµογή της αρχής της ίσης µεταχείρισης ανεξαρτήτως
φυλετικής ή εθνοτικής καταγωγής, θρησκευτικών ή άλλων
πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας ή γενετήσιου προσανατολισµού
573

12. Υγιεινή και ασφάλεια 584

α) ΝΟΜΟΣ 1568/1985
Υγιεινή και ασφάλεια των εργαζοµένων 584
β) ΠΡΟΕ∆ΡΙΚΟ ∆ΙΑΤΑΓΜΑ 16/1996
Ελάχιστες προδιαγραφές ασφάλειας και υγείας στους χώρους
εργασίας σε συµµόρφωση µε την Οδηγία 89/654/ΕΟΚ 613
γ) ΠΡΟΕ∆ΡΙΚΟ ∆ΙΑΤΑΓΜΑ 17/1996
«Μέτρα για τη βελτίωση της ασφάλειας και της υγείας των
εργαζοµένων κατά την εργασία σε συµµόρφωση µε τις
Οδηγίες 89/391 / ΕΟΚ και 91/383 ΕΟΚ» 617
δ) ΝΟΜΟΣ 1836/1989
Προώθηση της απασχόλησης και της επαγγελµατικής κατάρτισης
και άλλες διατάξεις 638
ε) ΠΡΟΕ∆ΡΙΚΟ ∆ΙΑΤΑΓΜΑ 176/ 1997
Μέτρα για τη βελτίωση της ασφάλειας και της υγείας κατά την
εργασία των εγκύων, λεχώνων και γαλουχουσών εργαζοµένων
σε συµµόρφωση µε την οδηγία 92/85 ΕΟΚ 641
στ) ΝΟΜΟΣ 2224/1994
Ρύθµιση θεµάτων εργασίας, συνδικαλιστικών δικαιωµάτων,
υγιεινής και ασφάλειας των εργαζοµένων και οργάνωσης
Υπουργείου Εργασίας και των εποπτευοµένων από αυτό νοµικών
προσώπων και άλλες διατάξεις 651
ζ) ΝΟΜΟΣ 3144/2003
Κοινωνικός διάλογος για την προώθηση της απασχόλησης και
άλλες διατάξεις 653
η) ΠΡΟΕ∆ΡΙΚΟ ∆ΙΑΤΑΓΜΑ 176/2005
Ελάχιστες προδιαγραφές υγείας και ασφάλειας όσον αφορά την
έκθεση των εργαζοµένων σε κινδύνους προερχόµενους από φυσικούς
παράγοντες (κραδασµοί) σε συµµόρφωση µε την οδηγία 2002/44657
θι) ΠΙΝΑΚΑΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΙΕΙΝΗ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
666
ΒΑΣΙΚΟΙ ΕΡΓΑΤΙΚΟΙ ΝΟΜΟΙ 11

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Θ΄

Καθορισµός Αποδοχών

1. Ισότητα όρων εργασίας ανδρών και γυναικών και ισότητα αµοιβής677

α) ΓΕΝΙΚΑ
Βλ. σχετικά άρθρ. 22 §1 του Συντάγµατος ν. 46/1975 περί
κυρώσεως
της δ.σ. εργ. 100/1951 «περί ισότητας αµοιβής µεταξύ αρρένων
και θηλέων εργαζοµένων δι’ εργασίαν ίσης αξίας» οδηγία της
ΕΟΚ 75/117΄ για το µεταβατικό στάδιο την εθν. γ.σ.σ. εργ. Της
26.2.1975.Σήµερα το θέµα ρυθµίζεται µε το ν. 1414/1984.
Βλ. και άρθ.35 ν.2956/2001 677
β) ΝΟΜΟΣ 3488/2006
Εφαρµογή της αρχής της ίσης µεταχείρισης ανδρών και γυναικών
στις εργασιακές σχέσεις και άλλες διατάξεις 677

2. Παροχές σε είδος 677

ΝΟΜΟΣ 2336/1995
Ρύθµιση θεµάτων εποπτευόµενων οργανισµών του Υπουργείου
Εργασίας και άλλες διατάξεις 677

