1_tyrnabos 23/03/2011 6:19 μ.μ.

Page I

2329

ΙΔΡΥΤΗΣ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ ΑΡ. ΦΥΛΛΟΥ 175•ΑΠΡΙΛΙΟΣ-ΜΑΪΟΣ-ΙΟΥΝΙΟΣ 2011•ΕΔΡΑ: ΜΥΚΗΝΩΝ 19 Τ.Κ. 546 43 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

CMYK
2_proinos logos 23/03/2011 6:19 μ.μ. Page I
2•
Το Δ.Σ. της Π.Ο.Σ.Σ.
Πρόεδρος: Μαρμαγκιόλης Ευάγγελος
(Σ.Σ. Ευξεινούπολης) Τηλ.: 6937334117
Αντιπρόεδρος: -
Γεν. Γραμματέας: Ζαραλή Μαρία
(Σ.Σ. Πέλλας) Τηλ.: 6977203546
Ταμίας: Λέντας Κωνσταντίνος
(Σ.Σ. Βοιωτίας) Τηλ.: 6974363323
Ειδ. Γραμματέας: Κούτρας Σπύρος
(Σ.Σ. Θράκης, Ροδόπης) Τηλ.: 6972325463
Μέλος: Καλόγηρος Γεώργιος
(Σ.Σ. Λάρισας) Τηλ.: 6979288071
Μέλος: Καρυώτης Αθανάσιος
(Σ.Σ. Θεσ/νίκης) Τηλ.: 6972697973
Μέλος: Καψάλης Ιωάννης
(Σ.Σ. Μαγνησίας) Τηλ.: 6946150764
Μέλος: Λιάκος Αριστείδης
(Σ.Σ. Λαγκαδά) Τηλ.: 6972260012
Μέλος: Ανατολίτης Βασίλης
(Σ.Σ. Πανελ. Αττικής) Τηλ.: 6942019481
ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ
Πανελλήνια Ομοσπονδία
Συλλόγων Σαρακατσαναίων
Μυκηνών 19, Θεσσαλονίκη,
Τ.Κ. 546 43,
Τηλ. & Fax: 2310 840 830
e-mail: pos_sarakatsanoi@yahoo.gr
Ιστολόγιο:
http://www.p-o-s-s.blogspot.com
ΕΚΔΟΤΗΣ
ΜΑΡΜΑΓΚΙΟΛΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ
ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ
ΕΚΔΟΣΗΣ-ΥΛΗΣ
Π.Ο.Σ.Σ.
ΜΑΡΜΑΓΚΙΟΛΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ
ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΣΥΝΤΑΞΗΣ-
ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΡΙΑ
ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΘΕΟΔΩΡΟΥ, Δημοσιογράφος
Μέλος Ε.Σ.Η.Ε.Μ-Θ
ΕΠΙΤΡΟΠΗ-ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΥΛΗΣ
ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ
ΣΥΛΛΟΓΩΝ ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΑΙΩΝ
ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΘΕΟΔΩΡΟΥ
ΦΟΤΩΓΡΑΦΙΕΣ
•ΣΥΛΛΟΓΟΙ ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΑΙΩΝ,
•ΜΑΡΜΑΓΚΙΟΛΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ (Π.Ο.Σ.Σ.)
•ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΘΕΟΔΩΡΟΥ • ΔΙΑΔΥΚΤΙΟ
Αριθμ. Λογ/σμού
Τραπέζης εφημερίδας
Εμπορική Τράπεζα 44663341
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΕΞΩΦΥΛΛΟΥ
ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ ΚΟΡΔΕΛΙΟΥ
ΕΚΤΥΠΩΣΗ
Μ. ΤΣΑΡΟΥΧΑΣ ΚΑΙ ΣΙΑ Α.Β.Ε.Ε.
ΔIEYΘYNΣH:
OΔOΣ ΘEMIΣTOKΛEOYΣ 34 - TPIKAΛA
THΛ. ΔIEYΘYNΣHΣ: 24310 23.727
ΣYNTAΞHΣ: 24310 24.230/76.120
FAX: 24310 24.953
e-mail: plogos@otenet.gr
Λαογραφικό Μουσείο
Σαρακατσάνων
ο Λαογραφικό Μουσείο των
Τ Σαρακατσάνων στη σημερινή
του μορφή είναι αποτέλεσμα
συνεχών 25χρονων αγώνων, στη
διάρκεια των οποίων πέρασε από
διάφορες φάσεις αλλά και πέτυχε
τιμητικές διακρίσεις.
Τα πρώτα του εγκαίνια έγιναν το 1979, στον
πρώτο όροφο ενός παλιού κτιρίου των Σερρών.
Τέσσερα χρόνια αργότερα, το 1983, η έκθε-
ση επεκτάθηκε και στον β΄ όροφο και τα εγ-
καίνια αυτή τη φορά συνδυάστηκαν με την ορ-
γάνωση του α΄ επιστημονικού συμποσίου με θέμα
“Σαρακατσάνοι, ένας ελληνικός νομαδικός κτη-
νοτροφικός πληθυσμός”. Τα πρακτικά του συμ-
ποσίου, στο οποίο έγιναν δεκαπέντε ανακοι-
νώσεις, εκδόθηκαν το 1984 σ΄ έναν τόμο 191
σελίδων.
Το 1984 το Λαογραφικό Μουσείο των Σα-
ρακατσάνων ετιμήθη με το χρυσό μετάλλιο του
Ροταριανού Ομίλου Θεσσαλονίκης για την κοι-
νωνική και πολιτιστική προσφορά του, αντίστοιχο
μετάλλιο πήρε το Μουσείο Μακεδονικού Αγώ-
να και το Δημοκρίτειο Ίδρυμα και το 1987 το
“Ευρωπαϊκό βραβείο Μουσείο της χρονιάς” το
συμπεριέλαβε και του απένειμε ειδική διάκρι-
ση μεταξύ δεκαοκτώ ευρωπαϊκών Μουσείων, που
εκρίθησαν ως τα καλύτερα της Ευρώπης, ανά-
μεσα σε 146 που είχαν διαγωνισθεί.
Καθώς αύξανε όχι μόνο το ελληνικό αλλά και
το διεθνές ενδιαφέρον γι΄ αυτό το εξειδικευ-
μένο (μονογραφικό θα το χαρακτήριζε η σύγ-
χρονη μουσειολογία) ελληνικό λαογραφικό
Μουσείο, ενώ παράλληλα πλήθαινε και ο αριθ-
μός του υλικού του, άρχισε ένας νέος κύκλος
αγώνων και προσπαθειών, ώστε να αποκτηθεί
καινούργιο, ιδιόκτητο κτίριο για την μεταστέγασή
του.
Ο αγώνας χάρη στην κατανόηση, το ενδια-
φέρον και την ενίσχυση εκ μέρους πολλών πα-
ραγόντων και ιδιαίτερα του Υπουργείου Πολι-
τισμού ευοδώθηκε. Το 1991 άρχισε η ανέγερ-
ση του σημερινού κτιρίου σε οικόπεδο που πα-
ραχωρήθηκε από το Ελληνικό Δημόσιο και το
1998 εγκαινιάσθηκε το Λαογραφικό Μουσείο
των Σαρακατσάνων με νέα εντελώς μορφή.
Το νέο κτίριο αποτελείτε από τρία επίπεδα:
υπόγειο, ισόγειο, και όροφο σε μορφή υπερώου.
Στο υπόγειο έχουν διαμορφωθεί χώροι απο-
θήκευσης του μουσειακού υλικού, βιβλιοθήκη και
μικρή αίθουσα εκδηλώσεων και διδασκαλίας σα-
ρακατσάνικων χορών και μουσικής. Στο ισόγειο
και τον όροφο κατεβλήθη προσπάθεια να δο-
θεί, έστω σημειολογικά, η ζωή και η τέχνη των
Σαρακατσάνων κατά την τελευταία φάση της νο-
μαδικής ζωής τους, δηλαδή κατά την εποχή του
μεσοπολέμου και ως το τέλος της 10ετίας του
1940, οπότε ο πόλεμος, η κατοχή, και ο εμ-
φύλιος σπαραγμός εξαφάνισαν τα τσελιγκάτα.
Ο χώρος μικρός σε σχέση με το συγκεν-
τρωμένο υλικό, δεν επέτρεπε να δοθεί σε όλες
της τις πτυχές η σαρακατσάνικη τέχνη και ζωή.
Έτσι η έκθεση περιορίστηκε στις κυριότερες κι
επισημότερες μορφές τους.
Στο ισόγειο τα χορτόπλεκτα καλύβια, με τις
διάφορες μορφές και τις ποικίλες χρήσεις, δί-
νουν μια συμπυκνωμένη εικόνα της ζωής στο
τσελιγκάτο. Η λαμπροφορεμένη Σαρακατσάνα με
το καταστόλιστο άλογό της, που στέκει πλάι στην
“ τσιατούρα”, παραπέμπει στην ετήσια ανοιξιά-
τικη πορεία των Σαρακατσάνων, από τα χειμα-
διά στα ορεινά. Πλάι στο σχολείο με τον δα-
νεισμένο από κάποιο γειτονικό χωριό εξοπλι-
σμό (που το φθινόπωρο επιστρεφόταν στους
ιδιοκτήτες του) επισημαίνει την ανάγκη των Σα-
ρακατσάνων για μια έστω στοιχειώδη μάθηση,
αφού για να γίνει κάποιος τσέλιγκας, δηλαδή
αρχηγός του τσελιγκάτου, έπρεπε να ξέρει γράμ-
ματα και αριθμητική. Σε τέτοια σχολεία πήραν
τις πρώτες γνώσεις Σαρακατσάνοι που, αργό-
τερα, μετά της διάλυση των τσελιγκάτων, έγι-
ναν έμποροι, επιχειρηματίες, επιστήμονες και πο-
λιτικοί.
Στο κέντρο της αίθουσας υψώνεται η “μεγάλη
καλύβα”, ο χώρος της διαμονής, όλη ντυμένη
με πολύχρωμα ολοπλουμιστά υφαντά, όπως γι-
νόταν στους γάμους, τα “κουρμπάνια” και γε-
νικά στις γιορτές. Σε μια γωνιά η καλύβα του
βοσκού που στηνόταν στο χώρο της βοσκής και
ο “μπαντζός”, δηλαδή το τυροκομείο, μαζί με
φωτογραφίες, σχέδια και κείμενα συμπληρώνουν
την συνοπτική εικόνα μιας ζωής που χάθηκε ανε-
πιστρεπτί.
Στον όροφο η έκθεση περιλαμβάνει την τέ-
χνη - κατεξοχήν γυναικεία - των Σαρακατσάνων,
δηλαδή την υφαντική, τη φορεσιά και την κεν-
τητική. Η μεγάλη προθήκη της “διαδικασίας της
κλωστής”, με φωτογραφίες, όργανα, κείμενα
κ.λ.π., εικονίζει τις φάσεις της δουλειάς από τον
“κούρο” ως τον αργαλειό και το αποτέλεσμα,
που είναι κάθε λογής υφαντά, βαμβακερά υφά-
σματα για διάφορες χρήσεις και λαμπρές πο-
λύχρωμες μάλλινες βελέντζες. Ακολουθούν προ-
θήκες με εξαρτήματα και κοσμήματα της γυ-
ναικείας φορεσιάς, καθώς και σύνολα, ανδρι-
κά και γυναικεία, από διάφορες, τοπικές σα-
ρακατσάνικες ενδυματολογικές παραλλαγές ή
ποικιλίες. Εντυπωσιακή είναι η αναπαράσταση της
φορεσιάς του Σαρακατσάνικου κλέφτη ή αρ-
ματολού του 1821.
Τέλος, στις προθήκες τις ενσωματωμένες στο
κιγκλίδωμα του ορόφου έχουν εκτεθεί δείγματα
της κεντητικής και της πλεκτικής, όπως “πανα-
ούλες”, κάλτσες και “καπλιές”, όλα εξαίρετα
δείγματα της αξιοσύνης των Σαρακατσάνων γυ-
ναικών.
Στο χώρο του μουσείο λαμβάνει μέρος εκ-
παιδευτικό πρόγραμμα το οποίο απευθύνεται σε
παιδιά νηπιαγωγείου και δημοτικού.
Το Λαογραφικό Μουσείο των Σαρακατσάνων
λειτουργεί καθημερινά από τις 9.00 μέχρι τις
2.00 εκτός Δευτέρας.
Τηλ. 0321 62 528, FΑΧ 56 180.
Τσιαούσης Βασίλειος
Πρόεδρος
Του Λαογραφικού Μουσείου
Σαρακατσάνων
Σαρακατσάνοι και Σαρακατσάνες,
Το 22ο Πανελλήνιο Οργανωτικό Συ-
νέδριο που βρίσκεται προ των πυλών,
η διασυλλογική αυτή διοργάνωση θα
παρουσιάσει απόψεις και προτάσεις
που θα βοηθήσουν στην καλύτερη λει-
τουργία της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας
Συλλόγων Σαρακατσαναίων και των
Συλλόγων μας. Τα στελέχη των Συλ-
λόγων θα έχουν την ευκαιρία να σχε-
διάσουν την τακτική και την προοπτι-
κή του “Σαρακατσάνικου στοιχείου”
για τα επόμενα χρόνια.
Η παρουσία δε των εκπροσώπων
από όλη την Βαλκανική χερσόνησο
θα αποδώσει ιδιαίτερη βαρύτητα και
θα αποτελέσει τη βάση για μία άρι-
στη προβολή εκτός των συνόρων της
πατρίδας μας.
Ευελπιστούμε ο αριθμός των Συνέ-
δρων και των συνοδών τους, στο Συ-
νέδριο να ξεπεράσει τις προσδοκίες
μας, εκτός από τους εκπροσώπους
από τους Συλλόγους των Σαρακα-
τσαναίων στην Ελλάδα αλλά και από
τους εκπροσώπους των Ομοσπονδιών
Συλλόγων Σαρακατσαναίων Βαλκανι-
κών χωρων.
Με Σαρακατσάνικους χαιρετισμούς
Ο πρόεδρος
ΜΑΡΜΑΓΚΙΟΛΗΣ ΒΑΓΓΕΛΗΣ
Ο ΕΤΗΣΙΟΣ ΧΟΡΟΣ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ
ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΑΙΩΝ Ν. ΗΜΑΘΙΑΣ
΄΄ΟΙ ΣΤΑΥΡΑΕΤΟΙ΄΄
Το Σάββατο 29 Ιανουαρίου 2011 πραγ-
ματοποιήθηκε ο ετήσιος χορός του Συλ-
λόγου Σαρακατσαναίων Νομού Ημαθίας ΄΄Οι
Σταυραετοί΄΄ στην Αλεξάνδρεια στο οικο-
γενειακό κέντρο ΄΄Κτήμα Αφροδίτη΄΄. Τα
μέλη του Συλλόγου κατοικούν σε όλες τις
περιοχές του Νομού Ημαθίας και έτσι ο
ετήσιος χορός αποτελεί ευκαιρία για να
ανταμώσουν, να συζητήσουν και να δια-
σκεδάσουν. Το μικρό και το μεγάλο χο-
ρευτικό παρουσίασαν τους παραδοσιακούς
Σαρακατσάνικους χορούς και στη συνέχεια
όλοι οι παρευρισκόμενοι γλέντησαν με τα
τραγούδια της Κατερίνας Μπόνια, του Τέλη
Λιάκου και του Κώστα Γαρέφη με την ορ-
χήστρα του Κώστα Ζαραλή. Παρευρέθησαν
εκ μέρους της Π.Ο.Σ.Σ. ο αντιπρόεδρος κ.
Βασίλης Ανατολίτης, ο πρώην πρόεδρος της
Π.Ο.Σ.Σ. κ. Δημήτριος Κυργιάννης και εκ-
πρόσωποι των Συλλόγων Σαρακατσαναί-
ων Ελευθερίου Κορδελιού και Ευόσμου,
Θεσσαλονίκης, Κιλκίς, Λαγκαδά και Πιερίας.
Παρών και ο Δήμαρχος του διευρυμένου
Δήμου Αλεξάνδρειας καθώς και τοπικοί πα-
ράγοντες.
Στις 16 Φεβρουαρίου 2011 ακολούθη-
σε γλέντι στην άλλη πλευρά του Νομού,
κοντά στη Νάουσα, στο ΄΄Κτήμα Σακαλή΄΄
για να ευχαριστήσουμε τους χορηγούς του
ετήσιου χορού. Το γλέντι αυτό, είναι μια
παράδοση που άρχισε πριν πολλά χρόνια
και συνεχίζεται και σήμερα με επιτυχία.
3_tyrnabos 23/03/2011 6:17 μ.μ. Page I
ΑΓΙΕ ΜΟΥ ΓΙΩΡΓΗ ΑΦΕΝΤΗ ΜΟΥ
ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΑΙΩΝ
Ά
ΛΑΡΙΣΑΣ “Ο ΚΑΤΣΑΝΤΩΝΗΣ”
γιε μου Γιώργη αφέντη μου και
πρώτε καβαλάρη, αρματωμένε με
σπαθί και με χρυσό κοντάρι…
Πρόκειται για το τραγούδι του
ομώνυμου CD το οποίο εξέδωσε ο
Σύνδεσμος μας προς τιμή του Αγίου
Γεωργίου, του προστάτου των
Σαρακατσαναίων. Πρωτοβουλία
δύσκολη για την σημερινή εποχή
όμως αναγκαία.
Αναγκαία διότι ο σκοπός είναι διττός.
Αφ΄ενός μεν η απόδοση τιμής προς τον Αϊ
Γιώργη, αφετέρου η ανύψωση του ηθικού όχι
μόνο των Σαρακατσαναίων αλλά και όλων των
Ελλήνων. Κι αυτό επιτυγχάνεται με ανέκδοτα
Σαρακατσάνικα τραγούδια αλλά και τρία Πα-
νελλήνια τα οποία τολμούν και κάνουν λόγο για
ήθη, ιδανικά, αξίες και αλύτρωτες πατρίδες.
Τραγούδια που μιλάνε για τον χαμό της Βα-
σιλεύουσας και την Αγιά Σοφιά, το Μέγα Μο-
ναστήρι, την κλεφτουριά, τον τρόπο με τον
οποίο πρέπει να πρέπει να αντιμετωπίζει ο άν-
θρωπος τον παρόν κόσμο, τον Γάμο και γενι-
κά πρόκειται για τραγούδια της Πίστεως και της
Πατρίδος. Γνωστός εξάλλου ο καημός των Σα-
ρακατσαναίων για την Κωνσταντινούπολη και ο
τρόπος με τον οποίο πένθησαν γι΄αυτήν αλλά
και το έντονο Θρησκευτικό συναίσθημα το οποίο
τους διακατείχε.
Όσο και να πιέζεται ο Έλληνας – και εν΄προ-
κειμένω πανταχόθεν- κανείς δεν μπορεί να του
στερήσει το δικαίωμα να ονειρεύεται μια πα-
τρίδα ελεύθερη και δυνατή και μάλιστα ειδι-
κά στον Σαρακατσάνο που το συναίσθημα αυτό
είναι ιδιαιτέρως αυξημένο.
Έννοιες όμως οι οποίες σήμερα έχουν ΄΄απα-
γορευθεί΄΄ από την κρατούσα νοοτροπία να υφί-
στανται. Δεν δικαιούται ο Έλληνας να μιλά για
πατρίδα και Θρησκεία, για Κωνσταντινούπολη,
Αγιά Σοφιά και Μαρμαρωμένο βασιλιά μην τυ-
χόν θεωρηθεί εθνικιστής.
Εντούτοις εμείς οι Σαρακατσαναίοι είμαστε
εδώ παρόντες, ανυποχώρητοι στα πιστεύω και
τις αξίες μας και μάλιστα τραγουδούμε και δια-
κηρύττουμε αυτό το οποίο είναι προς όφελος
της πατρίδος. Και αυτό –εν΄ προκειμένω- το πε-
τυχαίνουμε με την έκδοση του παρόντος έρ-
γου το οποίο δεν πρόκειται για ένα CD όπως
μέχρι τώρα έχουμε συνηθίσει.
Αντιθέτως πρόκειται για μία παρακαταθήκη
για τις επόμενες γενιές και το εναρκτήριο λά-
κτισμα για ριζική αλλαγή της νοοτροπίας. Εμείς
άλλωστε ήμασταν αυτοί οι οποίοι επί Τουρκο-
κρατίας βαστήξαμε άσβεστη την φλόγα του
Έθνους και ξαναδώσαμε την ελπίδα και ακο-
λούθως την Ελευθερία. Εμείς θα ήμαστε αυ-
τοί οι οποίοι θα ξαναξυπνήσουμε την συνείδηση
του Έλληνα!
Και πιστεύουμε ότι με το παρόν έργο το
οποίο κυκλοφορεί σε πολυτελή έκδοση με έν-
θετο βιβλιαράκι στο οποίο γίνεται αναφορά στην
ιστορία του κάθε τραγουδιού κάνουμε την αρχή.
Στο σημείο αυτό θα ήθελα να ευχαριστήσω ιδι-
αιτέρως τον Σαρακατσάνο Μουσικό παραγωγό
Χρήστο Τσακούμη για την καλλιτεχνική επιμέ-
λεια του έργου, τους Σαρακατσάνους τραγου-
διστές Κώστα Νάκα και Παναγιώτα Γρίβα κα-
θώς και τον πρωτοψάλτη Αθηνών Παναγιώτη
Παππά ενώ ιδιαιτέρως θα ήθελα να ευχαρι-
στήσω τους χορηγούς μας δίχως την συνδρομή
των οποίων θα ήταν αδύνατη η έκδοση του πα-
ρόντος εγχειρήματος.
Συγκεκριμένα τον Σαρακατσάνο Βασίλειο
Μπομπότα από την Καλλικράτεια, τον όμιλο εται-
ρειών Παύλου Κραγιόπουλου από την Κατερί-
νη, την τεχνική εταιρεία Αφοι Σούρλα από Λά-
ρισα, τον Σαρακατσάνο Φυσιοθεραπευτή Χρι-
στόφορο Κατσαρό από Τύρναβο, το Κέντρο Κή-
που του Σαρακατσάνου Σωκράτη Σούκια στην
Λάρισα καθώς και την εταιρεία φωτοβολταϊκων
Χουλιάρα-Χριστόδουλου στην Λάρισα.
Στυλιανός Σούρλας
Δικηγόρος
Πτυχιούχος Θεολογικής Σχολής
Πρόεδρος του Συνδέσμου
Σαρακατσαναίων Λάρισας
ΕΝΑΣ ΧΟΡΟΣ ΜΕ ΜΕΓΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ
ΓΙΑ ΑΚΟΜΑ ΜΙΑ ΦΟΡΑ
ΑΠΟ ΤΟ ΣΥΛΛΟΓΟ ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΑΙΩΝ
ην Τσικνοπέμπτη 24 Φεβρουαρίου
Τ πραγματοποιήθηκε ο ετήσιος χορός
του Συλλόγου Σαρακατσαναίων Ευ-
ξεινούπολης και Περιχώρων «Η ΣΤΑΝΗ»
στο κτήμα «Παπαθανασίου-Τιμπλαλέξη» με
αθρόα συμμετοχή του κόσμου, όπως ήταν
αναμενόμενο!
Το πρόγραμμα άρχισε με χαιρετισμό του προέδρου
του Συλλόγου του κ. Ι. Πρεβεζιάνου, ο οποίος καλω-
σόρισε τους παρευρισκόμενους και τους ευχαρίστη-
σε για την αμέριστη συμπαράσταση στις πρωτοβουλίες
του Συλλόγου και τη δυναμική συμμετοχή τους σε κάθε
εκδήλωση αυτού.
Στη συνέχεια τα τρία πολυπληθή τμήματα του Συλ-
λόγου αποτελούμενα από παιδιά όλων των ηλικιών πα-
ρουσίασαν ντυμένα με παραδοσιακές σαρακατσάνικες
στολές διάφορους χορούς με τη καθοδήγηση της κα-
θηγήτριας φυσικής αγωγής κ. Δήμητρας Ράπτη, απο-
σπώντας το θερμό χειροκρότημα όλων των παρευρι-
σκομένων.
Επίσης παρουσιάστηκε και το τμήμα γυναικών το
οποίο έδωσε καλές εντυπώσεις και έλαβε θετικά σχό-
λια από όλους! Το χορευτικό κομμάτι της βραδιάς έκλει-
σε με φοιτητές Σαρακατσαναίους. Οι τραγουδιστές της
βραδιάς ήταν ο Κώστας Ιγγλέζος με τον Ιωάννη Γκό-
βαρη και ο Βούζος Θωμάς στο κλαρίνο. Η διασκέ-
δαση, το κέφι και ο χορός κράτησε μέχρι αργά, σε
μια βραδιά άρτια οργανωμένη με πολλά παραδοσιακά
εδέσματα και κλήρωση λαχειοφόρου με πλούσια δώρα.
Στο χορό παρέστησαν και εκπροσώπησαν την Ομο-
σπονδία Σαρακατσαναίων ο πρόεδρος κ. Ε. Μαρμαγ-
κιώλης και ο κ. Ι. Καψάλης, καθώς και εκπρόσωποι
άλλων συλλόγων, όπως από το Σύλλογο Σούρπης ο
κ. Χ. Δήμος, το σύλλογο Μαγνησίας ο κ. Χ. Γκαρέλης,
το σύλλογο Φαρσάλων οι κ. Χ. Σούρλας και Σ. Χα-
μουρούσος, το σύλλογο Πελασγίας ο κ. Α. Καπούλας
και ο επίτιμος πρόεδρος του συλλόγου Μαγνησίας κ.
Χ. Χρόνης. Επίσης, παρέστησαν από τον Συνεταιρισμό
Νέας Αγχιάλου ο κ. Ι. Κίτσιος, από το Πυροσβεστικό
Σώμα ο Αντιστράτηγος κι επίτιμος πρόεδρος Στρατιάς
κ. Σ. Νάσης, και ο Αντιστράτηγος επίτιμος Περιφερει-
Βιογραφικό-Ιστορικό του Συλλόγου
Σαρακατσάνων Ν. Ξάνθης “Ο Λεπενιώτης”
Σύλλογος Σαρακατσάνων Ν.
Ο Ξάνθης με την επωνυμία «Ο ΛΕ-
ΠΕΝΙΩΤΗΣ» ιδρύθηκε το 1978.
Σκοπός της ίδρυσης του ήταν η
ένωση και η στήριξη των Σαρακατσά-
νων καθώς και η διατήρηση των πα-
ραδόσεων.
Έχει εγγεγραμμένα 500 μέλη.
Στις μέρες μας ο Σύλλογος διατηρεί περίπου 50
παραδοσιακές φορεσιές ,επίσης διατηρείται ο ρα-
διοφωνικός σταθμός ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΌΣ 103 FM που
λειτουργεί 24 ώρες το 24ωρο.
Είναι μέλος της ΠΟΣΣ (ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ
ΣΥΛΛΟΓΩΝ ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΩΝ)
Ο Σύλλογος Σαρακατσάνων συμμετέχει στις εκ-
δηλώσεις του Δ. Ξάνθης. Στις λαογραφικές εορ-
2003-2005 2005-2007
ΓΑΛΑΝΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΓΑΛΑΝΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ
ΤΣΑΚΑΛΟΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΣΙΟΥΤΑΣ ΖΗΣΗΣ
ΣΙΟΥΤΑΣ ΖΗΣΗΣ ΤΣΑΟΥΣΗΣ ΝΙΚΟΣ
ΓΚΟΡΟΓΙΑΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ ΜΑΚΡΗΣ ΣΤΕΡΓΙΟΣ
ΓΚΟΡΟΓΙΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΓΚΟΡΟΓΙΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ
ΚΑΤΣΑΡΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΜΠΙΚΟΣ ΘΕΟΔΩΡΟΣ
ΜΑΚΡΗΣ ΣΤΕΡΓΙΟΣ ΜΠΙΚΟΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ
ΜΠΙΚΟΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΚΑΛΤΣΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ
ΡΟΥΦΟΣ ΚΩΝ/ΝΟΣ ΣΙΟΥΤΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ
• 3
άρχης Θεσσαλίας κ. Π. Γάτος.
Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους οι
πρώην βουλευτές Μαγνησίας κ. Καλλές Νίκος και η
κ. Ζέτα Μακρή, ο περιφερειακός σύμβουλος κ. Αργύ-
ριος Μποντός, ο Δήμαρχος Αλμυρού κ. Ε. Χατζηκυριάκος,
οι δημοτικοί σύμβουλοι κ. Χ. Βούλγαρης, Η. Δαλακού-
ρας, Β. Μαμούρας, Χ. Καρακώστας, Β. Αργυρόπουλος
και ο πρόεδρος του τοπικού Διαμερίσματος Φυλάκης
κ. Κων/νος Επίσκοπος.
Γάτου, Νέστορας, και τον συνεταιρισμό Ν. Αγχιάλου.
Τηλεγραφήματα χαιρετισμού απέστειλαν ο περιφε-
ρειάρχης Θεσσαλίας κ. Κ. Αγοραστός, οι βουλευτές Μα- Ο σύλλογος, επίσης, ευχαριστεί τις κυρίες του χο-
ρευτικού που έφτιαξαν τις πίτες και τον κ. Χ.Γκαρέλη
γνησίας κ. Κ. Καρτάλης και Α. Νάκος και ο πρώην Αν-
για την προσφορά των μήλων!
τιπρόεδρος της Βουλής κ. Γ. Σούρλας.
Από πλευράς Δ.Σ., ο Πρόεδρος κ. Γιάννης Πρεβε-
Δια της παρούσης, το διοικητικό συμβούλιο αισθά-
ζιάνος, ευχαρίστησε τους συμμετέχοντες και υποστή-
νεται την υποχρέωση να ευχαριστήσει τον περιφερειακό
ριξε ότι μέσα από τις συλλογικές διεργασίες και δρα-
σύμβουλο Μαγνησίας κ. Π. Σούρλα και Κ. Παυλίδη για
στηριότητες, αναδεικνύεται και διατηρείται ο πολιτισμικός
την οικονομική ενίσχυση προς το σύλλογο, τον κ. Χ.
και πολιτιστικός πλούτος του τόπου, καθώς επίσης επι-
Παυλίδη και Γ. Χατζέλα για την εκτύπωση των λαχει-
τυγχάνεται η σύσφιξη σχέσεων των μελών του συλ-
οφόρων και τους χορηγούς των δώρων για την λα-
λόγου και ενδυναμώνεται η γνώση και το αίσθημα των
χειοφόρο κ.κ. Β. Κατσαρό, Ν. Καλλέ, Η. Νάκο, Η. Δα-
λακούρα, Δ. Καλλέ, Τ. Παπαδόπουλο, Θ. Τιμπλαλέξη, Ν. τοπικών και φυλετικών ελληνικών ριζών. Επίσης, το δι-
Σαρρή, Θ. Σπαθή, Μ. Γρηγορόπουλο, Κ. Βαλαμούτη, Α. οικητικό συμβούλιο εύχεται σε όλους Καλές Απόκριες
Δαλακούρα, Ε. Ρούσσα, Χ. Παυλίδη ΑΕ, Β. Δαλακούρα, και Καλή Σαρακοστή!
Α. Τιμπλαλέξη, Ρούσσα ΑΕ, Α. Καπούλα, Γαρέφης, Τ. ΤΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ
τές με τη βραδιά γευσηγνωσίας, με την παρέλα- λόγου.
ση λαογραφίας με τα χορευτικά του στο Αμφιθέ-
ατρο και σε τακτά χρονικά διαστήματα φέρνει στο
προσκήνιο τη Σαρακατσάνικη βραδιά με Δρώμενα
Συμμετέχει, επίσης, με παρελάσεις στις εθνικές
επετείους.
Τα τελευταία χρόνια προσπαθεί να έρθει σε επα-
από τη Ζωή των Σαρακατσάνων.
φή με ευπαθής ομάδες με επισκέψεις στο Γηρο-
Στις γιορτές παλιάς πόλης με το στέκι του όπου
κομείο την περίοδο τον εορτών και άλλες επι-
κατακλύζεται από χιλιάδες Σαρακατσάνους και φί-
σκέψεις δείχνοντας έτσι τον φιλανθρωπικό του χα-
λους στα τέλη Αυγούστου.
ρακτήρα.
Άλλες δραστηριότητες του Συλλόγου είναι η ετή-
Διαθέτει σχολή χορού με τρία τμήματα για την
σια κοπή βασιλόπιτας στις αρχές Γενάρη – ο ετή-
εκμάθηση παραδοσιακών χορών.
σιος χορός – το ετήσιο Αντάμωμα στα τέλη Ιου-
λίου στον υπέροχο χώρο με τις πανύψηλες οξεί- Είναι ένας από τους πιο δραστήριους Συλλόγους
ες στο Λειβαδίτη Ξάνθης δίπλα στο δασικό χωριό. όπως αρμόζει σε ανθρώπους συνειδητοποιημένους
Διοργανώνει εκδρομές όπως στο μουσείο Σερ- πάντα με σειρά, ευθύτητα, μεράκι, λεβεντιά που ποτέ
ρών, στα Σαρακατσάνικα Ανταμώματα ΠΕΡΤΟΥΛΙΟΥ δεν το βάζουν κάτω, όπως αρμόζει σε έναν αδού-
- ΒΟΥΛΓΑΡΙΑΣ – ΜΠΟΥΖΑΛΑΣ ΔΡΑΜΑΣ –ΚΑΛΛΙΘΕΑ λωτο λαό πάντα περήφανο, έναν λαό, μια Φυλή,
ΈΒΡΟΥ. πάντα κοντά σε αυτό που λέγεται κράτος, θρησκεία,
Κάθε χρόνο βγαίνει και το ημερολόγιο του Συλ- σεβασμός σε ήθη και έθιμα του τόπου μας.
2007-2009 2009-2011
ΧΑΝΤΖΟΠΟΥΛΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΧΑΝΤΖΟΠΟΥΛΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ
ΚΟΥΤΡΑΣ ΣΠΥΡΟΣ ΚΟΥΤΣΟΜΙΧΑΛΗΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ
ΔΑΛΑΚΟΥΡΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΑΛΑΚΟΥΡΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ
ΧΑΝΤΖΟΠΟΥΛΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΠΑΠΠΑΣ ΣΠΥΡΟΣ
ΜΑΚΡΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΠΙΣΤΟΛΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ
ΜΑΚΡΗΣ ΣΤΕΡΓΙΟΣ ΡΟΙΔΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ
ΝΤΙΝΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΛΑΦΤΣΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ
4_tyrnabos 23/03/2011 6:16 μ.μ. Page 1

