ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΥΠΟΛΟΓΙΟ


 Διάνυσμα AB : Α αρχή (σημείο εφαρμογής), Β πέρας
 
 Μηδενικό διάνυσμα: AB  0  A  B
 
 Μέτρο διανύσματος AB  BA   AB   0
 
  μοναδιαίο    1
     
  //      ή   
     
        και α  
     
        και α  

   

     
 Γωνία    ,    ,  των  ,  με 0    
 
 Αν  ,   0 , τότε ισχύουν οι ισοδυναμίες:
 
       0    1
 
           1
 
  //     0      1
  
          0
2
 Συγκεντρώνοντας τους βασικότερους τύπους έχουμε:
 
 AA  0

 AB  0  A  B
 
 Μ μέσο του ΑΒ  AM  MB
 
 AB   BA
  
      
   A    , όπου ΑΒΓΔ παραλληλόγραμμο.
  
   A   
     
          
     
         

 Να σημειωθεί ότι ένα διάνυσμα AB μπορεί να γραφεί:
 ως άθροισμα δύο διανυσμάτων με άπειρους σε πλήθος τρόπους:
    
  A         ...
 ως διαφορά δύο διανυσμάτων με κοινή αρχή με άπειρους σε πλήθος
τρόπους:
    
          ...
   
 συναρτήσει του διανύσματος  ως   A   
   
 συναρτήσει του διανύσματος  ως   A   
    
 συναρτήσει του διανύσματος  ως   A     

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ 1

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΥΠΟΛΟΓΙΟ

 
    
 Αν   0 , τότε        
       
 
    
 Αν   0 , τότε        
       
 Ιδιότητες
   
 
        
  
          
 

 
       
 
   0    0    0
   
 Αν    και λ  0 , τότε   
   
 Αν    και α  0 , τότε λ = μ
       
  γραμμικός συνδυασμός των 1 ,  2 ,...,       1  1   2  2  ...     
 
   
 Μ μέσο του ΑΒ   
2     
 Συντεταγμένες διανύσματος  :    x, y     xi  y j
 και  x , y
 Αν    x1 , y 1     2 2  , τότε ισχύουν:
  και y 0   ηy 0
   0  x 1  0 και y1  y, οπότε   0  x 1  0 
η1 y y
   
     x1  x 2 1  2 , οπότε     x 1  x 2 1  2
    
      x1  x 2 , y 1  y 2  ,    x 1y 1  ,       x 1  x 2 ,  y 1  y 2 
    x1 y 1
 Ορίζουσα των  ,  : d et  ,    
x2 y 2
 x1y 2  x 2 y 1  R

    x1 y 1
 Συνθήκη παραλληλίας:  //   d et  ,   0   
x2 y 2
0

   x2  y 2
 
 Αν    x, y  , τότε  y
    ( x  0)
 x
 
 Αν   0 , τότε έχουμε:

  // xx     0
 
  // y y  δεν ορίζεται συντελεστής διεύθυνσης του 
 Αν ορίζονται τα   ,  , τότε ισχύουν οι ισοδυναμίες:
 
  //       
 
          1
  
  
Γωνία φ που σχηματίζει το    0 με τον άξονα x’x. Ισχύει    

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ 2

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΥΠΟΛΟΓΙΟ

(εφόσον ορίζεται ο   ).

 Έστω τα σημεία A  x1 , y 1  , B  x 2 , y 2  . Τότε:

 x  x2 y 1  y 2 
 το μέσο Μ του ΑΒ έχει συντεταγμένες  1 , 
 2 2 
 
 οι συντεταγμένες του διανύσματος  είναι:    x 2  x1 , y 2  y 1 
 
 το μέτρο του διανύσματος  είναι:    x 2  x 1    y 2  y 1 
2 2

 
      
 
 Αν  ,   0 , τότε      , όπου    ,
    
 Αν   0 ή   0 , τότε   0

 Το εσωτερικό γινόμενο  είναι ένας πραγματικός αριθμός και όχι ένα

διάνυσμα, δηλαδή   R
 Ιδιότητες
 
   
  
       0
 2  2  2  
    (όπου      )
    
        
    
         
  2  2   2  2   2
 

       2      2  
 
 Αν    x1 , y 1  ,    x 2 , y 2  , τότε   x 1x 2  y 1 y 2 (έκφραση του

εσωτερικού γινομένου  συναρτήσει των συντεταγμένων των
 
, )
     2  2  2  2    
  
                     
    
   
          
    
 
        
   
          1 , εφόσον  ,  // y y
 Γωνία θ δύο μη μηδενικών διανυσμάτων:

 θ οξεια    0
 x1x 2  y 1 y 2  
     και      0
  x 12  y 12 x 22  y 22  
     0
Προσοχή! Ενδέχεται να είναι:
     
     (πάντα όμως ισχύει     )

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ 3

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΥΠΟΛΟΓΙΟ

  2  2   2  2
      (πάντα όμως ισχύει   
2 2
   )
   
         

Επίσης:
     
 Από    δεν προκύπτει ότι    (ακόμη και αν δίνεται ότι   0 ). Το
         

σωστό είναι         0       0        
 3  4
 Τέλος δεν ορίζονται οι δυνάμεις  ,  κ.λπ.

    
Ανάλυση του  σε ν συνιστώσες:    1   2  ...   
Η πιο βασική περίπτωση είναι:

Να αναλυθεί το  σε δύο συναρτήσεις με γνωστές διευθύνσεις, έστω κατά τις
     
διευθύνσεις των  και  (με  //  ). Αυτό σημαίνει να βρεθούν 1 ,  2 με
    και   
1 //  ,  2 //    1   2 .
  
        
Ιδιότητες

 Η   είναι ένα διάνυσμα
   
   //  , οπότε    
  
      
 Εξίσωση γραμμής C ονομάζεται μια εξίσωση της μορφής f(x, y) = 0 (με δύο
μεταβλητές x, y) όταν για κάθε σημείο M  x 0 , y 0  ισχύει η ισοδυναμία
M  x0 , y 0   C  f  x0 , y 0   0 .
 Γωνία ω που σχηματίζει μια ευθεία ε με τον άξονα x’x:
 Ισχύει πάντα 0    
 Επίσης   0   // xx
     συντελεστής διεύθυνσης της ε (εφόσον  // y y )
y 2  y1
 Αν A  x1 , y 1  , B  x 2 , y 2  είναι δύο σημεία της ε με x 1  x 2 , τότε  
x 2  x1
 Αν οι ευθείες 1 ,  2 έχουν συντελεστές διεύθυνσης 1 ,  2 αντίστοιχα, τότε
και 1
1 //  2   1   2 1   2   1 2  
 Αν μια ευθεία ε διέρχεται από το σημείο A  x 0 , y 0  και
 έχει συντελεστή διεύθυνσης λ, τότε έχει εξίσωση y  y 0    x  x 0 
 είναι κατακόρυφη (  // y y ), τότε έχει εξίσωση x  x 0 .
 Αν για μια ευθεία ε έχουμε  // y y , τότε η ε έχει εξίσωση της μορφής
y  x   (λ είναι ο συντελεστής διεύθυνσης της ε και β η τεταγμένη του κοινού

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ 4

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΥΠΟΛΟΓΙΟ

σημείου της με τον άξονα y’y). Αν  // y y , τότε η ε έχει εξίσωση της μορφής
x  x 0 ( x 0 είναι η κοινή τετμημένη όλων των σημείων της ε).
 Γενική μορφή εξίσωσης ευθείας: Ax  By    0    0 ή B  0
 Η ευθεία με εξίσωση Ax  By    0 είναι:

 παράλληλη στο διάνυσμα     ,  

 κάθετη στο διάνυσμα     ,  
 Απόσταση σημείου M  x 0 , y 0  από ευθεία ε: Ax  By    0 :
x 0  By 0  
d  M,   
2  2
1  
 Εμβαδόν τριγώνου με κορυφές τα σημεία Α, Β, Γ:    
2

d et  ,  

Εξίσωση κύκλου ακτίνας ρ:

 x  x0    y  y 0    2 (κέντρο Κ  x 0 , y 0  )
2 2

 x 2  y 2  2 (κέντρο Ο(0,0))
 Μοναδιαίος κύκλος C : x 2  y 2  1 (κέντρο Ο(0,0) και ακτίνα ρ=1)
 Εξίσωση εφαπτομένης κύκλου C : x 2  y 2  2 (κέντρου Ο(0,0)) στο σημείο
του A  x1 , y 1  : xx 1  yy 1  2
 Η εξίσωση x 2  y 2  Ax  By    0 παριστάνει κύκλο, αν και μόνο αν
A 2  B 2  4  0
A B  2   2  4
Στην περίπτωση αυτή το κέντρο είναι K   ,   και ακτίνα   .
 2 2 2