3. Οικογενειακά επιδόµατα 678

α) ΒΑΣΙΛΙΚΟ ∆ΙΑΤΑΓΜΑ 20-23.12.1959
Περί εφαρµογής ν.δ.3868/1958 περί συστάσεως ∆ιανεµητικού
Λογαριασµού Οικογενειακών Επιδοµάτων Μισθωτών 678
β) ΝΟΜΟΣ 1346/1983
Τροποποίηση και συµπλήρωση διατάξεων της Εργατικής
Νοµοθεσίας και ρύθµιση διαφόρων θεµάτων 683
γ) ΠΡΟΕ∆ΡΙΚΟ ∆ΙΑΤΑΓΜΑ 527/1984
Τροποποίηση του από 20/23.12.1959 β. δ/τος «περί εφαρµογής
του ν. δ/τος 3868/1958 «περί συστάσεως ∆ιανεµητικού
Λογαριασµού Οικογενειακών Επιδοµάτων Μισθωτών και άλλων τινών
διατάξεων»,
όπως τροποποιήθηκε και συµπληρώθηκε µεταγενέστερα 684

4. ∆ιανοµή κερδών µε τη µορφή µετοχών στους εργαζόµενους 689

ΝΟΜΟΣ 1731/1987
Ρυθµίσεις στην άµεση και έµµεση φορολογία και άλλες διατάξεις
689

5. Αµοιβές και αποζηµιώσεις για υπερωριακή εργασία 690

α) ΠΡΟΕ∆ΡΙΚΟ ∆ΙΑΤΑΓΜΑ 27 Ιούν. 1932
«Περί κωδικοποιήσεως και συµπληρώσεως των περί
οκταώρου εργασίας διατάξεων» 690
β) ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ∆ΙΑΤΑΓΜΑ 4020/1959 690
γ) ΝΟΜΟΣ 435/1976 690
δ) ΝΟΜΟΣ 3385/2005
Ρυθµίσεις για την προώθηση της απασχόλησης 691
12 ΙΩΑΝΝΗΣ ∆. ΚΟΥΚΙΑ∆ΗΣ

6. Αµοιβές και αποζηµιώσεις για εργασία Κυριακής, εξαιρεσίµων

ηµερών και νύκτας 692
α) ΑΠΟΦΑΣΗ ΥΠΟΥΡΓΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 8900/1946
«Περί του καθορισµού ηυξηµένης αµοιβής εις τους εργαζοµένους
εν γένει κατά τας Κυριακάς και εορτάς» 692
β) ΑΠΟΦΑΣΗ ΥΠΟΥΡΓΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 18310/1946
«Περί διευκρινίσεως των δικαιουµένων οικονοµικών ενισχύσεων
διαφόρων κατηγοριών εργαζοµένων» 693
γ) ΑΠΟΦΑΣΗ ΥΠΟΥΡΓΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 25825/1951
Περί ερµηνείας της υπ’ αριθ. 8900/1946 Υπουργικής αποφάσεως693
δ) ΑΠΟΦΑΣΗ ΥΠΟΥΡΓΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 58399/1951
«Περί της νυκτερινής και Κυριακής εργασίας του προσωπικού
των Κέντρων διασκέδασης, ταβερνών κλπ.» 694
ε) ΑΠΟΦΑΣΗ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Φ. 27019/2/1953
«Περί κηρύξεως εκτελεστής αποφάσεως του Συµβουλίου του
Νόµου 2053/1952, και τροποποιήσεως της υπ’ αριθ. 25825/1951
κοινής αποφάσεως των Υπουργών Οικονοµικών και Εργασίας,
ως προς την προσαύξησιν λόγω νυκτερινής εργασίας» 695
στ) ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ∆ΙΑΤΑΓΜΑ 3755/1957
«Περί αυξήσεως αναδροµικώς των αποδοχών των µισθωτών,
τροποποιήσεως και συµπληρώσεως του ν. 3239/1955 και
άλλων διατάξεων της Εργατικής Νοµοθεσίας κλπ.» 696

7. Αποζηµιώσεις για εργασία εκτός έδρας 697

ΑΠΟΦΑΣΗ ΥΠΟΥΡΓΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 21091/1946
«Περί καθορισµού προσθέτου ηµερησίας αποζηµιώσεως
διά τους εκτός έδρας απασχολουµένους µισθωτούς» 697

8. Επίδοµα εορτών Χριστουγέννων και Πάσχα 697

α) Νοµικό καθεστώς µέχρι τη δηµοσίευση του ν. 1082/1980 697
αα) ΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΟΣ ΝΟΜΟΣ 866/1946
«Περί αυθεντικής ερµηνείας του άρθρ. 1 του A.N. 28 του 1944
«περί εξουσιοδοτήσεως των Υπουργών Εργασίας και Οικονοµικών
όπως προβαίνουν εις καθορισµόν µισθών και ηµεροµισθίων» 697
ββ) ΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΟΣ ΝΟΜΟΣ 1777/1951
«Περί συµπληρώσεως των διατάξεων του Ν. 28/1944 και του
άρθρου του A.N. 866/1946» 698
γγ) ΝΟΜΟΣ 1901/1951
«Περί κυρώσεως του Α.Ν. 1777/1951 «περί συµπληρώσεως των
διατάξεων του A.N. 28/1944 και του άρθρου µόνου του A.N.
866/1946» 699
δδ) ΝΟΜΟΣ 2855/1954 699
εε) ΝΟΜΟΣ 4321/1963
Περί συστάσεως παρά τω ΙΚΑ Ειδικού Λογαριασµού χορηγήσεως
δώρου εορτών Χριστουγέννων και Πάσχα εις εργατοτεχνίτας
οικοδόµους και άλλων τινών διατάξεων» 700
ΒΑΣΙΚΟΙ ΕΡΓΑΤΙΚΟΙ ΝΟΜΟΙ 13