4•

CMYK
4_tyrnabos 23/03/2011 6:17 μ.μ. Page 2
«Η σημασία
του εθελοντισμού
στις μέρες μας»
Της Θέκλας Παρασκευούδη,
Πρόεδρος Ελληνικού Οργανισμού Περιβάλλοντος
Αντιπρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Διοίκησης Επιχειρήσεων
www.thekla.gr
διαμφισβήτητο γεγονός, ότι στη σημερινή
Α τεχνοκρατούμενη κοινωνία που ζούμε, με
τους ξέφρενους και αγχωτικούς ρυθμούς
ζωής, με την παγκοσμιοποίηση της αγοράς και
με την άμβλυνση των ηθικών φραγμών, η έννοια
της συμμετοχής και του ανθρωπισμού έχουν δυ-
στυχώς παραμεριστεί πρώτα από την καρδιά και
μετά από το νου των σύγχρονων ανθρώπων, ιδι-
αίτερα όσων ζούνε σε μεγαλουπόλεις.
Ο εθελοντισμός ως μια έκφανση της προσφοράς έχει
με τη σειρά του υποστεί σταδιακή αλλοίωση τόσο ως
προς την ένταση, όσο και ως προς το περιεχόμενό του.
Για να ενισχυθεί η βαρύτητα του ρόλου του εθελοντισμού
απαιτείται η συνδρομή της κοινωνίας με παράλληλη κρα-
τική ενίσχυση και αρωγό την τοπική αυτοδιοίκηση. Η διορ-
γάνωση φεστιβάλ ή άλλων εκδηλώσεων αποτελεί το ιδα-
νικότερο παράδειγμα συγκερασμού όλων αυτών.
Οι ρίζες του εθελοντισμού είναι βαθιές μέσα στην ιστο-
ρία και στη διαχρονική εξέλιξη της κοινωνίας. Έχει πα-
ρελθόν, δεν είναι δημιούργημα της δικής μας εποχής.
Όπως, και οι ρίζες της Σαρακατσάνικης φυλής. Η ιστο-
ρία και η παράδοση τους προτάσσουν την διατήρηση κάθε
πολιτιστικού στοιχείου. Ο Σύλλογος Σαρακατσάνων συμ-
βάλλει σε αυτή την προσπάθεια. Απαιτείται, όμως, η συν-
δρομή όλων μας.
Άλλωστε, ο εθελοντισμός, στο σύνολο του, είναι μια
πράξη μέσα από την οποία οι άνθρωποι αποκτούν νέες
δεξιότητες και αποτελούν το πιο ενεργητικό κομμάτι της
κοινωνίας. Ο εθελοντισμός δεν έχει καλούπια και όρια,
είναι ένα κοινωνικό φαινόμενο που μπορεί να πάρει διά-
φορες μορφές και διαστάσεις βασιζόμενο σε αξίες, αρ-
χές και στην κοινωνική, οικονομική και πολιτισμική πραγ-
CMYK
• 5
ματικότητα της κοινωνίας μας.
Ο εθελοντισμός μας αγγίζει όλους, ανεξαρτήτως κοι-
νωνικής τάξης και επαγγελματικής ιδιότητας. Οι εθελον-
τές έχουν την δυνατότητα να προέρχονται από οποιοδή-
ποτε χώρο και στρώμα της κοινωνίας. Συνιστά μια εξαι-
ρετικά επιμορφωτική λειτουργία που ενδυναμώνει την κοι-
νωνική αλληλεγγύη, ενισχύει την ενεργό συμμετοχή και
τη συνύπαρξη, προσδίδοντας νέο περιεχόμενο στη ζωή
μας. Οι εθελοντές θεωρούνται περισσότερο συνεργάτες.
Η οργανωμένη εθελοντική δράση στην Ελλάδα απο-
τελεί παρακλάδι της «κοινωνίας των πολιτών» και τείνει
στο να διαμορφώσει τις κατάλληλες υποδομές και προ-
ϋποθέσεις για την αντιμετώπιση πολλών αδιεξόδων στη
χώρα μας.
Αποτελεί την πιο υγιή αντίδραση και απάντηση της ορ-
γανωμένης κοινωνίας σε φαινόμενα αδράνειας και απο-
χής, που μας χαρακτηρίζουν. Η αξία του εθελοντισμού χρει-
άζεται, όμως, την ενίσχυση όλων μας, των εμπλεκό-
μενων φορέων, των οργανώσεων και όλων των πολι-
τών.
Χαίρομαι όταν βλέπω μικρές κοινωνίες, όπως ορισμένα
χωριά της περιοχής μου, να διοργανώνουν ακόμα και σή-
μερα γιορτές, φεστιβάλ και εκδηλώσεις σημαντικές για
την προβολή του τόπου και της παράδοσης, πάντα με την
απεριόριστη αγάπη και το μεράκι των κατοίκων τους.
Ο εθελοντισμός «ανοίγει» πόρτες και αποφέρει οφέ-
λη για όλους, αποτελεί συστατικό στοιχείο της σύγχρο-
νης ιδιότητας του πολίτη. Με την σύμπραξη της τοπικής
αυτοδιοίκησης ενώνονται οι ατομικές πράξεις σε μια συν-
τονισμένη δράση για το κοινό καλό.
Η εθελοντική προσφορά διαχρονικά αποτελεί σημείο
«ορόσημο» στην ευρύτερη ανάπτυξη και ευημερία. Η προ-
σφορά είναι ανεκτίμητη, όπως και η ζωή μας.
6_tyrnabos 23/03/2011 6:15 μ.μ. Page I

6•
ρκίζομαι να χύσω

«Ο και αυτή την

ύστεραν ρανίδα του
αίματος μου υπέρ της
θρησκείας και της πατρίδος
μου. Να φονεύσω και αυτόν
τον αδελφόν, αν τον εύρω
προδότην της πατρίδος. Να
λάβω τα όπλα εις κάθε
περίσταση, ευθύς μόλις
ακούσω ότι ο Αρχηγός μου
εκστρατεύει κατά των
τυράννων και να
συγκαταφέρω άπαντας τους
φίλους μου και γνώριμους
μου εις το να με
ακολουθήσωσι. Να μην
παρατήσω τα όπλα προτού
ιδώ ελευθέρα την πατρίδα
μου και εξολοθευμένους τους
εχθρούς της. Ορκίζομαι τέλος
πάντων εις το της θείας
Μεταλήψεως Φοβερόν
Μυστήριον ότι θα υστερηθώ
της Αγίας Κοινωνίας εις την
τελευταίαν μου εκείνη ώρα,
εάν δεν εκτελέσω άπασας τας
υποχρεώσεις,τας οποίας
έδωσα ενώπιον της εικόνος
του Κυρίου μας Ιησού
Χριστού.»

1821. Πρόκειται για παραποίηση και δια- και στη πνευματική λευτεριά αλλά και γονατιστοί κοινωνήσα-
στροφή. Πρόκειται για πλαστογραφία και στην εθνική λευτεριά υπάρχει η απορία με και ύστερα φούν-
απάτη. Πρόκειται για βεβηλώσει και ιε- της λογικής. Υπάρχει όμως, μια δύναμη τωσε μέσα μας μια
ροσυλία. Θέλουν να μας πούνε πως ο που δεν είναι δύναμη απλή, δεν είναι φλόγα και πηδήξαμε
αγώνας δεν ήταν ιερός αλλά κοινωνικός. υπερδύναμη αλλά είναι παντοδυναμία, εί- στις βαρκούλες μας, τα
Δεν ήταν απελευθερωτικός αλλά ταξικός. ναι η δύναμη του Θεού του ελευθερω- πυρπολικά μας. Η συ-
Δεν ήταν εθνικός αλλά πολιτικοκοινωνι- τού, είναι η δύναμη του Πανάγαθου Θεού. νέχεια είναι γνωστή».
κός. Όσο αφορά τους παράγοντες που Είναι η δύναμις της αγάπης του Θεού που Όλοι οι Έλληνες,
συνέβαλαν στη νίκη θέλουν διαγράψουν θέλησε να επέμβει στα ανθρώπινα φτωχοί και πλούσιοι τα
τον παράγοντα Θεός, τον παράγοντα εκ- πράγματα να σώσει την ανθρωπότητα από έδωσαν όλα για την
κλησία, τον παράγοντα θαύμα. Θέλουν να την αμαρτία και να σώσει την Ελλάδα από λευτεριά της πατρίδος.
αποπροσανατολίσουν τη νεολαία να πά- την σκλαβιά και την τυραννία. Διαφορά λαού και κο-
ψει να πιστεύει στην αληθινή ιστορία, στο Οι ήρωες της επαναστάσεως πολλοί. τζαμπάσηδων δεν
θαύμα που λέγεται επανάσταση του 1821. Άλλοι στη στεριά, άλλοι στη θάλασσα, άλ- υπήρχε. Χαρακτηριστικό
Σιούτης Σταύρος Η διαστρέβλωση κοντεύει να γίνει κα- λοι μέσα από τους κόλπους της εκκλη- παράδειγμα αποτελεί
Μέλος του Σύλλογου Φοιτητών θεστώς. Είναι ανάγκη να αποκατασταθεί σίας. Όλοι μαζί συνέβαλαν στην εκτίνα- η Μπουμπουλίνα, η
Θεσσαλονίκης η ιστορία που τόσο βάλετε στις μέρες ξη του τούρκικου ζυγού. Άλλα χωρίς την οποία τα έδωσε όλα τα
μας και όταν οι λαοί ξεχνάνε την ιστο- βοήθεια του Θεού δεν θα είχε γίνει τί- λεφτά της στον αγώνα
ρία τους είναι καταδικασμένοι να σβή- ποτα. Η ήρωες δεν ήτανε αντάρτες που για να αναπτυχθεί το
Τα λόγια αυτά ακούστηκαν από τα πα-
σουν και να πεθάνουν. Δεν θέλουμε να βγήκανε στα βουνά για να πολεμήσου- ναυτικό το νησιών. Ση-
λικάρια του Ιερού Λόχου. Αυτά άφησαν
μάθουμε την ιστορία από εκείνους τους νε την πίστη και την εκκλησία, όπως πα- μαντική συμβολή στον
τα θρανία και πιασαν τα χαρακώματα. Η
διαστρεβλωτές και τους ισορικοπλάστες ρουσιάζονται από τους διαστρεβλωτές. Η αγώνα έπαιξαν και οι
καρδία τους αγνή και καθαρή το αίμα του
αλλά από εκείνους που έγραψαν και βαθιά πίστη τους καθώς και η εθνική δάσκαλοι του γένους
καθαρό και ελληνικό άρχισε να κοχλά-
έφτιαξαν την ιστορία με το αίμα τους. Δεν τους συνείδηση αποτελούν βασικά χα- που κράτησαν στα χρό-
ζει σαν άκουσαν για το μήνυμα για την
θέλουμε να ακούσουμε εσάς που δεν εί- ρακτηριστικά αυτών. Είναι πολλά τα ντο- νια της σκλαβιάς άσβεστο το καντήλι, το τρών Γερμανό και την βοήθεια της εκ-
επανάσταση του 1821. Ύστερα από λί-
στε διατεθειμένοι να χύσετε ούτε μια κουμέντα που το αποδεικνύουν αυτό. καντήλι της εθνικής γλώσσας, το καντήλι κλησίας και λένε παραμύθια το λάβαρο
γες μέρες αυτά τα 500 άτομα θυσιά-
σταγόνα αίματος και το μόνο που κάνετε Λίγο πριν τη μάχη στα Δερβενάκια ο της εθνικής συνείδησης, το καντήλι των της Άγιας Λαύρας. Δεν υψώθηκε λένε το
στηκαν απάνω στη μάχη. Ήταν το πρώ-
είναι να υβρίζετε το έθνος και την εκ- Κολοκοτρώνης καλεί τα παλικάρια του και ελληνικών γραμμάτων και το καντήλι της λάβαρο, δεν υπήρχε. Η εκκλησία αφό-
το αγνό ελληνικό αίμα που χάθηκε στο
κλησία. Άλλα θέλουμε να ακούσουμε την τους λέει πως θα νικήσουμε είναι θέ- χριστιανικής πίστης. Ο Κοσμάς ο Αιτω- ρισε την επανάσταση και τα είχε καλά
βωμό της λευτεριάς. Όμως σήμερα οι
ιστορία που έγραψαν οι πρωτομάρτυρες λημα Θεού, είναι κοντά μας και μας βοη- λός, ο Γεώργιος Γεννάδιος, ο Ευγένει- με τους Τούρκους. Μα πώς είναι δυνα-
νέοι ακούνε άλλα πράγματα και το αίμα
και οι πρωτομάστορες της ιστορίας, οι θά γιατί πολεμάμε για την πίστη μας, για ος Βούλγαρης, ο Αδαμάντιος Κοραής, ο τόν να ισχύει αυτό, την στιγμή που υπάρ-
τους όχι μόνο δεν κοχλάζει από εθνικό
μπαρουτοκαπνισμένοι ήρωες του 1821. την πατρίδα μας, για τη λευτεριά μας και Άνθιμος Γαζής ήταν μερικοί από αυτούς. χουν τόσα ντοκουμέντα και απομνημο-
και θρησκευτικό ενθουσιασμό αλλά δη-
Ευτυχώς για την ιστορία δυστυχώς για όταν ο δίκαιος βοηθός μας βοηθάει ποί- Μετά την έξοδο του Μεσολογγίου κα- νεύματα που μας λένε το αντίθετο; Διε-
λητηριάζεται από το δηλητήριο της αθεϊ-
τους διαστρεβλωτές υπάρχουν τα απο- ος εχθρός μπορεί να μας κάνει καλά; Και ταφτάνουν στο Ναύπλιο τα παιδιά σκε- ρωτάται κάνεις και λέει, τι τρέλα κατέ-
στικής, αντιχριστιανικής και ανθελληνικής
μνημονεύματα του 1821 γραμμένα από όταν μετά τη ελευθέρωση του τόπου τον λετωμένα και καταταλαιπωρημένα. Ο λαβε μερικούς ανθρώπους και θέλουν να
προπαγάνδας. Κάποτε στα χρόνια της
τους ίδιους τους ήρωες. Όταν υπάρχουν επισκέφτηκαν οι πρώτοι μαθητές του γυ- Γεώργιος ο Γεννάδιος αφού τα περι- ξεθεμελιώσουν τούτον εδώ τον τόπο; Για
σκλαβιάς οι Ελληνίδες έκλαιγαν και πο-
αυτά δεν μπορεί ο καθένας να δια- μνασίου και του είπαν να τους μιλήσει ποιήθηκε, προσευχήθηκε στο Θεό και ποιόν λόγο θέλουν να εξαφανίσουν το
νούσαν όταν ερχόντουσαν οι Τούρκοι να
στρεβλώνει την ιστορία, καθώς έτσι απαι- για το θαύμα του 1821 ο Κολοκοτρώνης είπε μεταξύ των άλλων: «…Ω Θεέ μου Ελληνικό έθνος;
τους πάρουνε βιαία τα παιδία από την αγ-
τεί η νέα τάξη πραγμάτων και οι ξενο- συγκινήθηκε και του λέει «Παιδιά μου λέγει αν πρόκειται τούτα τα παιδία να ζή- Η επανάσταση του 1821 ήταν το φλό-
καλιά του και να τα στρατολογήσουν και
κίνητοι προπαγανδιστές για να σβήσει πρέπει να φυλάξετε την πίστη σας και σουν και μια μέρα να δηλητηριάσουν τη γισμα από τη σπίθα που σιγόκαιγε τε-
να τα κάνουν γενίτσαρους που θα πο-
από αυτόν τον τόπο η ιστορία. την στερεώσετε, γιατί όταν πιάσαμε τα μάνα τους Ελλάδα, τότε ας πεθάνουν τρακόσια χρόνια κάτω από τη στάχτη της
λεμούσαν μετέπειτα τη πατρίδα. Αλλά κάτι
Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι η άρματα πρώτα είπαμε ΥΠΕΡ ΠΙΣΤΕΩΣ και τώρα σαν ήρωες παρά να κάνουν κακό ελπίδας στο γένος μας. Η επανάσταση
χειρότερο γίνεται σήμερα, ένα άγριο
επανάστασή ξεκίνησε την ημέρα του μετά ΥΠΕΡ ΠΑΤΡΙΔΟΣ». Επίσης πενήντα στην Ελλάδα. Προφητικά τα λόγια το με- του 1821 ήταν η ανατολή του ηλίου που
πνευματικό παιδομάζωμα.
ευαγγελισμού. Μήνυμά λευτεριάς ο χρόνια μετά το 1821 όταν επισκέφτηκαν γάλου αυτού διδασκάλου. Που να ήξερε η νύχτα κράτησε τετρακόσια χρόνια. Η
Έρχονται και αρπάζουν από τη αγκαλιά
ευαγγελισμός, μήνυμα λευτεριάς και η 25 οι πρώτοι φοιτητές της Αθήνας τον Κα- ότι θα γεννούσε η Ελλάδα παιδιά που θα επανάσταση του 1821 ήταν ο καρπός της
της εκκλησίας και της πατρίδας για να
Μαρτίου 1821. Σκλαβωμένη από τα δε- νάρη και τον ρώτησαν πως έγινε εκεί- ήτανε φίδια να τις φάνε τα σπλάχνα, παι- αιματοβαμμένης γης των νεομαρτύρων,
δηλητηριάσουν και να τα κάνουν γενί-
σμά της αμαρτίας και του θανάτου η αν- νο το μεγαλούργημα και ανατινάξατε στα διά που θα αμφισβητούν την ελληνικό- ήταν ένα θαύμα της φυλής, ήταν το θαύ-
τσαρους του πνεύματος και να τα ποτί-
θρωπότητα άκουσε το μήνυμα του λυ- ανοιχτά της Χίου την τούρκικη φρεγάτα τητα της Ελλάδος και τη χριστιανικότη- μα το θαυμάτων. Σήμερα η επανάσταση
σουν με την αθεΐα, την διαφθορά, την
τρωμού από το στόμα του αγγέλου. Σκλα- τα μάτια του καπετάν Κωνσταντή υγρά- τα αυτού του τόπου. Πού να ήξερε ο Γεν- του 1821 αποτελεί πρότυπο για κάθε
αλλοίωση και την διαστρέβλωση της ιστο-
βωμένη από τα δεσμά της τούρκικής τυ- θηκαν και τους λέει «Παιδία μου δυο νάδιος πως μέσα από τα σχολεία μας θα ηρωική αντίσταση, είναι η ελπίδα μα για
ρίας.
ραννίας τετρακοσίων χρόνων άκουσε το πράγματα ήταν εκείνα που συντέλεσαν βγαίνουνε άθεοι και άπιστοι. Ύστερα από την απελευθέρωση και των άλλων ελ-
Είναι γεγονός ότι η ιστορία του 1821
μήνυμα του λυτρωμού η Ελλάδα. Και τα να γίνει αυτό το θαύμα. Το ένα είναι ότι τους διδασκάλους έρχονται οι ευγενείς ληνικών περιοχών που αυτή τη στιγμή
αποτελεί στόχο σε όσους θέλουν τη κα-
δύο γεγονότα ξεπερνούν τη λογική. Εί- πήρα την απόφαση του θανάτου. Όταν κά- που ζούσαν στο εξωτερικό και κατείχαν στενάζουν όπως η Βόρεια Ήπειρος, η Κύ-
ταστροφή αυτού του τόπου. Η ιστορία
ναι θαύμα των θαυμάτων, γιατί αδύνατο ποιος πάρει την απόφαση του θανάτου σημαντικές θέσεις και εξουσία. Τα θυ- προς και η πρωτεύουσα της Ελλάδος, η
αυτή που είναι απόλυτα ξεκάθαρη και
των αδυνάτων ήταν το γένος των αν- είναι παντοδύναμος δεν το κρατάει τίποτα. σίασαν όλα και τα πλούτοι και την εξου- πρωτεύουσα της ορθοδοξίας η Κων-
τόσο ζωντανή πρέπει να εκλείψει γιατί
θρώπων να ελευθερωθεί μόνο του από Και το άλλο τον ρωτάν τα παιδία. Ση- σία για την μητέρα Ελλάδα. Υψηλάντιδες, σταντινούπολη.
αποτελεί εμπόδιο στο πέρασμα των αν-
τη σκλαβιά της αμαρτίας και του θανά- κώθηκε όρθιος έκανε το σταυρό του και Καποδίστριας, Ρήγας Φεραίος Αδαμάντιος Ζήτω το έθνος!!!
θελληνικών και αντιχριστιανικών ιδεών και
του, αδύνατο των αδυνάτων ήταν να ελευ- είπε : Πήρα τα παλικάρια μου και ανε- Κοραής ήταν μερικοί από αυτούς. Τιμή και Δόξα στους ήρωες
απόψεων. Για αυτό έχει γίνει ολόκληρη
θερωθεί και η Ελλάδα από τη σκλαβιά βήκαμε στο εκκλησάκι του Αι Νικόλα και Σήμερα αυτοί οι διαστρεβλωτές αμ- του ελληνικού Έθνους!!!
προπαγάνδα και έχει σερβιριστεί από τα
της Τουρκίας. Όμως και στα δύο θαύματα εξομολογηθήκαμε και λειτουργηθήκαμε φισβητούν ακόμη και των Παλαιών Πα- Ελευθερία Ή Θάνατος!!!
Μ.Μ.Ε. η διαστρέβλωση της ιστορίας του
7_tyrnabos 23/03/2011 6:15 μ.μ. Page I