Ορισμός παραβολής C, με εστία Ε και διευθετούσα δ: M  C   ME   d  M,  

 Εξίσωση παραβολής C:
p p 
 με διευθετούσα δ: x  
και εστία E  ,0  : y 2  2px
2 2 
p  p
 με διευθετούσα δ: y   και εστία E  0,  : x 2  2py
2  2
 Εξίσωση εφαπτομένης παραβολής C στο σημείο της A  x1 , y 1  :
 Αν C : y 2  2px , τότε ε: yy 1  p  x  x 1 
 Αν C : x 2  2py , τότε ε: xx1  p  y  y 1 
 Ανακλαστική ιδιότητα 1  2
Ορισμός έλλειψης C με εστίες Ε’, Ε: M  C   ME    ME   2    
 Α’Α μεγάλος άξονας

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ 5

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΥΠΟΛΟΓΙΟ

 Β’Β μικρός άξονας

 Α, Α’, Β, Β’ κορυφές της έλλειψης
 Μήκος μεγάλου άξονα: (Α’Α) = 2α
 Μήκος μικρού άξονα: (Β’Β) = 2β
 Εστιακή απόσταση: (Ε’Ε) = 2γ
 Ισχύει  2  2   2

 Εκκεντρότητα ε: 0     1

x2 y 2
 Εξίσωση έλλειψης με εστίες Ε’(-γ,0), Ε(γ,0):  1
 2 2
x2 y 2
 Εξίσωση έλλειψης με εστίες Ε’(0,-γ), Ε(0,γ): 2  2  1
 
2
x 2
y
 Εξίσωση εφαπτομένης έλλειψης C : 2  2  1 στο σημείο της M  x 1 , y 1  :
 
xx 1 yy 1
 2 1
2 

Υπερβολή C με εστίες Ε’ και Ε: M  C   ME    ME   2 , 2      2 

x2 y 2
 Εξίσωση υπερβολής με εστίες Ε’(-γ,0) και Ε(γ,0): 2
 2  1, 2   2   2
 
 Κορυφές: Α(α,0), Α’(-α,0)
 
 Ασύμπτωτες: 1 : y  x,  2 : y   x
 

 Εκκεντρότητα:    1

 Ορθογώνιο βάσης: Το ορθογώνιο ΚΛΜΝ με Κ(α, β), Λ(α, -β), Μ(-α, -
β), Ν(-α, β)
xx yy
 Εξίσωση εφαπτομένης στο P  x 1 , y 1  : 21  2 1  1
 
y 2 x2
 Εξίσωση υπερβολής με εστίες Ε’(0,-γ) και Ε(0,γ): 2  2  1, 2   2   2
 
 Κορυφές: Α(0,α), Α’(0,-α)
 
 Ασύμπτωτες: 1 : y  x,  2 : y   x
 

 Εκκεντρότητα:    1

 Ορθογώνιο βάσης: Το ορθογώνιο ΚΛΜΝ με Κ(β, α), Λ(-β, α), Μ(-β, -
α), Ν(β, -α)

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ 6

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΥΠΟΛΟΓΙΟ

yy 1 xx 1
 Εξίσωση εφαπτομένης στο P  x 1 , y 1  :  2 1
2 

Αρχή της μαθηματικής επαγωγής

Έστω Ρ(ν) ένας ισχυρισμός, ν  N . Αν
 ισχύει ο ισχυρισμός P   0  για κάποιο  0   και
 για καθε ν  Ν , με    0 , η πρόταση «αν ισχύει ο Ρ(ν), θα ισχύει
και ο Ρ(ν + 1)» είναι αληθής, τότε ο ισχυρισμός Ρ(ν) είναι αληθής για
όλα τα        0
 Ευκλείδεια διαίρεση
Αν α, β  Z,   0 , τότε υπάρχουν μοναδικά κ, υ  Z , ώστε
     και 0     . Το κ ονομάζεται πηλίκο και το υ υπόλοιπο της
διαίρεσης του α με το β. Αν υ = 0, τότε η διαίρεση αυτή ονομάζεται τέλεια. Οι
δυνατές τιμές του υπολοίπου υ είναι 0,1,2,…,  -1.
 Διαιρετότητα

Έστω α, β  Z,   0 . Τότε (ο β διαιρεί τον α)     για κάποιο

κ  Z     . Ισχύουν:
 β/0
 Αν β/ α, τότε κβ / κα για καθεκ  Ζ* και β / κα για καθε κ  Ζ
 Αν α / β και β / α, τότε   
 Αν α / β και β / γ, τότε α / γ
 Αν β /α και β / γ, τότε β /(κα + λγ) για καθεκ,λ  Ζ
 Αν β / α  0 , τότε    .

ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ 7