στστ) ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ∆ΙΑΤΑΓΜΑ 4547/1966

«Περί τροποποιήσεως και συµπληρώσεως διατάξεων τινών
της εργατικής νοµοθεσίας και περί ετέρων τινών διατάξεων» 700
β) ΝΟΜΟΣ 1082/1980
«Περί τροποποιήσεως, αντικαταστάσεως και συµπληρώσεως
διατάξεων τινών ενίων εργατικών νόµων και ρυθµίσεων
συναφών θεµάτων» 701
γ) ΥΠΟΥΡΓΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ 19040/1981
Υπ. Οικονοµικών και Εργασίας «Χορήγηση επιδοµάτων εορτών
Χριστουγέννων και Πάσχα στους µισθωτούς όλης της χώρας
που απασχολούνται µε σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου» 702
δ) ΕΠΙ∆ΟΜΑ ΕΟΡΤΩΝ ΟΙΚΟ∆ΟΜΩΝ 713
ΝΟΜΟΣ 4321/1963
«Περί συστάσεως παρά τω Ι.Κ.Α. Ειδικού Λογαριασµού χορηγήσεως
δώρου εορτών Χριστουγέννων και Πάσχα εις εργατοτεχνίτας
οικοδόµους και άλλων τινών διατάξεων» 713
9. Νοµική Προστασία του Μισθού 718
α) ΝΟΜΟΣ ∆Λ΄ 4030/1912
«Περί πληρωµής των ηµεροµισθίων των εργατών και περί
των µισθών των υπηρετών και υπαλλήλων» 718
β) ΒΑΣΙΛΙΚΟ ∆ΙΑΤΑΓΜΑ 14 Σεπ.1912
«Περί εκτελέσεως του ν.∆Λ΄ περί πληρωµής των ηµεροµισθίων
των εργατών και περί των µισθών των υπηρετών και υπαλλήλων»719
γ) ΒΑΣΙΛΙΚΟ ∆ΙΑΤΑΓΜΑ 24 Ιουλ. 1920
«Περί κωδικοποιήσεως εις ενιαίον κείµενον των νόµων περί
πληρωµής των ηµεροµισθίων των εργατών και περί των
µισθών των υπηρετών και υπαλλήλων» 721
δ) ΝΟΜΟΣ 4694/1930
«Περί απαγορεύσεως της εκχωρήσεως και κατασχέσεως των
ηµεροµισθίων εργατών κλπ. και των µισθών των ιδιωτικών
υπαλλήλων» 723
ε) ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ∆ΙΑΤΑΓΜΑ 1071/1942
«Περί εισπράξεως των παρ’ εργοδοτών προς τους µισθωτούς
αυτών χορηγουµένων δανείων» 726
στ) ΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΟΣ ΝΟΜΟΣ 690/1945
«Περί συµπληρώσεως και τροποποιήσεως του A.N. 28/1944» 727
ζ) ΝΟΜΟΣ 2336/1995
Ρύθµιση θεµάτων εποπτευοµένων οργανισµών του Υπουργείου
Εργασίας και άλλες διατάξεις 728
η) ΝΟΜΟΣ 1836/1989
Προώθηση της απασχόλησης και της επαγγελµατικής κατάρτισης
και άλλες διατάξεις 729
θ) ΠΡΟΕ∆ΡΙΚΟ ∆ΙΑΤΑΓΜΑ 1/1990
«Προστασία των δικαιωµάτων των εργαζοµένων σε περίπτωση
αφερεγγυότητας του εργοδότου» 730
ι) ΝΟΜΟΣ 1082/1980 737
ια) ΝΟΜΟΣ 3227/2004 737
14 ΙΩΑΝΝΗΣ ∆. ΚΟΥΚΙΑ∆ΗΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ I΄