• 7

Σαρακατσαναίοι και ΟΙ ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΟΙ

ΤΗΣ ΑΤΤΙΚΗΣ
Του πρώην αντιπροέδρου της Βουλής

Ελληνική Επανάσταση
αυθαιρεσία της πος θα απελευθερωθεί. Ελπίδα όχι
των Ελλήνων Νικολάου Κατσαρού

Ε
δώ και μερικούς μήνες κυκλοφόρησε
σε επανέκδοση ο δεύτερος τόμος των
ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΩΝ της λαογράφου και

Η Οθωμανικής
αυτοκρατορίας
καθ΄όλη τη διάρκεια της
Τουρκοκρατίας, είχε ως
συνέπεια τη γέννηση του
Κλεφταρματολισμού. Ενός
τρόπου ζωής ο οποίος
ήταν ο μόνος που
διατηρούσε άκαμπτο το
φρόνημα και την
υπερηφάνια των
Ελλήνων.
Αυτόν τον τρόπο ζωής επέλεξαν
και οι Σαρακατσαναίοι, μία πανάρ-
χαια Ελληνική νομαδική φυλή (όπως
θα πει και ο Καθηγητής Ανθρωπο-
λογίας Άρης Πουλιανός στο σύγ-
γραμμα του “Σαρακατσαναίοι, ο Αρ-
χαιότερος Λαός της Ευρώπης, η
απωθημένη ράτσα ή η σπίθα του Ελ-
ληνισμού;) η οποία επέλεξε την
σκληροτράχηλη ζωή στα βουνά με
την καπνισμένη από το μπαρούτι
φουστανέλα από την συμβιβασμένη
και καλή, ήρεμη ζωή στους κάμπους.
Η ονομασία τους προέχεται από την
παραφθορά της λέξεως “καρά κα-
τσάν” που σημαίνει “μαύρος κλέ-
φτης”, ένα παρατσούκλι το οποίο
τους κόλλησαν οι Τούρκοι βλέ-
ποντας τους να τους πολεμούνε στα
μαύρα ντυμένοι και να φεύγουν
διαρκώς από την επιρροή τους.
Υπήρξαν οι ανώνυμοι πρωταγωνιστές
της Ελληνικής Επαναστάσεως, οι
προπομποί μάλιστα αυτής καθότι
ποτέ δεν σταμάτησαν να επανα-
στατούν κατά του Τούρκικου ζυγού.
Ποτέ δεν έκλιναν το γόνυ τους για
να προσκυνήσουν τον Τούρκο να
τους χαρίσει τη ζωή αλλά ούτε και
για να έχουν τα οφέλη της ευμέ-
νιας τους. Αντιθέτως προτίμησαν συ-
νειδητά όλη τους τη ζωή να είναι
ανυπότακτοι, απροσκύνητοι, στε-
ρούμενοι τις χαρές και απολαύσεις
της συμβιβασμένης ζωής. Στελέ-
χωσαν την Κλεφτουριά αναδει-
κνύοντας ηγετικές φυσιογνωμίες
όπως ο Κατσαντώνης, ο Καραϊσκά-
κης, ο Βασίλης Δίπλας, ο Γρηγόρης
Λιακατάς, ο Γεώργιος Χασιώτης, ο
Γεώργιος Τσόγκας, ο Ανδρέας
Ίσκος, ο Καραγιαννάκης, ο Γώγος
Μπακόλας, ο Κώστας Γαρέφης και
αναρίθμητοι άλλοι. Εν μέσω όλω αυ-
τών πρώτος αναδείχθηκε ο Κα-
τσαντώνης ο οποίος ανακηρύχθηκε
αρχηγός όλων των Κλεφτών και
των Αρματολών στη κλεφταρματο-
λική σύναξη η οποία πραγματοποι-
ήθηκε τον Ιούνιο του 1807 στην
Αγία Μαύρα της Λευκάδας με πρω-
τοβουλία των Καποδίστρια, Κολο-
κοτρώνη, του Στρατηγού Εμμανουήλ
και του Μητροπολίτου Ναυπακτίας
Ιγνατίου. Εκεί εν΄ μέσω όλων των
μεγάλων ονομάτων της Κλεφτουριάς
ο Κατσαντώνης αναγνωρίστηκε ως
“Αρχηγός όλων των Κλεφτών”
(ήτοι κατόπιν όλης της Προεπανα-
στατικής Κλεφτουριάς)!!
Οι νομάδες Σαρακατσαναίοι στά-
θηκαν μπροστάρηδες στον αγώνα
για την απελευθέρωση της πατρίδος
από τον Τούρκο κατακτητή. Από τη
στιγμή κιόλας της Αλώσεως της
“Πόλης” δε θέλησαν να συμβιβα-
στούν με αυτήν την ιδέα. Θρήνησαν
Στυλιανός Σούρλας
Δικηγόρος
Πτυχιούχος Θεολογικής
Σχολής
Πρόεδρος του Συνδέσμου
Σαρακατσαναίων Λάρισας
για τον χαμό της Βασιλεύουσας, ντύ-
θηκαν στα μαύρα, βούλωσαν τα κου-
δούνια των προβάτων τους και δια-
τηρούσαν έκτοτε μόνο μαύρα ή αλ-
λιώς “λάϊα” πρόβατα στα κοπάδια
τους ως ελάχιστη ένδειξη διαμαρ-
τυρίας. Στις μεγάλες ώρες του
Έθνους, στις ώρες της τόλμης και
της αποφασιστικότητας έδειξαν λε-
βεντιά και ανιδιοτέλεια αποδει-
κνύοντας έτσι ότι είναι άξιοι συ-
νεχιστές των Αρχαίων Ελλήνων και
δη των Δωριέων. Με την καθολική
ανώνυμη συμμετοχή τους έδειξαν
πως πρώτιστο μέλημα τους υπήρξε
η απελευθέρωση της Πατρίδος και
όχι η εξυπηρέτηση των δικών τους
συμφερόντων κάνοντας συμφω-
νίες με τους Τούρκους. Αυτοί οι
ορεσίβιοι, ανεξάρτητοι στο πνεύμα
και αδούλωτοι στην ψυχή, με το
αδάμαστο πνεύμα και την αγωνι-
στικότητα τους ενσάρκωναν- δίχως
όμως να αντιλαμβάνονται το μέγε-
θος της προσφοράς τους- τα όνει-
ρα και τις προσδοκίες ενός πολυ-
βασανισμένου και δη σκλαβωμένου
λαού ο οποίος διψούσε για ελευ-
θερία. Με ορμητήριο τα Άγραφα δώ-
σανε στον κατακτητή να αντιληφθεί
την διαφορετικότητα-στην ψυχή-
του Ελληνικού λαού έναντι των λοι-
πών υποταγμένων Βαλκανικών λαών.
Δε σταμάτησαν στιγμή να αποτελούν
την ελπίδα ότι κάποτε αυτός ο τό-
μόνο προς τους υπόλοιπους Έλλη-
νες αλλά και προς όλους τους υπο-
ταγμένους λαούς της τότε κυρίαρ-
χης Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Η προσφορά όμως των Σαρακα-
τσαναίων δεν περιορίζεται μόνο
στην επάνδρωση της Κλεφτουριάς.
Είναι αυτοί για τους οποίους θα πεί
η Αγγελική Χατζημιχάλη ότι υπήρξαν
όχι μόνο το αποκούμπι και οι οδη-
γοί των Κλεφτών στα λημέρια τους
αλλά και η οπισθοφυλακή που προ-
άσπιζε τις επιχειρήσεις τους. Στα κο-
νάκια των Σαρακατσαναίων όλη η
Κλεφτουριά ένιωθε μεγαλύτερη
ασφάλεια παρά στα χωριά. Στα κα-
λύβια και τα μαντριά των Σαρακα-
τσαναίων φύλαγαν τα ντουφέκια και
γενικά όλα τα άρματα τους. Οι στά-
νες τους ήταν εκείνες που τους
προμήθευαν ευκολότερα τροφές
ενώ στα κονάκια τους έκαναν πολ-
λές φορές τις μαζώξεις τους οι
Κλεφταρματολοί για να συντονίσουν
τη δράση τους.
Κατά τον Patrick Leigh Fermol
(Ρούμελη, οδοιπορικό στη Βόρεια Ελ-
λάδα) “οι Σαρακατσαναίοι είχαν ένα
αδάμαστο ήθος για την ελευθερία”
ενώ σε άλλο σημείο ο Γιάννης Βλα-
χογιάννης (Ν. Κασομούλη, Στρατιω-
τικά Ενθυμήματα θα πει: “Οι Σαρα-
κατσιαναίοι είναι αυτοί που συστη-
ματικά βγάλαν από μέσα τους και
θρέψαν και θέριεψαν την Ελληνική
Κλεφτουριά”. Ο ίδιος σε άλλο ση-
μείο αναφέρει πως: “Από την αδά-
μαστη και άγρια ζωή των Σαρακα-
τσαναίων αλλά και των άλλων λαών
της Ρούμελης, μάλιστα των λαών του
Βάλτου ξεπήδησαν οι φοβερότεροι
κλέφτες οι παλιοί και ληστές έπει-
τα, οι διάδοχοι των πρώτων”!!
ιστορικού, Αγγελικής Χατζημιχάλη. Στις 365
σελίδες του αναφέρεται στη “ΣΤΑΝΗ“ και
στα “ΚΑΛΥΒΙΑ ή ΚΟΝΑΚΙΑ τους. Το πιο εν-
διαφέρον από τα περιεχόμενά του είναι οι
183 φωτογραφίες του, που ανάγονται στο
πρώτο ήμισυ του 19ου αιώνα και κυρίως
στις δεκαετίες 1910 και 1920.
Δεν θα αναφερθώ στο υπόλοιπο περιεχόμενό του. Η
αναφορά σ’ αυτό πρέπει να αποτελέσει αντικείμενο της
παρουσίασης των επανεκδόσεων Ι και ΙΙ τόμων στο ευ-
ρύτερο κοινό, που πιστεύω δεν θα παραλείψει να ορ-
γανώσει η Πανελλήνια Ομοσπονδία Συλλόγων Σαρακα-
τσαναίων, σε συνεργασία και με τους τοπικούς μας Συλ-
λόγους.
Προσθέτω επίσης ότι ετοιμάζεται η επανέκδοση και του
ΙΙΙ τόμου για την Υφαντική και την Κεντητική των Σαρα-
κατσαναίων με επιμέλεια δύο Σαρακατσάνων καθηγητριών,
της κ. Μαχά από τον Αλμυρό και της κ. Δαλακούρα από
την Κομοτηνή, υπό την επιμέλεια της καθηγήτριας του Πα-
νεπιστημίου Ιωαννίνων κ. Βρελλή.
Στο σημέιωμά μου αυτό, παίρνοντας αφορμή από της
15 φωτογραφίες που περιέχονται στον ανωτέρω ΙΙ τόμο
και απεικονίζουν Σαρακατσάνικες στάνες στο ευρύτερο
λεκανοπέδιο της Αττικής, θα προσπαθήσω να κάνω μία
γενική αναφορά στους Σαρακατσαναίους της Αττικής και
μέσα απ’ το έργο της Αγγελικής, αλλά και από πληρο-
φορίες που είχα από Σαρακατσαναίους της Αττικής απο-
γόνους τσελιγκάδων που ξεχείμαζαν στο λεκανοπέδιο,
μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας από τους Τούρκους
(1928) και πιθανότατα και μερικοί από αυτούς και στα χρό-
νια της Τουρκοκρατίας.
Ο τσέλιγκας παππούς γνωστού οφθαλμιάτρου των Αθη-
νών βρήκε από τον πατέρα του και εκείνος από τον δικό
του τα μαντριά των προβάτων τους κοντά στην πλατεία
της Ομόνοιας (!!). Στο γραφείο της κλινικής του στη Γλυ-
φάδα, σε περίοπτη θέση, μέσα σε ένα μεγάλο κάδρο
υπάρχει η φωτογραφία του παππού με τη φουστανέλα και
τα τσαρούχια.
Γνωστός ιδιοκτήτης παραλιακής ταβέρνας στον Ωρω-
πό, σε μία επίσκεψή μου, μου μίλησε για τον προπάπ-
πο του που είχα τη στάνη και τα μαντριά του στο τέρ-
μα της οδού Πατησίων.
Στον Αυλώνα της Αττικής, που βρεθήκαμε καλεσμέ-
νοι ένα βράδυ 15 Σαρακατσάνοι, που ζούμε στην Αθή-
να μας υποδέχθηκαν 30 περίπου ηλικιωμένοι Σαρακα-
τσάνοι. Μας φιλοξένησαν. Τραγουδήσαμε παλαιά Σα-

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΑΙΩΝ ΛΑΡΙΣΑΣ «Ο ΚΑΤΣΑΝΤΩΝΗΣ»