Καταγγελία συµβάσεως εργασίας

1. Ατοµική καταγγελία συµβάσεως 739

α) ΝΟΜΟΣ 2112/1920
«Περί υποχρεωτικής καταγγελίας συµβάσεως εργασίας
ιδιωτικών υπαλλήλων» 739
β) ΒΑΣΙΛΙΚΟ ∆ΙΑΤΑΓΜΑ 16 Ιουλ. 1920
Περί επεκτάσεως του Ν. 2112 «περί καταγγελίας της συµβάσεως
εργασίας των ιδιωτικών υπαλλήλων» και επί των εργατών,
τεχνιτών
και υπηρετών» 743
γ) ΝΟΜΟΣ 3198/1955
«Περί τροποποιήσεως και συµπληρώσεως των περί καταγγελίας
της σχέσεως εργασίας διατάξεων» 747
δ) ΝΟΜΟΣ 435/1976
Περί τροποποιήσεως και συµπληρώσεως ενίων διατάξεων
εργατικών τινών νόµων 753
ε) ΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΟΣ ΝΟΜΟΣ 173/1967
Περί τροποποιήσεως και συµπληρώσεως του Α.Ν. 99/1967, περί
ελέγχου οµαδικών απολύσεων κ.λπ. 754
στ) ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ∆ΙΑΤΑΓΜΑ 618/1970
Περί εφαρµογής των διατάξεων του α.ν. 173/1967 επί των
αποζηµιώσεων των χορηγουµένων υπό του ∆ηµοσίου, ΝΠ∆∆ κ.λπ.755
ζ) ΝΟΜΟΣ 1892/1990
Για τον εκσυγχρονισµό και την ανάπτυξη και άλλες διατάξεις755
η) ΝΟΜΟΣ 2129/1993
Αύξηση συντάξεων και άλλες διατάξεις. Υποκατάσταση τραπεζών
για αποζηµιώσεις λόγω καταγγελίας 756
θ) ΑΠΟΦΑΣΗ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 31512/1955
«Περί στοιχείων απαιτουµένων διά την αναγγελίαν λύσεως σχέσεως
εργασίας εις τον ΟΑ.Α.Α.» (Ο.Α.Ε.∆.) 756

2. Οµαδικές απολύσεις 757

α) ΝΟΜΟΣ 1387/1983
Έλεγχος οµαδικών απολύσεων και άλλες διατάξεις 757
β) ΠΡΟΕ∆ΡΙΚΟ ∆ΙΑΤΑΓΜΑ 178/2002
Μέτρα σχετικά µε την προστασία των δικαιωµάτων των εργαζοµένων
σε περίπτωση µεταβίβασης επιχειρήσεων, εγκαταστάσεων ή
τµηµάτων εγκαταστάσεων ή επιχειρήσεων σε συµµόρφωση προς την
οδηγία
98/50/ ΕΚ του συµβουλίου 762

ΚΕΦΑΛΑΙΟ IΑ΄

Προστασία κατά της ανεργίας και προστασία απασχόλησης

1. ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ∆ΙΑΤΑΓΜΑ 2961/1954

ΒΑΣΙΚΟΙ ΕΡΓΑΤΙΚΟΙ ΝΟΜΟΙ 15

Περί συστάσεως Οργανισµού Απασχολήσεως και Ασφαλίσεως Ανεργίας

769
16 ΙΩΑΝΝΗΣ ∆. ΚΟΥΚΙΑ∆ΗΣ

2. Εθνικό σύστηµα προστασίας από την ανεργία και άλλες διατάξεις783

α) ΝΟΜΟΣ 1545/1985 783
β) ΝΟΜΟΣ 2956/2001 Αναδιάρθρωση ΟΑΕ∆ και άλλες διατάξεις 793

3. ΥΠΟΥΡΓΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ 3484/2007

Ρύθµιση όρων, προϋποθέσεων και διαδικασίας για την εφαρµογή
των διατάξεων του ν. 2956/2001, που αφορούν τις εταιρείες
προσωρινής Απασχόλησης 816

4. ΝΟΜΟΣ 1836/1989
Προώθηση της απασχόλησης και της επαγγελµατικής κατάρτισης818

5. ΝΟΜΟΣ 2639/1998
Ρύθµιση εργασιακών σχέσεων, σύσταση σώµατος Επιθεώρησης
Εργασίας και άλλες διατάξεις (Τοπικά σύµφωνα απασχόλησης) 829

6. ΠΡΟΕ∆ΡΙΚΟ ∆ΙΑΤΑΓΜΑ 160/1999

Όροι, προϋποθέσεις και διαδικασία για τη σύσταση και
λειτουργία
των Ιδιωτικών Γραφείων Συµβούλων Εργασίας 832

7. ΝΟΜΟΣ 2643/1998
Μέριµνα για την απασχόληση προσώπων ειδικών κατηγοριών και
άλλες διατάξεις 837

8. ΝΟΜΟΣ 3144/2003
Κοινωνικός ∆ιάλογος για την προώθηση της απασχόλησης και
την κοινωνική προστασία και άλλες διατάξεις 862

9. ΝΟΜΟΣ 3227/2004
Μέτρα για την αντιµετώπιση της ανεργίας και άλλες διατάξεις867

10. ΝΟΜΟΣ 3369/2005

Συστηµατοποίηση και δια βίου µάθηση και άλλες διατάξεις 870

11. ΝΟΜΟΣ 3655/2008 870

ΚΕΦΑΛΑΙΟ IΒ΄

Προστασία ανηλίκων

1. ΝΟΜΟΣ 1837/1989
Για την προστασία των ανηλίκων κατά την απασχόληση και
άλλες διατάξεις 872

2. ΠΡΟΕ∆ΡΙΚΟ ∆ΙΑΤΑΓΜΑ 62/1998

Μέτρα για την προστασία των νέων κατά την εργασία, σε
συµµόρφωση
µε την Οδηγία 94/33/ΕΚ. 880

3. ΝΟΜΟΣ 3144/2003
Κοινωνικός διάλογος για την προώθηση της απασχόλησης και
την κοινωνική προστασία και άλλες διατάξεις 888
ΒΑΣΙΚΟΙ ΕΡΓΑΤΙΚΟΙ ΝΟΜΟΙ 17

ΚΕΦΑΛΑΙΟ IΓ΄

Συλλογικό Εργατικό ∆ίκαιο

Ι. ΣΥΝ∆ΙΚΑΛΙΣΜΟΣ-ΣΥΛΛΟΓΙΚΕΣ ∆ΙΑΦΟΡΕΣ 890

1. ΝΟΜΟΣ 1264/1982
Για τον εκδηµοκρατισµό του Συνδικαλιστικού Κινήµατος και την
κατοχύρωση των συνδικαλιστικών ελευθεριών των εργαζοµένων 890
2. ΝΟΜΟΣ 1915/1990
Προστασία των συνδικαλιστικών δικαιωµάτων και του κοινωνικού
συνόλου, οικονοµική αυτοτέλεια του συνδικαλιστικού κινήµατος
929
3. ΝΟΜΟΣ 1712/1987
Εκσυγχρονισµός επαγγελµατικών οργανώσεων των εµπόρων,
βιοτεχνών και λοιπών επαγγελµατιών και άλλες διατάξεις 932
4. ΝΟΜΟΣ 2224/1994
Ρύθµιση θεµάτων Εργασίας, συνδικαλιστικών δικαιωµάτων,
υγιεινής και ασφάλειας των εργαζοµένων και οργάνωσης
Υπουργείου
Εργασίας και των εποπτευοµένων από αυτό νοµικών προσώπων
και άλλες διατάξεις 946
5. Συλλογικές διαπραγµατεύσεις. Συλλογικές Συµβάσεις 951
α) ΝΟΜΟΣ 1876/1990 951
β) ΠΡΟΕ∆ΡΙΚΟ ∆ΙΑΤΑΓΜΑ 198/1990
Λειτουργία και αρµοδιότητες του ∆ιοικητικού Συµβουλίου του
Οργανισµού Μεσολάβησης και ∆ιαιτησίας 968
6. Ειδικές ρυθµίσεις για τις συλλογικές διαπραγµατεύσεις 973
α) ΝΟΜΟΣ 2218/1994
Ίδρυση νοµαρχιακής αυτοδιοίκησης, τροποποίηση διατάξεων για
την πρωτοβάθµια αυτοδιοίκηση και την περιφέρεια και άλλες
διατάξεις 973
β) ΝΟΜΟΣ 2639/1998
Ρύθµιση εργασιακών σχέσεων, σύσταση Σώµατος Επιθεώρησης
Εργασίας και άλλες διατάξεις 973
γ) ΝΟΜΟΣ 3166/2003
Οργάνωση και λειτουργία των Γραφείων Τύπου και Επικοινωνίας
του Υπουργείου Τύπου και Μέσων Μαζικής Ενηµέρωσης και
ρυθµίσεις για τον ευρύτερο τοµέα των µέσων ενηµέρωσης 975
δ) ΝΟΜΟΣ 3175/2003 (επιχειρήσεις ηλεκτρικής ενέργειας) 975
ε) ΝΟΜΟΣ 3185/2003
Τροποποίηση του v. 2668/1998, εναρµόνιση µε την Οδηγία
2002/39/EK,
ρυθµίσεις θεµάτων του Οργανισµού Ελληνικά Ταχυδροµεία (ΕΛ.ΤΑ.)
και άλλες διατάξεις 976
στ) ΝΟΜΟΣ 3242/2004
Ρυθµίσεις για την οργάνωση και λειτουργία της Κυβέρνησης, τη
διοικητική διαδικασία και τους OTA 977
ζ) ΝΟΜΟΣ 3429/2005
18 ΙΩΑΝΝΗΣ ∆. ΚΟΥΚΙΑ∆ΗΣ