Σύνδεσμος Σαρακατσαναίων Λάρισας «Ο
Ο Κατσαντώνης» ιδρύθηκε το 1962 και
αποτελεί τον πρώτο σύλλογο Σαρακατσαναίων
στην Ελλάδα. Αρχικά, ιδρύθηκε ως Σύλλογος
Σαρακατσαναίων Νομών Λάρισας και Μαγνη-
σίας και με την πάροδο των χρόνων έλαβε τη
σημερινή του μορφή. Πρώτος πρόεδρος του
Συνδέσμου διετέλεσε ο κος. Νικόλαος Κα-
τσαρός, τέως αντιπρόεδρος της Βουλής των
Ελλήνων και τέως πρόεδρος του ΕΛΓΑ. Σήμε-
ρα, ο Σύνδεσμος απαριθμεί 551 εγγεγραμμέ-
να μέλη, ενώ σε ολόκληρο το νομό υπολογί-
ζεται ότι διαμένουν 25000 Σαρακατσαναίοι.
Τα γραφεία και η λέσχη του Συνδέσμου βρίσκον-
ται στη Λάρισα, επί της οδού Παλαιολόγου 7 – 9. η
λέσχη αποτελεί τόπο συνάντησης τόσο των Σαρακα-
τσαναίων γερόντων της πόλης, όσο και των νεότε-
ρων παιδιών του Συνδέσμου. Στην κατάλληλα δια-
μορφωμένη αίθουσα, κάθε Κυριακή απόγευμα, παρέ-
χεται η δυνατότητα στα παιδιά των Σαρακατσαναίων,
να διδαχθούν τους παραδοσιακούς χορούς του συ-
ναφιού μας. Επιπλέον, πραγματοποιείται μια σημαντι-
κή προσπάθεια για τη δημιουργία του «Σαρακατσάνι-
κου τσελιγκάτου», στο οικόπεδο του Συνδέσμου, στη
Λάρισα.
Από τις 08/05/2009, τα μέλη του Δ.Σ. πραγματο-
ποιούν τη ραδιοφωνική εκπομπή του Συνδέσμου «Η Λα-
λιά των Σαρακατσαναίων». Η ραδιοφωνική αυτή εκπομπή,
μεταδίδεται εφέτος από τον ραδιοφωνικό σταθμό της
Ιεράς Μητροπόλεως Λαρίσης και Τυρνάβου, στους 96,3
FM, κάθε Παρασκευή στις 18:00 – 19:00 μ.μ. η εκ-
πομπή έχει ως στόχο τη διατήρηση και μεταλαμπάδευση
της σαρακατσάνικης παράδοσης, αφού ενημερώνεται
το ραδιοφωνικό κοινό για τα ήθη και έθιμα του συ-
ναφιού και μεταδίδονται μέσα από αυτή, αμιγώς Σα-
ρακατσάνικα τραγούδια.
Ο Σύνδεσμος Σαρακατσαναίων Λάρισας από το 2009
διατηρεί τη δική του ιστοσελίδα, της οποίας η ηλε-
κτρονική διεύθυνση είναι www.sarakatsanaioilar-
isas.gr. Σε αυτή αναρτώνται όλα τα νέα και οι ανα-
κοινώσεις του συνδέσμου, καθώς και γενικές πλη-
ροφορίες περί του συναφιού.
«Άγιε μου Γιώργη, Αφέντη μου» είναι ο τίτλος του
CD, που δημιούργησε ο Σύνδεσμος Σαρακατσαναίων
Λάρισας. Πρόκειται για ένα CD με θρησκευτικό και
πατριωτικό χαρακτήρα, του οποίου τα τραγούδια ανα-
φέρονται στη Θρησκεία, την Κωνσταντινούπολη και στην
Κλεφτουριά. Περιλαμβάνονται σε αυτό 16 τραγούδια
(13 αμιγώς Σαρακατσάνικα και 3 Πανελλήνια) και το
απολυτίκιο του Αγίου Γεωργίου.
Το παρόν Δ.Σ., το οποίο δραστηριοποιείται από
26/04/2009, και με τη στήριξη και απεριόριστη συμ-
παράσταση των μελών Συνδέσμου έχει πραγματοποι-
ήσει έως και σήμερα 19 εκδηλώσεις. Οι δύο εκ των
οποίων αποτελούν βιβλιοπαρουσιάσεις. Στις 16/05/2009
στο Χαντζηγιάννειο Πνευματικό κέντρο της Λάρισας
πραγματοποιήθηκε η παρουσίαση του βιβλίου «Η Σα-
ρακατσάνα, Εικόνα και λόγος» και στις 21/11/2009
το βιβλίο «Τα Σαρακατσάνικα Τσελιγκάτα του Βερμί-
ου και η Ζωή στις Στάνες τους», στον ίδιο χώρο. Στις
21/11/2009 πραγματοποιήθηκε η επιστημονική εκδή-
λωση «Η Ανθρωπολογική Επιστήμη μιλά για τους Σα-
ρακατσάνους». Καθιερώθηκε ετήσια Συναυλία Σαρα-
κατσάνικου Τραγουδιού να πραγματοποιείται στο τέ-
λος του καλοκαιριού. Έως σήμερα, πραγματοποιήθη-
κε δύο φορές, στις 26/08/2009 και στις 03/09/2009
(παρουσίαση CD συνδέσμου). Στις 25/04/2010 πραγ-
ματοποιήθηκε η εκδήλωση «Το Σαρακατσάνικο Τρα-
γούδι Άλλοτε και Σήμερα».
Πραγματοποιήθηκαν οι δύο πρώτες οργανωμένες εκ-
δρομές του Συνδέσμου στο Περτούλι, για να συμμε-
τάσχει στις εκδηλώσεις του Ετήσιου Πανελλήνιου Αν-
ταμώματος Σαρακατσαναίων. Στα πλαίσια μάλιστα, του
30ου Πανελλήνιου Ανταμώματος, ο Σύνδεσμος πα-
ρουσίασε το δρώμενο «Προξενιό – Κλέψιμο». Πραγ-
ματοποιήθηκε και η 1η εκδρομή του Συνδέσμου στην
Κωνσταντινούπολη, όπου οι εκδρομείς συναντήθηκαν
με τον Οικουμενικό Πατριάρχη.
Τα χορευτικά του Συνδέσμου έλαβαν μέρος δύο φο-
ρές στην Παρέλαση των εθνικών μας επετείων της
25ης Μαρτίου και της 28ης Οκτωβρίου. Επίσης, τα χο-
ρευτικά του Συνδέσμου έχουν λάβει μέρος σε δύο εκ-
δηλώσεις, στις 12/06/2009 στη Δημοτική Πινακοθή-
κη και στις 19/02/2010 στην τηλεοπτική εκπομπή για
τα 20 χρόνια λειτουργίας του τοπικού τηλεοπτικού σταθ-
μού TRT. Η εκπομπή «Άχ’ πατρίδα μου γλυκιά» αφιέ-
ρωσε 4 εκπομπές αποκλειστικά στο Σύνδεσμο (η μία
ήταν η μετάδοση του ετήσιου χορού 2010). Τέλος, για
τη μεταφορά των γραφείων και της λέσχης του Συν-
δέσμου πραγματοποιήθηκαν εγκαίνια (25/10/09).
Το Σάββατο 05/02/2011 πραγματοποιήθηκε ο ετή-
σιος χορός του Συνδέσμου, κατά τη διάρκεια του οποί-
ου πραγματοποιήθηκε η κοπή της πίτας και βράβευ-
ση των πρωτοετών Σαρακατσάνων φοιτητών. Παρου-
σιάσθηκαν τα χορευτικά τμήματα του Συνδέσμου, ενώ
το κέφι διατηρήθηκε αμείωτο έως το πρωί!
Εκ μέρους όλου του Δ.Σ., ευχαριστώ θερμά όλα τα
μέλη του συνδέσμου που στηρίζουν αυτή την προ-
σπάθεια, όπως επίσης οφείλω ένα μεγάλο ευχαριστώ
σε όλους τους χορευτές όλων των τμημάτων του Συν-
δέσμου, που αφιερώνουν το μεγαλύτερο μέρος του
ελεύθερου χρόνου τους για τον Σύνδεσμο.
ρακατσάνικα τραγούδια. Χορέψαμε. Τα ίδια τραγούδια και
οι ίδιοι χοροί με μας τους Θεσσαλούς Σαρακατσάνους.
Μας είπαν ότι είναι γραμμένοι στα δημοτολόγια του Αυ-
λώνα 500 Σαρακατσάνοι και ότι μερικοί από αυτούς έχουν
ακόμη κοπάδια γίδια.
Σαρακατσάνοι ζούν και τώρα σε όλη την Αττική, με
περισσότερο γνωστούς τους Σαρ. της Βάρης με της πε-
ρίφημες ψησταριές τους, χάρις τους Συλλόγους τους.
Πολλοί είναι και οι Σαρακατσάνοι κάτοικοι της Ανατολι-
κής Αττικής των γνωστών Μεσογείων. Σαρακατσάνικα επώ-
νυμα κοσμούν τις προμετωπίδες πολλών καταστημάτων.
Σαρακατσαναίους συνάντησα και στη Δυτική Αττική, αλλά
και στους πρόποδες της Πάρνηθας και της Πεντέλης.
Είναι γνωστό και το ετήσιο αντάμωμα τους πάνω στη
Πάρνηθα, κοντά στο μνημείο των Σαρακατσάνων. Οι κλί-
τσες που χάρισαν σε μένα και στον τότε Υφυπουργό
Δημοσίων Έργων που βρεθήκαμε εκεί καλεσμένοι εί-
ναι χαρακτηριστική πράξη τιμής της καταγωγής και σε-
βασμού της παράδοσής τους.
Δεν θα αναφερθώ στους Σαρακατσάνους βουλευτές,
δημάρχους, αντινομάρχες κ.τ.λ., Σαρακατσάνους που ζούν
και εκλέγονται στην Αττική. Προσθέτω ακόμα ότι είναι
πολλοί.
Τολμώ μόνο να αναφέρω ένα αριθμό. Οι Σαρακατσά-
νοι της Αττικής πρέπει να υπερβαίνουν 30.000, ίσως και
40.000 ανθρώπους. Είναι βέβαια πολύ δύσκολη η επα-
λήθευση του αριθμού αυτού. Αυτή όμως είναι η κοινή πε-
ποίθηση των παλαιοτέρων από αυτούς, οι οποίοι συνε-
χίζουν να έχουν ζωντανή τα συνείδηση του Σαρακατσά-
νου.
Τις αλήθειες αυτές της αγγίζει, γιατί όχι της επιβε-
βαιώνει περίτρανα και η Αγγελική Χατζημιχάλη με τις φω-
τογραφίες της στον ανωτέρω ΙΙ τόμο των ΣΑΡΑΚΑΤΣΑ-
ΝΩΝ της.
8_tyrnabos 23/03/2011 6:14 μ.μ. Page 1
8•
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΠΑΣΔΑΝΗΣ, ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ Α.Π.Θ.*
ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ
1) Πόσο συχνά εμφανίζε-
ται στον πληθυσμό, ποιοί πα-
ράγοντες ευθύνονται γι’αυτό;
Το παχύ έντερο μαζί με τον πρωκτό
αποτελούν το τελευταίο τμήμα του πε-
πτικού συστήματος. Είναι υπεύθυνο κυ-
ρίως για τον σχηματισμό και αποβολή των
προιόντων της πέψης των τροφών.
Ο καρκίνος που εντοπίζεται στο παχύ
έντερο αποτελεί το τέταρτο σε συχνό-
τητα είδος καρκίνου και για τα δύο φύλα,
μετά από εκείνο του πνεύμονα, μαστού
και προστάτη και τη δεύτερη συχνότερη
αιτία θανάτου από καρκίνο μετά από τον
καρκίνο του πνεύμονα. Ο αριθμός των πε-
ριστατικών με καρκίνο παχέος εντέρου
αυξάνει σταθερά με την ηλικία και η με-
γαλύτερη συχνότητα εμφάνισής του εί-
ναι στην έκτη και έβδομη δεκαετία.
Πιστεύεται ότι σε περισσότερο από
80% των περιπτώσεων ο ορθοκολικός
καρκίνος οφείλεται σε περιβαλλοντικούς
παράγοντες, στη δράση διαφόρων βα-
κτηρίων, σε διατροφικούς παράγοντες, σε
προδιαθεσικές-προκαρκινικές παθήσεις
καθώς επίσης στην κληρονομικότητα.
H επιβίωση των ατόμων με εγκατε-
στημένο καρκίνο παχέος εντέρου είναι
ανάλογη με το στάδιο της νόσου κατά
την διάγνωση. Έτσι η 5ετής επιβίωση των
ατόμων που πάσχουν από καρκίνο του πα-
χέος εντέρου είναι πάνω από 80%, εφό-
σον η διάγνωση και αντιμετώπιση του
καρκίνου γίνει στα αρχικά στάδια της νό-
σου, 40-50% εφόσον γίνει σε πιο προ-
χωρημένες καταστάσεις και μόλις 5%
στις πολύ προχωρημένες-παραμελημένες
καταστάσεις.
2) Αίτια και διατροφή
O καρκίνος του παχέος εντέρου δεν
είναι μεταδοτική νόσος. Πολλοί παρά-
γοντες ενοχοποιούνται για την ανάπτυξή
του. Ανάμεσα στους πιο σημαντικούς εί-
ναι: η δίαιτα με τροφές πλούσιες σε λί-
πος και φτωχές σε φυτικές ίνες,η πα-
χυσαρκία, το οικογενειακό ιστορικό καρ-
κίνου παχέους εντέρου ή οικογενής πο-
λυποδίασης, η παρουσία περισσότερων
του ενός πολυπόδων στο ίδιο άτομο, η
ελκώδης κολίτιδα κλπ.
Oι δίαιτες που είναι πλούσιες σε λι-
παρά πιστεύεται ότι προδιαθέτουν στην
ανάπτυξη του καρκίνου του παχέος εν-
τέρου. Στις αναπτυγμένες χώρες με υψη-
λή κατανάλωση τροφών πλούσιων σε
λίπη, η συχνότητα ανάπτυξης του καρκί-
νου παχέος εντέρου είναι συνήθως με-
γαλύτερη απ’ ότι σε χώρες με περιορι-
σμένη κατανάλωση λίπους. Λιπαρές τρο-
φές, τηγανιτά, τροφές με συντηρητικά και
το κόκκινο κρέας ευνοούν την ανάπτυ-
ξη καρκίνου στο παχύ έντερο. Πιστεύε-
ται ότι τα προϊόντα αποδόμησης του λί-
πους παράγουν μέσα στο έντερο χημι-
κά καρκινογόνα. Οι δίαιτες που είναι
πλούσιες σε λαχανικά και σε φυτικές
ίνες καθώς και το μαύρο ψωμί με τα δη-
μητριακά μπορούν να απαλλάξουν το έν-
τερο από αυτά τα καρκινογόνα και βοη-
θούν να μειωθεί ο κίνδυνος ανάπτυξης
καρκίνου.
3) Τι συμπτώματα μπορεί
να εμφανίσουν όσοι πά-
σχουν από καρκίνο παχέος
εντέρου;
Τα συμπτώματα του καρκίνου του πα-
χέος εντέρου είναι πολυάριθμα και μη ει-
δικά. Τα πιο συχνά είναι η αλλαγή στις
συνήθειες του εντέρου, δηλαδή διάρροια
ή δυσκοιλιότητα ή εναλλαγή τους, αίμα
στα κόπρανα ή απώλεια αίματος από τον
πρωκτό, η απώλεια βάρους, τα άτυπα κοι-
λιακά άλγη, κωλικοί του εντέρου, καθώς
και το κοινό «φούσκωμα» της κοιλιάς. Βέ-
βαια πολλά από τα παραπάνω συμπτώματα
μπορούν να υπάρξουν σε πολλές άλλες
καλοήθεις παθολογικές καταστάσεις,
όπως στα σύνδρομα ευερέθιστου εντέ-
ρου (σπαστική κολίτιδα), στην ελκώδη κο-
λίτιδα, στην παρουσία εκκολπωμάτων στο
παχύ έντερο και στο έλκος του στομά-
χου.
Ο καρκίνος του παχέος εντέρου μπο-
ρεί να εξελίσεται μέσα σε αρκετά χρό-
νια πριν δώσει κάποια από τα παραπά-
νω συμπτώματα. Τα συμπτώματα πολλές
φορές διαφέρουν ανάλογα με το που εν-
τοπίζεται ο όγκος μέσα στο έντερο. Οι
καρκίνοι του δεξιού κόλου είναι συνή-
θως ασυμπτωματικοί και μπορεί να ανα-
πτυχθούν σε μεγάλο μέγεθος πριν προ-
καλέσουν οποιοδήποτε κοιλιακό σύμ-
πτωμα. Τυπικά, οι καρκίνοι του δεξιού κό-
λου προκαλούν σιδηροπενική αναιμία
λόγω μικρής απώλειας αίματος στα κό-
πρανα αλλά για διάρκεια αρκετών μηνών
ή και ετών. Η σιδηροπενική αναιμία προ-
καλεί εύκολη κόπωση, αδυναμία, και
ωχρότητα. Το αριστερό κόλον είναι πιο
στενό από το δεξιό. Γι' αυτό, οι καρκί-
νοι που εντοπίζονται στο αριστερό τμή-
μα είναι πιο επιρρεπείς στο να προκα-
λέσουν ατελή ή και πλήρη απόφραξη του
εντέρου. Οι καρκίνοι που προκαλούν ατε-
λή εντερική απόφραξη δίνουν συμπτώ-
ματα δυσκοιλότητας, διάρροιας, κοιλιακού
άλγους, κωλικών, και φουσκώματος. Το
ζωηρό κόκκινο αίμα στα κόπρανα μπο-
ρεί επίσης να είναι ένδειξη ανάπτυξης
καρκίνου κοντά στο τελικό τμήμα του εν-
τερικού σωλήνα.
4) Ποιές εξετάσεις μπο-
ρούν να διαγνώσουν τον
καρκίνο του παχέος εντέρου;
Η λήψη ενός λεπτομερούς ιστορικού
από τον ιατρό και η κλινική εξέταση του
ασθενούς, η οποία θα πρέπει να συμ-
πληρώνεται με δακτυλική εξέταση του ορ-
θού, είναι επιβεβλημένη.
Η πραγματοποίηση μιας ειδικής εξέ-
τασης κοπράνων, γνωστή ως Mayer κο-
πράνων, η οποία ανιχνεύει μικρές πο-
σότητες αίματος οι οποίες δεν είναι ορα-
τές.