Εκσυγχρονισµός ∆ηµοσίων Επιχειρήσεων-Οργανισµών

και άλλες διατάξεις 977
η) ΝΟΜΟΣ 3166/2003 981
ΒΑΣΙΚΟΙ ΕΡΓΑΤΙΚΟΙ ΝΟΜΟΙ 19

7. Συλλογικές διαπραγµατεύσεις στη ∆ηµόσια ∆ιοίκηση 982

ΝΟΜΟΣ 2738/1999 982

ΙΙ. ∆ΙΚΑΙΟ ΤΗΣ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗΣ 990

1. ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ∆ΙΑΤΑΓΜΑ 3789/1957
«Περί τροποποιήσεως και συµπληρώσεως ενίων διατάξεων της
Εργατικής Νοµοθεσίας» 990
2. ΒΑΣΙΛΙΚΟ ∆ΙΑΤΑΓΜΑ 24 Ιουνίου 1958
«Περί καταρτίσεως διαδικασίας υποβολής, κυρώσεως, ανακοινώσεως
και δηµοσιότητας Κανονισµών Εργασίας» 993
3. ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ∆ΙΑΤΑΓΜΑ 385/1969
«Περί προσλήψεως προσωπικού επί σχέσει εργασίας ιδιωτικού
δικαίου εις ∆ηµοσίας Υπηρεσίας και Ν.Π.∆.∆.» 993
4. ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ∆ΙΑΤΑΓΜΑ 972/1971
«Περί κανονισµού εργασίας του επί συµβάσει ιδιωτικού δικαίου,
πάσης
φύσεως προσωπικού των οργανισµών τοπικής αυτοδιοικήσεως» 994
5. ΝΟΜΟΣ 1767/1988
Συµβούλια εργαζοµένων και άλλες εργατικές διατάξεις. Κύρωση
της 135 δ.σ.εργ. 995
6. ΠΡΟΕ∆ΡΙΚΟ ∆ΙΑΤΑΓΜΑ 40/1997
∆ικαίωµα των εργαζοµένων στην ενηµέρωση και διαβούλευση σε
κοινοτικής κλίµακας επιχειρήσεις και οµίλους επιχειρήσεων
(σε συµµόρφωση προς την οδηγία 94/45/ΕΚ/22.9.94) 1004
7. ΠΡΟΕ∆ΡΙΚΟ ∆ΙΑΤΑΓΜΑ 91/2006
Για το ρόλο των εργαζοµένων στην Ευρωπαϊκή Εταιρία 1017
8. ΠΡΟΕ∆ΡΙΚΟ ∆ΙΑΤΑΓΜΑ 240/2006
«Περί θεσπίσεως γενικού πλαισίου ενηµερώσεως και διαβουλεύσεως
των εργαζοµένων, σύµφωνα µε την Οδηγία 2002/14/ΕΚ» 1032
9. ΝΟΜΟΣ 2414/1996
Εκσυγχρονισµός ∆ηµοσίων Επιχειρήσεων-Οργανισµών &
άλλες διατάξεις 1038
10. ΝΟΜΟΣ 3429/2005 1038
11. ΝΟΜΟΣ 3469/2006 1043
12. ΠΡΟΕ∆ΡΙΚΟ ∆ΙΑΤΑΓΜΑ 178/2002
Μέτρα σχετικά µε την προστασία των δικαιωµάτων των εργαζοµένων
σε περίπτωση µεταβίβασης επιχειρήσεων, εγκαταστάσεων ή
τµηµάτων εγκαταστάσεων ή επιχειρήσεων σε συµµόρφωση προς την
οδηγία
98/50/ ΕΚ του συµβουλίου 1043

ΚΕΦΑΛΑΙΟ I∆΄

Σύσταση σώµατος επιθεώρησης εργασίας

1. ΝΟΜΟΣ 2639/1998
Ρύθµιση εργασιακών σχέσεων, σύσταση σώµατος επιθεώρησης
εργασίας και άλλες διατάξεις 1044
20 ΙΩΑΝΝΗΣ ∆. ΚΟΥΚΙΑ∆ΗΣ