Ομως, ο καρκίνος του παχέος εντέρου,
συνήθως διαγιγνώσκεται μετά από κο-
λονοσκόπηση η οποία και εντοπίζει και
την ακριβή του θέση. Η κολονοσκόπηση
είναι μία διαδικασία κατά την οποία ο για-
τρός, μετά από καθαρισμό του εντέρου
εισάγει ένα εύκαμπτο ενδοσκόπιο διά μέ-
σου του ορθού στο παχύ έντερο και
ελέγχει μέσω μιας κάμερας το εσωτε-
ρικό ολοκλήρου του παχέος εντέρου. Η
κολονοσκόπηση γενικά θεωρείται η πιο
ακριβής εξέταση διάγνωσης τόσο του
καρκίνου όσο και πολυπόδων του παχέ-
ος εντέρου . Εάν ανακαλυφθούν πολύ-
ποδες, τότε υπάρχει η δυνατότητα να
αφαιρούνται ενδοσκοπικά και αποστέλ-
λονται για ιστολογική εξέταση. Ενώ η
πλειονότητα των πολυπόδων που αφαι-
ρούνται με την κολονοσκόπηση είναι κα-
λοήθεις, πολλοί είναι προκαρκινικοί. Η
αφαίρεση των προκαρκινικών πολυπόδων
απαλλάσσει το άτομο από τον κίνδυνο με-
ταγενέστερης ανάπτυξης καρκίνου του πα-
χέος εντέρου. Άλλη εξέταση που θα μπο-
Αγροτικός Παραγωγικός
Συνεταιρισμός
Νέας Αγχιάλου
“Η ΔΗΜΗΤΡΑ”
Οινοποιείο – Ποτοποιείο
Νέα Αγχίαλος Μαγνησία
Τ.Κ. 374 00
Τηλ.: 24280 76210,
24280 77276
e-mail: apsa-dimitra@vol.forthnet.gr
CMYK
ρούσε να διαγνώσει καρκίνο του παχέ-
ος εντέρου είναι ο βαριούχος υποκλυ-
σμός, ο οποίος συνίσταται στην λήψη
μιας σειράς ακτινογραφιών της κοιλιάς
του ασθενούς μετά την πλήρωση του πα-
χέος εντέρου με ένα λευκό υγρό το
οποίο περιέχει σκιαγραφικό βάριο. Ο καρ-
κίνος παρουσιάζεται σαν έλλειμμα σκια-
γράφησης στον αυλό του εντέρου. Τέ-
λος, συμπληρωματικά πρέπει να πραγ-
ματοποιείται Αξονική Τομογραφία άνω και
κάτω κοιλίας.
5) Ποια η ενδεικνυόμενη
θεραπεία του καρκίνου πα-
χέος εντέρου;
Η χειρουργική επέμβαση είναι η εν-
δεικνυόμενη αντιμετώπιση για τον καρ-
κίνο του παχέος εντέρου. Στην επέμβα-
ση συναφαιρείται ο όγκος μαζί με το
γειτνιάζων τμήμα παχέος εντέρου και
αναστομώνονται (ενώνονται) τα εναπο-
μείναντα υγιή τμήματα του παχέος εντέ-
ρου και αποκαθίσταται έτσι η συνέχεια
του πεπτικού σωλήνα. Όταν ο όγκος προ-
καλέι αποφρακτικά φαινόμενα ή δεν εί-
ναι δυνατή η πραγματοποίηση αναστό-
μωσης, μπορεί να γίνει μια προσωρινή
κολοστομία (παρά φύση έδρα), η οποία
σε σύντομο χρονικό διάστημα (1-2 μήνες
περίπου) καταργείται και αποκαθίσταται η
συνέχεια του εντέρου. Σε ασθενείς με
καρκίνο ορθού πολύ χαμηλά προς τον
πρωκτό πρέπει να αφαιρεθεί και το ορθό
εξ ολοκλήρου και να γίνει κολοστομία
( παρά φύση έδρα). Σε οριακές κατα-
στάσεις που μπορεί να διατηρηθούν οι
σφιγκτήρες του εντέρου μπορεί να γί-
νει η λεγόμενη πολύ χαμήλη πρόσθια
εκτομή του ορθού.
Η πρόγνωση επιβίωσης μετά από μία
κολεκτομή εξαρτάται από το εάν ο καρ-
κίνος την στιγμή της επέμβασης έχει δώ-
σει μεταστάσεις δηλαδή αν έχει επε-
κταθεί σε άλλα όργανα. Ο κίνδυνος για
μετάσταση είναι αναλογικά μεγαλύτερος
όσο πιο εκτεταμένα και βαθειά διηθεί ο
καρκίνος το τοίχωμα του εντέρου. Σε με-
ρικούς ασθενείς που την στιγμή του χει-
ρουργείου δεν εμφανίζουν απομακρυ-
σμένες μεταστάσεις, όμως έχουν καρκίνο
που διεισδύει βαθειά στο τοίχωμα του εν-
τέρου ή έχει καταλάβει τους γειτονικούς
λεμφαδένες, υπάρχει μεγαλύτερη πιθα-
νότητα να εμφανιστεί πάλι ο καρκίνος το-
πικά ή να κάνει μελλοντικά μεταστάσεις.
Γι’ αυτό στους ασθενείς αυτούς κάνου-
με χημειοθεραπεία, η οποία μειώνει τις
υποτροπές των καρκίνων και βελτιώνει
την επιβίωση των ασθενών. Η θεραπεία
που θα χορηγηθεί εξαρτάται από το στά-
διο της νόσου.
Η χημειοθεραπεία χρησιμοποιεί φάρ-
μακα που σκοτώνουν τα καρκίνικά κύτ-
ταρα. Είναι συστηματική θεραπεία, που ση-
μαίνει ότι τα φάρμακα αυτά κυκλοφορούν
σε όλο το σώμα του ασθενούς και κα-
ταστρέφουν τα καρκινικά κύτταρα οπου-
δήποτε στο σώμα και περιορίζουν τις πι-
θανότητες επανεμφάνισης της νόσου
(υποτοπή του καρκίνου).
Η ακτινοθεραπεία στην αντιμετώπιση
του καρκίνου του παχέος εντέρου, έχει
θέση μόνο στην περίπτωση του καρκί-
νου στο ορθό. Έχει βρεθεί ότι η προ-
εγχειρητική ή μετεγχειρητική ακτινοθε-
ραπεία στο ορθό, μειώνει σημαντικά την
πιθανότητα τοπικών υποτροπών της νό-
σου. Η πιθανότητα τοπικής υποτροπής
στον καρκίνο του ορθού χωρίς ακτινο-
θεραπεία, φτάνει μέχρι και 30% μετά το
χειρουργείο. Με την ακτινοθεραπεία
αυτό το ποσοστό μειώνεται στο 7%. Έτσι
μόνη ή σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία
παίζει σημαντικό ρόλο στην μείωση του
ποσοστού τοπικών υποτροπών ή πριν την
επέμβαση βοηθά στο να καταστεί ο όγ-
κος εξαιρέσιμος.
6) Πως θα προλάβουμε
τον καρκίνο του παχέος εν-
τέρου;
Ως γνωστόν ακόμα δεν μπορούμε να
παρέμβουμε στους κληρονομικούς πα-
ράγοντες, επομένως, αυτό που μπορού-
με να ελέγξουμε είναι μόνο ο τρόπος
ζωής μας. Έτσι στις διατροφικές συνή-
θειες θα πρέπει να αυξήσουμε την κα-
τανάλωση φυτικών ινών καθώς και την
κατανάλωση τροφών πλούσιων σε ω3 λι-
παρά οξέα όπως είναι το ελαιόλαδο και
τα ψάρια. Τροφές πλούσιες σε φυτικές
ίνες είναι τα φρούτα και τα λαχανικά. Επί-
σης καλό είναι να υιοθετήσουμε στην
διατροφή μας δημητριακά ολικής άλεσης.
Θα πρέπει να περιοριστεί η κατανάλω-
ση κρέατος και ζωικού λίπους καθώς και
του αλκοόλ. Σημαντικά είναι, η διατήρη-
ση φυσιολογικού σωματικού βάρους, κα-
θώς η παχυσαρκία σχετίζεται με τον καρ-
κίνο του παχέος εντέρου, η τακτική άσκη-
ση και η διακοπή του καπνίσματος. Τέ-
λος θα πρέπει να γίνεται τακτικός έλεγ-
χος (κολοσκόπηση) των ατόμων υψηλού
κινδύνου με οικογενειακό ιστορικό αλλά
και εξέταση στην ηλικία άνω των 50
ετών. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η έγ-
καιρη διάγνωση μπορεί να σώσει ζωές
και να προσφέρει δυνατότητα θεραπεί-
ας ή και πλήρους ίασης.
* Σε συνεργασία με τον Αλέξαν-
δρο Μέκρα, Ειδικευόμενο Γενικής
Χειρουργικής
9_tyrnabos 23/03/2011 6:18 μ.μ. Page I
Πότε γεννηθήκατε και πού;
Γεννήθηκα στη Νέα Σάντα της Ροδόπης, το 1952.
Με τί έχετε ασχοληθεί επαγγελματικά εκτός από το τρα-
γούδι;
Είμαι Αναπληρωτής Καθηγητής στο ΤΕΦΑΑ του Δημο-
κριτείου Πανεπιστημίου Θράκης. Το γνωστικό αντικείμε-
νο της θέσης που κατέχω είναι «Η μεθοδική διδακτική
του Ελληνικού χορού», αντίστοιχο με το θέμα της Διδα-
κτορικής μου Διατριβής ενώ τα ερευνητικά και διδακτικά
μου ενδιαφέροντα και καθήκοντα είναι απόλυτα συναφή
μ’ αυτό. Διδάσκω στους Μεταπτυχιακούς και Προπτυχια-
κούς Φοιτητές του δευτέρου κύκλου σπουδών, δηλαδή
στους ειδικευομένους, μαθήματα που αφορούν τη μελέ-
τη των επί μέρους στοιχείων, των κατά τον Αριστόξε-
νο«ρυθμιζομένων» του χορευτικού φαινομένου, δηλαδή του
στίχου, της μουσικής και της κίνησης. Από τις έρευνες
που γίνονται με βάση τα δικά μας επιστημονικά εργα-
λεία προκύπτει ότι ο Ελληνικός παραδοσιακός χορός, με
τις επί μέρους του τοπικότητες και ιδιαιτερότητες, πα-
ρουσιάζει μια ομοιογένεια και ομογένεια ως προς τις χο-
ρευτικές του δομές που, πολύ απλά, τεκμηριώνει ταυτό-
τητα, διάρκεια και αντοχή στο χρόνο.
Πότε και πώς ξεκινήσατε το τρα-
γούδι;
Είμαι σαρακατσάνικης καταγωγής κι από τις δύο πλευ-
ρές του αίματός μου. Μεγάλωσα, λοιπόν, σ’ ένα περιβάλλον
διευρυμένης οικογένειας αρκετά γνωστής για την «πολί-
τικη» τεχνική της στο τραγούδι. Κατά συνέπεια, από ένα
τέτοιο κύτταρο, είναι πολύ φυσικό να μη μπορεί να ξε-
φύγει κανείς. Περίπου, δηλαδή, γεννήθηκα «ταξινομημέ-
νος», με καλλιτεχνική προοπτική προδιαγραμμένη! Όλα μου
τ’ αδέρφια τραγουδούσαν καλά. Εκείνη την περίοδο, με
τις κοσμογονικές αλλαγές στο σαρακατσάνικο και όχι μόνο
τρόπο ζωής, είχαμε την τύχη να παίρνουμε και να επε-
ξεργαζόμαστε μουσικές πληροφορίες, τεχνοτροπίες και
ευαισθησίες από δύο πηγές: Το γραμμόφωνο ή το ρα-
διόφωνο και την παράδοση. Τα τραγούδια που μαθαίνουμε
ήταν είτε αυθεντικά παραδοσιακά, τα λεγόμενα «αλλοτι(σ)νά»
είτε «γραμμοφωνίσια». Αποτέλεσμα αυτής της εκπαιδευ-
τικής διαδικασίας υπήρξα κι εγώ που ευτύχησα να προ-
χωρήσω και σε θεωρητική κατάρτιση αργότερα μέχρι που
η επαγγελματική μου δραστηριότητα συνδυάστηκε με το
μεράκι μου για το τραγούδι.
Από τα γυμνασιακά μου χρόνια συμμετείχα στη δημο-
τική φιλαρμονική και σε ορχήστρα με κιθάρες αποδίδοντας
κυρίως ελαφρό ελληνικό τραγούδι και νέο κύμα. Κάτι τέ-
τοιο πρωτοτραγούδησα και στη Θεσσαλονίκη, στο «Κον-
τσέρτο» το καλοκαίρι του 1970, όταν κατέβηκα για την
εισαγωγή μου στο Πανεπιστήμιο. Αλλά το χειμώνα της ίδιας
χρονιάς που κάποιοι φίλοι με πήγαν και τραγούδησα με
το Γρηγόρη τον Καψάλη τις «Καπετάνισσες» στην περί-
φημη «Ψάθα», η πορεία μου σημαδεύτηκε οριστικά και αμε-
τάκλητα. Πρέπει εδώ να σημειώσω ότι για να τραγουδάω
κάθε βράδυ στο μαγαζί, θυσίασα μια, ίσως, σημαντική αθλη-
τική καριέρα αφού ήδη είχα επιλεγεί στο κλιμάκιο της Εθνι-
κής Ελλάδος στην ενόργανη γυμναστική που προετοιμα-
ζόταν πυρετωδώς για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Μο-
νάχου το 1972.
Ποιό το κίνητρο να ασχοληθείτε με το
τραγούδι;
Θαρρώ πως απάντησα λίγο νωρίτερα αλλά κωδικοποι-
ημένα να πω ότι κίνητρα απετέλεσαν κυρίως η πολιτι-
σμική μήτρα μέσα στην οποία γεννήθηκα και ανατράφη-
κα και ίσως μια αυτοεκτίμηση, σε πρώτη φάση, κάποιων
ικανοτήτων που με οδήγησαν σε μια προσπάθεια να εκ-
Κτήμα Τιμπλαλέξη
Τιμπλαλέξης Δημήτρης
κιν.: 6974 726 208
Μικροθήβες Ν. Μαγνησίας, τηλ/fax: 24220 23716
Αθηνάς 74
Τηλ.: 24220 23320
Αλμυρός Μαγνησίας
Ο Βασίλης Σερμπέζης
στην Ηχώ των Σαρακατσαναίων
φραστώ μέσα από το τραγούδι. Στην πορεία, ζώντας και
γνωρίζοντας τον κόσμο διαπίστωσα ότι κάποιοι μπορούν
και θέλουν να εκφραστούν μέσα από τις επιλογές ή τις
ερμηνείες μου. Είμαι ευτυχής που αντιλαμβάνομαι, όσο αν-
τιλαμβάνομαι, αυτό να συνεχίζεται και ευτυχέστερος που
γίνεται μέσα από το παραδοσιακό μας τραγούδι.
Πόσα χρόνια τραγουδάτε;
Αν πρέπει να βάλω ορόσημο, τυπικά από το καλοκαίρι
του ’70. Κάπου για μια δεκαετία, ως τα τέλη του ’90,
ήμουν ελάχιστα ενεργός καθώς οι ακαδημαϊκές μου υπο-
χρεώσεις είχαν προτεραιότητα αλλά στάθηκα τυχερός που
η επάνοδός μου συνέπεσε με την τεχνολογική εξέλιξη η
οποία έδωσε άλλη διάσταση στην επικοινωνία και στη δια-
σκέδαση. Αλλά πιο σημαντική συγκυρία θεωρώ, για την
περίοδο αυτή, την εμφάνιση τεραστίων προσωπικοτήτων
που πήραν το δημοτικό τραγούδι από την προκατάληψη,
το σήκωσαν στα ουράνια και το καταξίωσαν ώστε να απο-
τελεί σημείο αναφοράς για τον κόσμο.
Έχετε τραγουδήσει άλλου είδους
τραγούδια εκτός από Σαρακατσάνικα;
Και βέβαια. Αν εξαιρέσω το ελαφρολαϊκό και το έν-
τεχνο με το οποίο δεν ασχολούμαι πλέον, από τα χρό-
νια του παταριού της Ψάθας τραγούδησα Ηπειρώτικα, Θεσ-
σαλικά, πολύ λίγο Μωραΐτικα και κυρίως Ρουμελιώτικα. Αυτό
οφείλεται μάλλον στη δομή και το ύφος των τραγου-
διών καθώς και στις ερμηνευτικές δυνατότητες του μου-
σικού και του ερμηνευτή. Ξέρετε ότι με το Σταύρο Μπό-
νια, με τον οποίο με συνδέουν δεσμοί αίματος κυρίως
όμως δεσμοί καλλιτεχνικοί και πνευματικοί, θεωρούμαστε
από τους ανθρώπους της Ανατολικής Ρούμελης, εκτός απ’
το σαρακατσάνικο, οι κατ’ εξοχήν ερμηνευτές για το τρα-
γούδι της περιοχής τους.
Τα τελευταία χρόνια συμμετέχω σε μια σειρά από συ-
ναυλίες με σημαντικούς καλλιτέχνες όπως ο Αηδονίδης,
η Δόμνα Σαμίου, ο Λάκης Χαλκιάς, η Ξανθίππη Καραθα-
νάση, η Νάντια Καραγιάννη, ο Μπόνιας, ο Λάλεζας, ο Νί-
κος Φιλιππίδης, ο Γιώργος Κωτσίνης και άλλοι. Το ση-
μαντικό, κατά την άποψή μου, είναι ότι γίνονται όλο και
πιο πολλές συναυλίες που είναι ό,τι πιο επίσημο και σο-
βαρό για το δημοτικό τραγούδι και, κυρίως, ότι το σα-
ρακατσάνικο τραγούδι είναι κι αυτό εκεί, έχει τη θέση
και την παρουσία του σε τέτοια προγράμματα!
Πόσες δισκογραφικές δουλειές
έχετε κυκλοφορήσει;
Δύο δίσκους L.P. την «Πικροφαντασιά» το 1978 και το
«Βουλιώμαι μια βουλιώμαι δυό» το 1979, ένα διπλό cd με
τον γενικό τίτλο «…ξεχάραξε» το 2000, τη συλλογή «Οι
Σαρακατσάνικοι Χοροί» το 2003, το έργο «Ανάμεσα τρεις
θάλασσες» το 2004 καθώς και την «Διαχρονία απ’ τον
Μπατζή ως τον Κωτσίνη» που κυκλοφόρησε το 2006. Επί-
σης έχω συμμετοχή σε άλλες εννέα ψηφιακές μουσικές
συλλογές. Συνολικά έχω «γραμμοφωνήσει» 110 τραγού-
δια.
Θέλουμε να μας διηγηθείτε μια ιστο-
ρία που έχετε ζήσει από κάποιο γάμο ή
Οινοποιός
ύ νης
χ έ ση ε μπιστοσ
σ
ΗΛΕΚΤΡΙΚΕΣ ΣΥΣΚΕΥΕΣ • ΕΠΙΠΛΑ
Νίκος Νάκος
Υπεύθυνος Πωλήσεων
CMYK
• 9
κάποιο γλέντι είτε ευχάριστη είτε δυσά- Πώς αντιμετωπίζουν οι νέοι τα γλέν-
ρεστη. τια, γνωρίζουν τους στίχους τραγου-
Είναι πολλά τα περιστατικά που μ’ εντυπωσίασαν και διών;
τα θυμάμαι. Έτσι για τη σημειολογία επιτρέψτε μου ν’ Και βέβαια. Οι νέοι σήμερα είναι πολύ περισσότερο ενη-
αναφέρω ότι αξέχαστο είναι το δέος που αισθάνθηκα όταν μερωμένοι και πληροφορημένοι από τις δικές μας γενιές
τραγούδησα το «Είμαστε δυο είμαστε τρεις» στο Μέγα- και ως εκ τούτου, θεωρώ και καλύτεροι. Ξέρουν και μπο-
ρο πρόπερσι και οι στιγμές που ένοιωσα στη Λευκάδα ρούν να εκτιμήσουν τη δύναμη, τη σημασία, την αξία της
το 2008, σε μια συναυλία με το Λάκη Χαλκιά προς τιμήν παράδοσης. Και ξέρουν ότι η δύναμη του σαρακατσάνι-
του Προέδρου της Δημοκρατίας. Εκεί ο Λάκης μου ζήτη- κου τραγουδιού, πέρα από τις περίτεχνες μελωδικές γραμ-
σε να τραγουδήσω το «Γιάννο» που ήταν το αγαπημένο μές, βρίσκεται κυρίως στο στίχο. Όταν ο μέγας μουσι-
του Προέδρου. Συγκινηθήκαμε όλοι! κολόγος Γιώργος Παπαδάκης μου έκανε την τιμή να επι-
Υπάρχει το ίδιο μεράκι στον κόσμο όπως παλιά; μεληθεί μουσικά το δίσκο μου «…ξεχάραξε» και άκου-
Όταν ο κινέζος σοφός Κομφούκιος ρωτήθηκε τί θα σε το «Τρεις λυγερές, τρεις έμορφες και τρεις καλές
έφτιαχνε αν γινόταν μια μέρα βασιλιάς, απάντησε: Ένα λε- κυράδες, πήραν την άκρη του γυαλού, την άκρη πελάου…
ξικό! Για ν’ αποκτήσουν οι λέξεις τη σημασία τους! Το πετροβολούν την ξενητιά, τ’ άδικο και τα κρίμα», έμεινε
ζήτημα είναι ποιο νόημα δίνουμε στη λέξη «μεράκι». Τώρα στήλη άλατος και μετά βίας ψιθύρισε: Τί Καβάφης, τί Σε-
είναι όλα διαφορετικά. Άλλαξαν οι αξιακοί κώδικες, οι φέρης…λαός και πάλι λαός!
λέξεις δεν έχουν την ίδια σημασία, η ξενητιά, η αγάπη, Ναι, οι νέοι μας ξέρουν τα τραγούδια και τα τραγου-
το βλέμμα, η πίστη μπορεί να σημαίνουν άλλα απ’ ό,τι πα- δούν μαζί μας. Αυτό το βλέπουμε παντού, όπου κι αν βρε-
λιότερα. Και οπωσδήποτε τα τελευταία πολιτικά γεγονότα θούμε. Ιδιαίτερη εντύπωση μου έκανε πριν λίγο καιρό η
στην πατρίδα μας, μας έκαναν διαφορετικούς. Σπάνια χα- νεολαία στη Βουλγαρία! Πολύς κόσμος, πολλά νέα παιδιά!
μογελάμε. Ίσως είναι η ώρα του τραγουδιού! Με το τρα- Και όλα χόρευαν και τραγουδούσαν! Μας γέμισαν ελπίδα!
γούδι εκφράζεσαι, λες αυτό που δε μπορείς με απλά λό- Μια ευχή για το συνάφι μας;
για. Κι εδώ είναι η πρόκληση για την παράδοση, τον τρα- Επειδή η σχέση με τη μελέτη της όποιας μουσι-
γουδιστή, τον πρόεδρο, την Ομοσπονδία, την Ηχώ! Ο κής δεν είναι μια απλή ενασχόληση με
επώνυμος υποχρεούται νε λέει αυτό που δε μπο- ένα, εν πολλοίς, μουσειακό θέμα, μα
ρεί να πει ο ανώνυμος! Αν το τραγούδι έχει να η καλλιέργεια ενός ζωντανού
πει κάτι πρέπει να το πει τώρα και τότε θα φα- φαινομένου που δεν είναι ήχοι,
νεί αν έχουμε τη δύναμη να μερακλώσουμε εικόνες, λόγια, αισθήματα, είναι
όλα μαζί: Ζώσα λειτουργία, γνω-
τον κόσμο.
Εν κατακλείδι θα έλεγα ότι το μεράκι, απ’ στική, εκπαιδευτική, αισθητική,
θεραπευτική, ανανεωτική, κοι-
όσο μπορώ να διακρίνω, εκφράζεται πάντα σε
νωνική, μια κληρονομιά που
σχέση με το κοινωνικό περιβάλλον, το θέμα
δεν της αξίζει το περιθώριο,
και την ερμηνεία του τραγουδιού και σε από-
Εύχομαι στο συνάφι μας
λυτα συναρτημένη σχέση με την ηλικία. Είναι
συνέχεια και διάρκεια!
ιδιαιτέρως πολύπλοκο να εξηγηθεί σήμερα, ιδίως
σε νέους που βομβαρδίζονται με πλήθος ακου-
σμάτων – ήχων, ψόγων και κρότων – αλλά και
σε περισσότερο εξοικειωμένους με την παραδοσιακή
μουσική ακροατές, το γιατί και το πώς ένα ηχόχρωμα
ή στολίδι, που πλουτίζει τη μελωδία, δεν ήταν απλή
ή αυθαίρετη επιλογή του ερμηνευτή αλλά ότι έχει
νόημα, ιστορία και, κυρίως, σχέση με το
περιβάλλον. Με την ύπαιθρο, τη
φύση, την άνοιξη ή τον βαρύ χει-
μώνα.
Πολλές φορές μας έτυχε,
με το Σταύρο, στις 2-3 η
ώρα το πρωΐ που μένουν οι
μερακλήδες, να μας ζητά-
νε και να τραγουδάμε ως
το πρωΐ τραγούδια του
τραπεζιού. Ε, μετά δεν
πάει χορός, πώς να
το κάνουμε!
ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΑΤΣΑΡΟΣ
•Γεωργικά Φάρμακα
•Σπόροι
•Λιπάσματα
Μιχοπούλου 12 τηλ.: 24220 24111
371 00 Αλμυρός κιν.: 6977 479 386
Βόλου 7, τ.κ. 371 00
Αλμυρός-Βόλου
Τ. 24220 22633 Κεντρικό: Βασ. Κων/νου 100Α, τηλ.: 24220 21517
F. 24220 24818 Υποκ/μα: 1ο χλμ. Αλμυρού-Πλατάνου, τηλ.: 24220 24975
Ε. hlnak@otenet.gr Κιν.: 6936 914 447
www.nakos-sa.gr e-mail: potoemporiki-almyroy@hotmail.com
10_tyrnabos 23/03/2011 6:12 μ.μ. Page I
10•
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΑΙΩΝ ΒΟΙΩΤΙΑΣ
Δωδεκανήσου & Επτανήσου
Τ.Κ. 32100-Λιβαδειάς
Τηλ.& ΦΑΞ 2261027714
Λιβαδειά 23/02/2011
ΕΤΗΣΙΟΣ ΧΟΡΟΣ
ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ
ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΑΙΩΝ ΤΟΥ
ΝΟΜΟΥ ΒΟΙΩΤΙΑΣ
Με σκοπό τη σύσφιξη των δεσμών μεταξύ
των μελών και φίλων του Συλλόγου αλλά και
για να γιορτάσουμε την καινούρια χρονιά με
ακούσματα και χορούς της γενιάς μας, ο Σύλ-
λογος
Σαρακατσαναίων Ν. Βοιωτίας διοργάνωσε στις
22-1-2011, στο κέντρο RODON PALACE, στη Λι-
βαδειά τον ετήσιο χορό του.
Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους
ο πρόεδρος της Π.Ο.Σ. κος Μαρμαγκιόλης Ευάγ-
γελος, οι βουλευτές του Νομού, ο αντιπερι-
φερειάρχης Βοιωτίας κ. Μουλκιώτης, οι Δή-
μαρχοι Λιβαδειάς και Ορχομενού, πολλοί πε-
ριφερειακοί και δημοτικοί σύμβουλοι. Επίσης για
μία ακόμη φορά τα αδελφά σωματεία της Πε-
ριφέρειας Στερεάς Ελλάδος έδωσαν το παρόν
με αντιπροσωπείες τους.
Η εκδήλωσε άνοιξε με «από καρδιάς» συ-
ναισθηματικό και γιορτινό καλωσόρισμα από τον
δάσκαλο του τρανού χορευτικού μας, Γιάννη
Κουτσούμπα.
Η ομιλία του προέδρου μας Ανδρέα Δόγα-
νου ήταν μεστή και μέσα στο κλίμα των δύ-
σκολων καιρών, που ζούμε. Επίσης έγινε βρά-
βευση των παιδιών του χορευτικού μας που ει-
σήχθηκαν στην ανώτερη και ανώτατη εκπαί-
δευση το 2010.
Το χορό άνοιξε το παιδικό χορευτικό και συ-
νεχίστηκε με τους νέους. Η παρουσία τους ήταν
άψογη και έδωσε για άλλη μία φορά τη βε-
βαιότητα, ότι οι παραδόσεις μας διατηρούνται
στο πέρασμα του χρόνου. Το γλέντι μας συ-
νεχίστηκε με αμείωτο κέφι μέχρι τις πρωινές
ώρες με την ορχήστρα των κ. Αλαφροπάτη και
Ψαρά.
Το Δ.Σ. του συλλόγου ευχαριστεί όλους τους
Σαρακατσαναίους και φίλους τους, που συνέ-
βαλαν με την παρουσία τους στην επιτυχία του
χορού μας και τους εύχεται καλό αντάμωμα το
καλοκαίρι στον Παρνασσό.
ΓΙΑ ΤΟ ΣΥΛΛΟΓΟ
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
Ανδρέας Δόγανος Κατερίνα Βελέτζα
καρκίνος του
Ο προστάτη στις μέρες
μας αποτελεί μια
συχνή πάθηση που πρέπει να
προβληματίζει τον ανδρικό
πληθυσμό σε ότι αφορά την
πρόληψη της νόσου. Η
αύξηση της συχνότητας του
προστατικού καρκίνου δεν
οφείλεται μόνο στην έγκαιρη
διάγνωση της νόσου εξαιτίας
της χρήσης σύγχρονων
μεθόδων ανίχνευσης και
προληπτικού ελέγχου αλλά
και στην πραγματική αύξηση
της συχνότητας της νόσου,
εξαιτίας του σύγχρονου
τρόπου διαβίωσης.
Είναι αλήθεια ότι ο καρκίνος του προ-
στάτη ΘΕΡΑΠΕΥΕΤΑΙ. Ίαση του προστα-
τικού καρκίνου έχουμε με την καλή ενη-
μέρωση του κοινού σχετικά με την πά-
θηση και με την ευρεία διάδοση της μέ-
τρησης του προστατικού αντιγόνου ή αλ-
λιώς PSA. Η μέτρηση αυτή γίνεται αμέ-
σως μετά από μια
απλή αιματολογική εξέταση σε μι-
κροβιολογικό εργαστήριο.
Όταν λοιπόν εντοπίζουμε τον καρκί-
νο του προστάτη(βιοψία του αδένα) σε
πολύ πρώιμα στάδια, τότε με τη ριζική
προστατεκτομή επιτυγχάνουμε θεραπεία
Λυωνέζικα σιρίτια σε
σαρακατσάνικα καλτσοσκούτια
(τέλη 19ου αιώνα αρχές 20ού)
τύπος της γυναικείας σαρακα-
Ο
τσάνικης φορεσιάς σε όλες τις
παραλλαγές του –-μωραΐτικη,
στερεοελλαδίτικη, θεσσαλική, ηπειρώ-
τικη, μακεδονική και θρακιώτικηi - χα-
ρακτηρίζεται από το σκούρο χρώμα,
το γεωμετρικό διάκοσμο και το λιτό
πατρόν του, το οποίο καλύπτει τη γυ-
ναικεία σιλουέτα με μια ιδιαίτερη αυ-
στηρότητα.
Οι παραλλαγές αυτές παρουσιάζουν μορφολογικά
ενιαία εικόνα στα βασικά κομμάτια που τις συν-
θέτουν, με διαφοροποιήσεις κατά τόπους, κυρίως
ως προς τη διακόσμηση. Αγοραστά υλικά, όπως σι-
ρίτια, κορδέλες, βελούδινα και μεταξωτά υφάσματα,
ενσωματώνονται στο πέρασμα των χρόνων στο αρ-
χικό ενδυματολογικό πρότυπο και λειτουργούν ως
κώδικες ανταλλαγής ποικίλων μηνυμάτων και νοη-
μάτων για την τοπική και κοινωνική ταυτότητα του
χρήστη τους, αλλά και ως δείκτες των αισθητικών
αντιλήψεων της κάθε εποχής και ως φορείς πο-
λιτισμικών σημασιών.
Κορυφαίο παράδειγμα χρήσης αγοραστών υλι-
κών για τη διακόσμηση της γυναικείας σαρακα-
τσάνικης ενδυμασίας αποτελεί η θρακιώτικη πα-
ραλλαγή. Σύμφωνα με την Αγγελική Χατζημιχάλη
στα τέλη του 19ου αιώνα, οι Σαρακατσάνες της ευ-
ρύτερης περιοχής της Θράκηςii αρχίζουν να χρη-
σιμοποιούν σιρίτια και κορδέλες αγοραστές για να
στολίσουν τη φορεσιά τουςiii, τα οποία πιθανόν προ-
μηθεύονται από γυρολόγους πραματευτάδες αλλά
και από τους πάγκους των πανηγυριών της πε-
ριοχής. Τα νέα υλικά δεν αντικαθιστούν τον πα-
λαιότερο τρόπο διακόσμησης, καθώς συνυπάρχουν
με τα χειροποίητα κάτια, τα τραγομαλλίσια στρίμ-
ματα, με τα οποία διακοσμούσαν μέχρι τότε την επι-
φάνεια των ρούχων τους οι Σαρακατσάνες.
Ασημένια και χρυσά σιρίτια με γεωμετρικά μο-
τίβα πλαισιώνουν τα διακοσμητικά θέματα – σύμ-
βολα της νυφικής παναούλας, όπως είναι το σύμ-
βολο του σταυρού, το φεγγάρι, ο ήλιος, το κου-
Πρόληψη και διατροφή
για τον καρκίνο του Προστάτη
και ίαση. σης της νόσου αυξάνεται προοδευτικά
Με τη συχνή παρακολούθηση του PSA
μπορούμε να πετύχουμε ίαση από τη
με την ηλικία, ξεκινώντας στην ηλικία
50-60 ετών με 10% συχνότητα και
νόσο, εφόσον ο καρκίνος του προστάτη φθάνοντας το 80% εμφάνισης
είναι εντοπισμένος στο όργανο και η στους άνδρες
εξαίρεση του όγκου είναι πλήρης.
Αξίζει να παραθέσουμε κάποια στα-
τιστικά στοιχεία, για να αντιληφθού-
με τη συχνότητα της νόσου.
Στην Αγγλία ο καρκίνος του
προστάτη είναι ο τέταρτος
σε σειρά συχνότητας
στους άνδρες. Τα υψη-
λότερα ποσοστά θνη-
τότητας από προστατι-
κό καρκίνο συναν-
τώνται στην Ελβετία
και τις σκανδιναβι-
κές χώρες,
ενώ τα χα-
μηλότερα
στην Ια-
πωνία.
Η συχνό-
τητα εμφάνι-
λουριασμένο φίδιiv. Αρχικά, το συνταίριασμα νεό-
τερης και παλαιότερης διακόσμησης δίνει ένα ιδι-
αίτερα υψηλό αισθητικό αποτέλεσμα.
Στα νεότερα χρόνια, σταδιακά, παρατηρείται έν-
τονη χρήση του συγκεκριμένου τρόπου διακόσμη-
σης, ο οποίος μάλιστα φαίνεται να λειτουργεί εις
βάρος του αρχικού συμβολικού χαρακτήρα της δια-
κόσμησης, καθώς το μεγαλύτερο τμήμα της επι-
φάνειας της παναούλας καλύπτεται από σειρές επίρ-
ραπτων ασημένιων και χρυσών σιριτιών, που στην
κυριολεξία «πνίγουν» τα προαναφερθέντα σύμβο-
λα.
Με τα ίδια σιρίτια στολίζουν την πετσέτα, είδος
τραχηλιάς που έχει τη μορφή στρογγυλού γιακά
από ύφασμα στολισμένο με λευκή πλισαρισμένη
βαμβακερή δαντέλα και την πολύπτυχη φούστα με
τις τσάκισες ή πίστρες από καλτσοσκούτι. Στη φού-
στα, η διακόσμηση γίνεται με παράλληλες οριζόντιες
ζώνες σιριτιών που διακόπτονται από σειρές με
χρωματιστές κορδέλες. Το τελείωμά της όμως γί-
νεται πάντα με τα χειροποίητα γαϊτάνια, τα κατσέλια,
τα οποία καθώς συρράπτονται, σχηματίζουν μια ενι-
αία επιφάνεια υφάσματος, τα λεγόμενα μπιτμέδια.
Πρόσφατα, το μουσείο υφάσματος της Λυών
(Mus–e des tissus de Lyon) δημοσίευσε μια σει-
ρά από δειγματολόγια με τρέσες και σιρίτια του