2. ΝΟΜΟΣ 3762/2009
Αναδιοργάνωση Σώµατος Επιθεώρησης Εργασίας (Σ.ΕΠ.Ε.), ρύθµιση
θεµάτων Οργανισµών εποπτευόµενων από το Υπουργείο Απασχόλησης
και Κοινωνικής Προστασίας και άλλες διατάξεις 1059

ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ
∆ίκαιο Επαγγελµατικής Προέλευσης
1. Εθνική γενική συλλογική σύµβαση εργασίας έτους 1984
Για τον καθορισµό συνολικών γενικών κατωτάτων ορίων µισθών
και ηµεροµισθίων των µισθωτών όλης της χώρας και ρύθµιση
άλλων θεµάτων 1071
2. Εθνική γενική συλλογική σύµβαση εργασίας έτους 1986
Καθορισµός συνολικών γενικών κατωτάτων ορίων µισθών και
ηµεροµισθίων όλης της χώρας και ρύθµιση άλλων θεµάτων 1073
3. Εθνική γενική συλλογική σύµβαση εργασίας έτους 1988 1075
ΝΟΜΟΣ 1766/1988 1077
4. Εθνική συλλογική σύµβαση εργασίας έτους 1989
Ειδική συλλογική σύµβαση εργασίας από 10.3.1989, για τον
καθορισµό των κατωτάτων ορίων µισθών και ηµεροµισθίων,
αύξηση επιδοµάτων και αποζηµίωσης απολύσεως εργατοτεχνιτών1078
5. Εθνική γενική συλλογική σύµβαση εργασίας έτους 1990 1079
6. Εθνική γενική συλλογική σύµβαση εργασίας για τα έτη 1991-1992
«Κατώτατα όρια µισθών και ηµεροµίσθιων των µισθωτών όλης
της χώρας για τα έτη 1991 και 1992» 1080
7. Εθνική γενική συλλογική σύµβαση εργασίας έτους 1993
«Κατώτατα όρια µισθών και ηµεροµισθίων εργατοτεχνιτών-τριών
και υπαλλήλων και άλλες διατάξεις» 1084
8. Εθνική γενική συλλογική σύµβαση εργασίας ετών 1994 και 1995
«Κατώτατα όρια µισθών και ηµεροµισθίων εργατοτεχνιτών και
υπαλλήλων και άλλες διατάξεις» 1089
9. Εθνική γενική συλλογική σύµβαση εργασίας ετών 1996 και 19971093
10. Εθνική γενική συλλογική σύµβαση εργασίας ετών 1998 και 19991098
11. Νέα εθνική γενική συλλογική σύµβαση εργασίας ετών 2000 & 2001
(Π.Κ.Υ.Ε. 31/23-5-2000) 1100
12. Εθνική γενική συλλογική σύµβαση εργασίας ετών 2002 και 20031106
α) Πράξη Κατάθεσης Υπ. Εργ. 19/29.4.2002 1106
β) Προσάρτηµα στην ΕΓΣΣΕ 2002/2003 1112
13. Εθνική γενική συλλογική σύµβαση εργασίας ετών 2004-2005
(Π.Κ.Υ.Ε. 16/28-5-2004) 1119
14. Εθνική γενική συλλογική σύµβαση εργασίας 2006/2007 1130
15. Εθνική γενική συλλογική σύµβαση εργασίας 2008/2009 1136
ΒΑΣΙΚΟΙ ΕΡΓΑΤΙΚΟΙ ΝΟΜΟΙ 21