δεύτερου μισού του 19ου αιώνα και των αρχών
του 20ού από τα εργοστάσια των κέντρων της γαλ-
λικής υφαντουργίας, τη Λυών (Lyon) και το Σεντ-
Ετιέν (Saint-Etienne)v. Τρέσες και σιρίτια ταξίδε-
ψαν μέσω του εμπορίου στον ευρύτερο ελλαδικό
χώρο και ενσωματώθηκαν στα τοπικά ενδυματο-
λογικά συστήματα, στολίζοντας παρυφές ή και με-
γάλες επιφάνειες ενδυμάτων.
Με βάση τα δειγματολόγια αυτά, τα σιρίτια που
κοσμούν τη θρακιώτικη παραλλαγή της γυναικείας
σαρακατσάνικης φορεσιάς (τέλη 19ου αιώνα – αρ-
χές 20ού) φαίνεται ότι προέρχονται από εργοστάσιο
της ευρύτερης περιοχής της Λυών. Πρόκειται για
προϊόντα μιας ευρύτερης αγοράς, τα οποία στο πλαί-
σιο ιστορικών, οικονομικών και κοινωνικών συγ-
κυριών, κινήθηκαν στο χώρο και στο χρόνο. Πέρα
80-90 ετών.
Οι πιο σημαντικοί παράγοντες που
συμβάλλουν στην αύξηση του προ-
στατικού καρκίνου είναι:
Η γήρανση του πλη-
1. θυσμού αυξάνει αντί-
στοιχα και τη συχνότητα
κίνδυνου παρουσίασης της
νόσου.
από τον αισθητικό και λειτουργικό χαρακτήρα που
είχαν στη γυναικεία σαρακατσάνικη φορεσιά, με
το σιωπηλό βιογραφικό τους λόγο λειτουργούν ως
αδιάψευστοι μάρτυρες του συμβολικού συστήματος,
της καθημερινότητας -με την ευρεία της έννοια-
ενός κτηνοτροφικού πληθυσμού, το οποίου η νο-
μαδική ζωή δεν οδήγησε στην ιστορική και πολι-
τισμική του απομόνωση.
Νάντια Μαχά Μπιζούμη
Ιστορικός, Δρ. Λαογραφίας Δημοκριτείου
Πανεπιστημίου Θράκης
i. Βλ. ενδεικτική βιβλιογραφία για τη γυναικεία
σαρακατσάνικη φορεσιά, Αγγ. Χατζημιχάλη, Σαρα-
κατσάνοι, τόμ. ΙΑ, Αθήνα 1957, σσ.ρκς΄- ρλε’. Ιω.
Παπαντωνίου, Ελληνικές φορεσιές, Ναύπλιο 1987,
σ.19 και Ευρ. Μακρής, Ζωή και παράδοση των Σα-
ρακατσαναίων, Ιωάννινα 1990, σσ.34-36, 195-204.
ii. Για την εγκατάσταση των Σαρακατσάνων στη
Θράκη βλ. Δ. Μαυρόγιαννη, Οι Σαρακατσάνοι της
Θράκης, της Κεντρικής και Ανατολικής Μακεδονίας.
Επιτόπια κοινωνιολογική έρευνα από Έβρο ως Θεσ-
σαλονίκη, Αθήνα-Γιάννενα 1998.
iii. Αγγ. Χατζημιχάλη, Η ελληνική λαϊκή φορε-
σιά, Μουσείο Μπενάκη - Μέλισσα, Αθήνα 1978,
σ.300.
iv. Βλ. Ε. Φιλιππίδη, Η σαρακατσάνικη ποδιά της
Θράκης, Αθήνα 1994. Επίσης, Μ. Γ. Βαρβούνης,
«Σύμβολα και συμβολισμοί στις ελληνικές παρα-
δοσιακές ενδυμασίες», Αρχαιολογία (2002), σσ.37-
42. Ο ίδιος, Ποδιές της συλλογής του Δημοκριτείου
Πανεπιστημίου Θράκης, Κομοτηνή 1999, σσ.9-27.
v. M. – H. Guelton, «Eléments techniques sur
les textiles analyses dans les costumes exposés»,
Costumes traditionnels de la Grèce. Collection du
théâtre Dora Stratou d’ Athènes, Mussée des Tis-
sus de Lyon, L’ Objet d’ Art, hors-série no 16,
Λυών 2004, σσ.30-33.
Τα κληρονομικά γνωρίσματα, η
2. φυλή, η γεωγραφική κατανομή
και άλλοι περιβαλλοντικοί παράγοντες.
Έχει αποδειχθεί από μελέτες σε με-
γάλες χώρες ότι ο κίνδυνος ανάπτυξης
προστατικού καρκίνου αυξάνει, όταν
υπάρχει θετικό οικογενειακό ιστορικό.
Η διατροφή, τα περιβαλλοντικά
3. καρκινογόνα, οι σεξουαλικές
συνήθειες και τα αφροδίσια μεταδιδό-
μενα νοσήματα, αποτελούν σημαντικούς
παράγοντες προδιάθεσης και εμφάνισης
της νόσου. Ουσίες όπως το κάδμιο και
τα βαρέα μέταλλα είναι επικίνδυνα. Δια-
τροφικές συνήθειες πλούσιες σε κο-
ρεσμένα λιπαρά οξέα έχουν ενοχοποι-
ηθεί σημαντικά για τη νόσο. Το ζωικό
λίπος και το α –λινολεικό οξύ είναι
ίσως οι πιο σημαντικές ουσίες που ενο-
χοποιούνται. Σημαντικός παράγοντας
κινδύνου είναι και η έλλειψη βιταμίνης
D.
Μάριος Θ. Ξηρομερίτης
Χειρουργός Ουρολόγος –Διευθυντής
Ουρολογικής Ιασώ Θεσσαλίας
11_tyrnabos 23/03/2011 6:16 μ.μ. Page I
Κοπή πίτας Μορφωτικού
Συλλόγου Θράκης
Στις 28-1-2011
στα γραφεία του
Συλλόγου μας
έγινε η καθιερω-
μένη κοπή πίτας
των χορευτικών
τμημάτων μας. Τυ-
χερός της βραδιάς
ο χορευτής μας
Μαχαίρας Ευάγγε-
λος που κέρδισε
το φλουρί (φωτό)!
Το δώρο του ήταν
το βιβλίο του Θό-
δωρου Γιαννακού
"Σαρακατσάνικη Λαλιά", έκδοση του Συλλόγου Σαρα-
κατσαναίων Ν. Κιλκίς. Μετά την κοπή της πίτας ακο-
λούθησε γλεντάκι με μπόλικο χορό!
Κούτρας Σπύρος
Γεν. Γραμματέας
Μορφωτικού Συλλόγου Σαρακατσάνων Θράκης
Μεγάλη επιτυχία σημείωσε
και φέτος ο ετήσιος χορό
Tου Συλλόγου Σαρακατσαναίων Επαρχίας Φαρσάλων
“Το Τσελιγκάτο”, το Σάββατο 05 Μαρτίου
Στην κατάμεστη αίθουσα δεξιώσεων του “Κτήμα
Χαμορούσου” 600 και πλέον παρευρισκόμενοι δια-
σκέδασαν κυριολεκτικά μέχρι το ξημέρωμα, με αυ-
θεντική, παραδοσιακή σαρακατσάνικη μουσική & τρα-
γούδια.
Η συγκεκριμένη χοροεσπερίδα διεξάγεται επί 42 συναπτά
έτη το βράδυ της παραμονής της Αποκριάς σε μια περιοχή
όπου η παρουσία του Σαρακατσάνικου πληθυσμού είναι ιδιαί-
τερα αισθητή. Θεωρείται πλέον, συγκρινόμενη με παρόμοιες
εκδηλώσεις άλλων Συλλόγων Σαρακατσαναίων, μία από τις
καλύτερες και σημαντικότερες χοροεσπερίδες σε πανελλήνιο
επίπεδο, καταφέρνοντας να συγκεντρώσει το ενδιαφέρον των
Σαρακατσάνων όχι μόνο της περιοχής των Φαρσάλων και της
Λάρισας αλλά και άλλων περιοχών, όπως η Μαγνησία, η Φθιώ-
τιδα, η Ημαθία, τα Ιωάννινα, η Θεσσαλονίκη & το Νέο Κορ-
δελιό κ.α.
Η φετινή εκδήλωση του Συλλόγου Σαρακατσαναίων Επαρ-
χίας Φαρσάλων κρίνεται από κάθε άποψη επιτυχημένη, παρά
την δύσκολη οικονομική συγκυρία. Απέσπασε θετικότατα σχό-
λια από όλους για την άριστη οργάνωση της, τους δεξιοτέ-
χνες μουσικούς και τους άψογους ερμηνευτές, την ζωντάνια
των χορευτικών τμημάτων και τις επιβλητικές παραδοσιακές
φορεσιές τους.
Ειδικά τα χορευτικά τμήματα, τα οποία στελεχώνονται με
περισσότερoυς από 110 χορευτές όλων των ηλικιών, εντυ-
πωσίασαν με την άψογη σκηνική τους παρουσία, το πάθος
τους, το μεράκι και τον ενθουσιασμό τους, αποτέλεσμα κυρίως
της άριστης προετοιμασίας τους από τον χοροδιδάσκαλο του
Συλλόγου, κ. Καραμήτρο Παναγιώτη αλλά και της επιθυμίας
τους να δώσουν τον καλύτερο τους εαυτό. Τραγουδώντας οι
ίδιοι οι χορευτές & χορεύοντας ταυτόχρονα, όπως άλλωστε
γλεντούσαν οι Σαρακατσάνοι, παρουσίασαν & απέδωσαν πιστά
τους παραδοσιακούς τους χορούς.
Ορισμός Αντιπροσώπων για το 22ο Πανελλήνιο
Οργανωτικό Συνέδριο Συλλόγων Σαρακατσαναίων
Σας γνωρίζουμε ότι στα πλαίσια του 22ο Πανελλήνιου Ορ-
γανωτικού Συνεδρίου Συλλόγων
Σαρακατσαναίων, τον Σύνδεσμο μας θα εκπροσωπήσουν οι:
• Σούρλας Χρήστος του Κων/νου, Πρόεδρος Δ.Σ
• Κουτούλας Περικλής του Δημητρίου, Γραμματέας
• Ζαχαρής Θεόδωρος του Ευαγγέλου, Έφορος Υλικού
Με τιμή,
Ο Πρόεδρος Ο Γραμματέας
• 11
ΕΤΗΣΙΟΣ ΧΟΡΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΥ
ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΑΙΩΝ ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΣ
Σύλλογός μας
Ο πραγματοποίησε τον ετήσιο
χορό του στις 26 Φλεβάρη
στο κέντρο Αμφιθέατρο στην Αγία
Μαρίνα Ηγουμενίτσας.
Η ορχήστρα μας με τους Τσουμάνη Γεώργιο
και Τσουμάνη Αλέξανδρο, Σαρακατσάνους κλα-
ρινίστες, και με τους Σταύρο Μπόνια, Νίκο
Γιαννακό και Μιχάλη Καπρινιώτη στο τραγούδι,
μας διασκέδασε μέχρι το πρωί.
Στην αρχή έγινε είσοδος των χορευτικών
τμημάτων. Άρχικά με το μικρό με παιδιά ηλι-
κίας από 7-12 ετών και μετά με το μεσαίο
χορευτικό, τα οποία παρουσίασαν παραδο-
σιακούς σαρακατσάνικους χορούς.
Παρευρέθησαν και μας τίμησαν στο χορό
οι: Βουλευτής Νομού Θεσπρωτιας κ. Χρήστος
Κατσιούρας, ο Σαρακατσάνος νεοεκλεγείς δή-
μαρχος Ηγουμενίτσας κ. Κάτσινος Γεώργιος,
η Δήμαρχος Παραμυθιάς κ. Σταυρούλα Ιμπραίμη, πρόσωπος του συλλόγου βλάχων Θεσπρωτίας διάθεσης δώρων με αποτέλεσμα κάθε πα-
ο τέως υφυπουργός κ. Μπέζας Αντώνιος,ο κ. Απόστολος Κάτσιος. ρευρισκόμενος να φύγει κερδίζοντας του-
οποίος πολλές φορές στο παρελθόν βοήθη- Στην ομιλία του ο πρόεδρός μας κ. Γόγο- λάχιστον ένα δώρο.
σε τον σύλλογό μας, η περιφερειακή σύμ- λος Ιωάννης αναφέρθηκε εκτεταμένα στην Τέλος ο σύλλογός μας κάλεσε και βρά-
βουλος κ. Αντιγόνη Φίλη, ο πρόεδρος της επετειακή σημασία της εκδήλωσης του χορού βευσε την προσπάθεια των παιδιών που πέ-
Αδερφότητας Σαρακατσαναίων Ηπείρου κ. Δο- μας καθώς συμπληρώθηκαν φέτος 10 χρόνια τυχαν την εισαγωγή τους στην τριτοβάθμια εκ-
νάτος Καπρινιώτης και ο αντιπρόεδρος κ. Αρ- από την ίδρυση του συλλόγου μας από το παίδευση για το ακαδημαϊκό έτος 2010-2011.
βανίτης Ιωάννης, ο πρόεδρος του συλλόγου 2001 μέχρι σήμερα το ότι ο σύλλογος μας Την παρουσίαση της όλης εκδήλωσης έκα-
Σαρακατσαναίων Πρεβέζης κ. Χρήστος Πάσχος πέτυχε τους σκοπούς τούς οποίους έθεσε. νε το μέλος του συλλόγου κ. Σοφία Καπρι-
και ο ταμίας κ. Παναγιώτης Ζήγος, και ο εκ- Στον φετινό χορό μας σημειώθηκε ρεκόρ νιώτη.
Χoρός Μορφωτικού Συλλόγου
Σαρακατσάνων Θράκης
Σύλλογος μας πραγματοποίησε στις
Ο 8 Ιανουαρίου 2011 τον ετήσιο χορό
του στο Ποσειδώνιο Παλλάς στο 7ο
χλμ Κομοτηνής- Π. Λάγους.
Στο γλέντι που κράτησε μέχρι τις 06:00 το πρωί τρα-
γούδησαν οι Νάκας Κώστας, Γιαννακός Νίκος, Μπανιώτης
Σάκης, Μπανιώτης Κώστας με συνοδεία κλαρίνου των
Τσίκου Σταύρου και Κούτρα Γιάννου και την ορχήστρα
του Σάκη Μπανιώτη. Η εκδήλωση ξεκίνησε με τα χο-
ρευτικά του συλλόγου μας, το παιδικό τμήμα, το μεσαίο
τμήμα και το τμήμα επιδείξεων. Το μικρό χορευτικό
Στη συνέχεια ο Σύλλογος μας βράβευσε για την προ-
σφορά τους, μέλη του που συνεισφέρουν τα μέγιστα
στις δράσεις του Συλλόγου (αναπαραστάσεις εθίμων,
ηχογραφήσεις τραγουδιών κλπ). Ειδικότερα βράβευσε
για την προσφορά τους τις: α) Σουφλέρη Αικατερίνη,
β) Γούλα Σοφία, γ) Τζελέπη Χρυσούλα, δ) Τσάκαλου
Μαρία, ε) Τσάκαλου Παναγιώτα από την Διαλαμπή και
το Παλλάδιο Ροδόπης.
Ευχαριστούμε τον κόσμο, που τίμησε με την παρουσία
του την εκδήλωσή μας, τους χορηγούς μας α) Αφοί Ζάρα,
Οικοδομικές επιχειρήσεις Κομοτηνή β) κ. Κλωναρίδη Χρή-
στο, εκκοκκιστήρια Βάμβακος Δράμα, γ) Αφοι Κούτρα,
Κτηνοτροφική επιχείρηση Παλλάδιο Ροδόπης. Επίσης ευ-
χαριστούμε τον Σύλλογο Σαρακατσάνων Ν. Ξάνθης "Ο
Λεπενιώτης" για την δωρεάν αναμετάδοση του διαφη-
μιστικού σπότ από τον ραδιοφωνικό του σταθμό "Πα-
ραδοσιακός FM 103, Ξάνθη".
Κούτρας Σπύρος
Γεν. Γραμματέας Μορφωτικού Συλλόγου
Σαρακατσάνων Θράκης Οι κυρίες που βραβεύτηκαν μαζί με το ΔΣ του Συλλόγου
Οι Σαρακατσαναίοι τον Μάιο πάαιναν στα βνά
κι όσα παιδάκια πάαιναν σχολείο στα χειμάδια συ-
Ένας μουραπάς Μια μέρα η δασκάλα τσ' λέει: Θέλω μια πρό-
ταση που να έχει σύνθετο ρήμα μέσα «Δεν το
νέχιζαν στα βνά για να βγάλουν τη ντάξ. Μερικά
παιδάκια απ' το χωρίο μας συνέχιζαν στα χουριά
της Λιβαδειάς θέλω».
Σηκώνει ένα κουρτσάκι το χέρι τ. Πες το της
Μαυρολιθάρ,Τυμφριστό, Λάσπ κ.λ.π.
λέει και έδειξε το Η. Ορέ, λέει, σι κάθε γράμμα
λέει η δασκάλα του.
Σι ένα απ 'τά χουριά αυτά πάενε κι ου Κώστας. «Αρνιόμουνα», λέει το κοριτσάκι.
έχει βαλ κι ένα χαρακτιρισμό. Μετά από λίγο μα-
Στ' πρώτ τάξ. Όταν πήγει στο σχολείο η δασκάλα ταρωτάει «Δε μλές Κώστα ποιο γράμμα είναι το Μπράβο, λέει η δασκάλα, ξέρει άλλο παιδάκι
ήθελε να ειδεί τι έχει μάθ απ' τουν άλλο τον δά- να μας πεί;
Ψ;». «Αυτό που μιάζ σα το φκιούλ τς θείας μ τς
σκαλο στο κάμπο, τς έγραψ την Α-Β στο πίνακα Κώτσινας» λέει το μικρό. Ου Κώστας τάρπαξει αμέσως και σηκών το
ανακατιμέν κι ρώτσει το σαρακατσανόπλο να τσ' χερ.
Η δασκάλα δε τον ματα ρώτσει πάλι. Ου Κώ-
πεί ποιο γραμματάκι είναι το Λου. “Αυτό πούχει τα στας είχει το θκότ τρόπο να ξεχωρίζ τα γράμ- Πέες μας, λέει η δασκάλα.
πουδάρια χάβδα», είπε ο Κώστας, κι έδειξε το Λ. ματα. «Κατσικοπούτσα» λέει.
Η δασκάλα ρώτσει κι' άλλα παιδάκια για να τον Στραβά κτσά έφτασει μέχρι την πέμπτ τάξ. Αφού το «Αρνιόμουνα» είναι ρήμα γιατί να μην
μπερδέψ. Τον ματα ρουτάει μετά ποιο είναι το Τότε άρχιζαν τα δύσκουλα ρήματα, αντωνυμίες κι είναι και η «Κατσικοπούτσα».
Ητα. άλλα πούλα. Ου Κώστας του μυαλότ του χεί στα ΚΟΥΤΣΟΥΜΠΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ
«Αυτό που νει σα σκάλα μένα σκαλοπάτ» τσ' πρόβατα, δεν του παραζόρζει με τα γράμματα. ΤΣΟΥΚΑΛΑΔΕΣ ΛΙΒΑΔΕΙΑΣ
12_tyrnabos 23/03/2011 6:12 μ.μ. Page 1