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΠΡΩΤΟ
Ανεπίσηµη κωδικοποίηση εθνικών γενικών συλλογικών συµβάσεων
εργασίας ετών 1975-2002 1152
Α. Πεδίο εφαρµογής 1152
Β. Αποδοχές 1154
Ι. Καθορισµός βασικού µισθού & βασικού ηµεροµισθίου 1154
Κατώτατα όρια αποδοχών 2002
ΙΙ. Επιδόµατα 1155
1. Υπολογισµός επιδοµάτων 1155
2. Τριετιών 1155
3. Γάµου 1156
Γ. Χρονικά όρια εργασίας 1157
1. Εβδοµάδα πέντε εργάσιµων ηµερών – συστήµατα εβδοµαδιαίας
εργασίας 1160
2. Μερική απασχόληση 1161
∆. Λοιποί όροι 1162
1. Άδεια µητρότητας 1162
2. Γονική άδεια ανατροφής 1162
3. Άδεια θηλασµού και φροντίδας παιδιών 1163
4. Άδεια φροντίδας υιοθετηµένων παιδιών 1163
5. Άδεια γάµου και γεννήσεως τέκνου 1163
6. Άδεια για ασθένεια εξαρτώµενων µελών 1164
7. Άδεια για συµµετοχή σε εξετάσεις 1164
8. Επιπλέον άδεια ανάπαυσης 1164
9. Ετήσια κανονική άδεια 1165
10. Συµπληρωµατικαί διατάξεις περί αδειών 1165
11. Μονογονεϊκές οικογένειες 1165
12. Άδεια για µεταγγίσεις αίµατος και παραγωγών του ή
αιµοκάθαρσης 1165
13. Άδεια λόγο θανάτου συγγενούς 1166
14. Παρακράτηση συνδικαλιστικής συνδροµής 1166
15. Αποζηµίωση εργατοτεχνιτών (Ε.Γ.Σ.Σ.Ε 15.4.2002) 1166
Ε. Υγιεινή και ασφάλεια των εργαζοµένων 1167
1. Γενικά 1167
2. Σύσταση Ινστιτούτου Υγιεινής και ασφάλειας της εργασίας
1167
ΣΤ. Ανεργία – Επαγγελµατική Κατάρτιση 1168
1. Εισφορά για την καταπολέµηση της ανεργίας 1168
2. Εργοδοτική εισφορά για επαγγελµατική κατάρτιση 1169
3. Ο.Ε.Κ. 1170
4. Κάλυψη από τον ΛΑΕΚ ασφαλιστικών εισφορών ηλικιωµένων
µακροχρόνια ανέργων 1170
5. Προστασία της απασχόλησης ηλικιωµένων – εργαζοµένων
– ανέργων 1171
6. Λογαριασµός για την απασχόληση και την επαγγελµατική
κατάρτιση (Λ.Α.Ε.Κ.) 1171
22 ΙΩΑΝΝΗΣ ∆. ΚΟΥΚΙΑ∆ΗΣ

7. Εκπαίδευση συνδικαλιστικών στελεχών 1172

Z. Θέµατα σχετικά µε τους οργανισµούς ΟΑΕ∆, ΟΣΑΕ 1172
1. ∆ιοικητικά Συµβούλια ΟΑΕ∆ και ΟΣΑΕ 1172
2. ∆ιοίκηση οργανισµών αρµοδιότητας Υπουργείου Εργασίας και
Ασφαλιστικών Ταµείων 1173
3. Οργανισµός Εργατικής Εστίας 1173
4. Εισφορά στον Οργανισµό της Εργατικής Εστίας 1173
5. Επιτροπές µελέτης 1173
Η. Ασφαλιστικά ζητήµατα 1174
1. Γενικά 1174
2. Ασφαλιστικό – συνταξιοδοτικό (ΕΓΣΣΕ 23.5.2000, άρθρο 13)
1175
Θ. Λοιπά Θέµατα 1176
1. Ναρκωτικά – Aλκοολισµός – ΑIDS 1176
2. Προστασία της απασχόλησης των «εξαρτηµένων» ατόµων
κατά την περίοδο της απεξάρτησης 1177
3. Ρατσισµός – Ξενοφοβία 1177
4. Συµµετοχή των εργαζοµένων στα κέρδη των επιχειρήσεων 1177
5. Απαλλαγή από το φόρο της αποζηµίωσης καταγγελίας των
συµβάσεων εργασίας 1177
6. Προστασία της προσωπικότητας 1177
7. Αµοιβή εποχικώς εργαζοµένων στον ευρύτερο δηµόσιο τοµέα
σύµφωνα µε τις κλαδικές ΣΣΕ 1178
8. Προστασία εργαζοµένων που οµοιάζουν µε µισθωτούς
1178
9. Άλλες µορφές εργασίας 1178
10. Προστασία περιβάλλοντος 1178
11. Σεβασµός της εθνικής, θρησκευτικής και πολιτισµικής
ιδιαιτερότητας των εργαζοµένων 1178
12. Υποστήριξη του εθελοντισµού για τους Ολυµπιακούς
Αγώνες 2004 1179
13. Αµοιβή εργαζοµένων µαθητών 1179
14. Ενηµέρωση εργαζοµένων
1179
15. Νυκτερινή εργασία εγκύων γυναικών 1179
16. Ισότητα των δύο φύλων – σύσταση επιτροπής ισότητας 1180
Ι. Κοινές προτάσεις 1180
ΙΑ. ∆ιατηρούµενες διατάξεις 1181

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ∆ΕΥΤΕΡΟ
∆ιεθνείς Συµβάσεις Εργασίας κατά χρονολογική σειρά ψήφισης.
Για όσες έχουν κυρωθεί αναφέρεται ο σχετικός νόµος. (Με βάση τον
επίσηµο
πίνακα του υπουργείου Απασχόλησης και κοινωνικής προστασίας)1183

ΑΛΦΑΒΗΤΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ 1199