12•

ΕΤΗΣΙΟΣ ΧΟΡΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΥ

ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΩΝ ΕΒΡΟΥ

ο Σάββατο 29 Ιανουαρί-

Τ ου 2011 πραγματοποι-
ήθηκε στο κέντρο «Νε-
ράιδα» στην Αλεξανδρούπολη
ο ετήσιος χορός και η κοπή
της βασιλόπιτας του Συλλόγου
Σαρακατσάνων Έβρου.

Παρά την οικονομική κρίση οι Σαρα-

κατσάνοι του Έβρου διασκέδασαν μέχρι
τις πρώτες πρωινές ώρες στην κατάμε-
στη αίθουσα με τις γνήσιες Σαρακα-
τσάνικες φωνές του Βασίλη Σερμπέζη και
του Σταύρου Μπόνια, με τον Κώστα Τζε-
λέπη στο κλαρίνο τον Παναγιώτη Μπού-
σιο στο βιολί, τον Τάκη Παλιογιάννη στο προσφορά του στον Σύλλογο. Παράλλη- λειάς που γίνεται. Φορέων Έβρου κύριος Αθανάσιος Για- Έβρου στον ετήσιο χορό αποδεικνύον-
λαούτο και τον Γιάννη Λίτσιο στο ντέφι. λα ο Σύλλογος Σαρακατσάνων Έβρου Την εκδήλωση τίμησαν με την πα- λαμάς, αντιπροσωπεία του Μορφωτικού τας πως οι νέοι Σαρακατσάνοι του Έβρου
Το νέο διοικητικό συμβούλιο του Συλ- βράβευσε τα Σαρακατσανόπουλα του ρουσία τους ο Υφυπουργός Εσωτερικών Συλλόγου Σαρακατσάνων Θράκης με επι- είναι κοντά στην σαρακατσάνικη παρά-
λόγου Σαρακατσάνων Έβρου παρέδωσε
Έβρου που πέρασαν σε σχολές της τρι- και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης κύριος κεφαλή τον πρόεδρο του Συλλόγου κύ- δοση και τον Σύλλογο στηρίζοντας τις
τιμητική πλακέτα στην οικογένεια του αεί-
τοβάθμιας εκπαίδευσης. Γιώργος Ντόλιος, ο εκπρόσωπος της Πε- ριο Γεώργιο Νάκο καθώς και αντιπρο- δράσεις του ενώ είναι έτοιμοι να συ-
μνηστου επίτιμου προέδρου του Χρήστου
Ρούφου, «Τρανό» όπως τον θυμούνται οι Στην εκδήλωση χόρεψαν πενήντα χο- ριφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας Θρά- σωπεία του Συλλόγου Σαρακατσάνων Ξάν- νεχίσουν με επιτυχία το έργο των προ-
Σαρακατσάνοι για την προσφορά του ρευτές από τις σχολές χορού που λει- κης κύριος Γιάννης Κανελλάκης, ο αντι- θης «Ο Λεπενιώτης» με τα μέλη του δι- κατόχων τους και να κρατήσουν το όνο-
στους Σαρακατσάνους και τον Σύλλογο τουργεί ο Σύλλογός του Έβρου σε Αλε- δήμαρχος Αλεξανδρούπολης κύριος Χρή- οικητικού συμβούλιου κυρίους Γεώργιο μα του Συλλόγου Σαρακατσάνων Έβρου
του Έβρου. Επίσης τίμησε και τον απερ- ξανδρούπολη και Φέρρες υπό την κα- στος Γερακόπουλος, ο ειδικός γραμμα- Λαφτσή και Αθανάσιο Ρόιδο. ψηλά.
χόμενο επί δεκαετία πρόεδρο του Συλ- θοδήγηση του χοροδιδάσκαλου Σπύρου τέας της Π.Ο.Σ.Σ. κύριος Σπύρος Κούτρας, Αξίζει να σημειωθεί η μεγάλη συμ- Ο Πρόεδρος
λόγου Γιάννη Πιστόλα για την μεγάλη Τσιλιγγίρη δείχνοντας δείγμα της δου- ο πρόεδρος της Ένωσης Πολιτιστικών μετοχή των νέων Σαρακατσάνων του Σπύρος Νάστος

ΜΑΝΤΖΑΒΙΝΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Λ. ΒΑΖΟΥΡΑΣ

Ρούσσας Κ. Ευάγγελος ΑΡΔΕΥΤΙΚΟΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ
OIKONOMOΛΟΓΟΣ ΓΕΩΡΓΙΚΑ ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΑ
Γεωπόνος MSc Γ.Π.Α. ΛΟΓΙΣΤΗΣ-ΦΟΡΟΤΕΧΝΙΚΟΣ
κιν.: 6948 759 442

ΙΑΣΩΝΟΣ 1Β•Τ.Κ. 37 100 ΒΟΛΟΥ 74 - ΑΛΜΥΡΟΣ

ΑΛΜΥΡΟΣ
Τηλ. & Fax: 24220 26011, Αχιλλέως 78 & Ιάσονος ΤΗΛ.: 24220 21283•ΚΙΝ.: 6977 283 063 ΤΗΛ. & FAX: 24220 23219•ΚΙΝ.: 6977849408
E-mail:roussas1983@yahoo.gr, T.K. 37100, Αλμυρός Μαγνησίας email: pmantzav@otenet.gr e-mail: vaz-dim@otenet.gr

CMYK
13_tyrnabos 23/03/2011 6:11 μ.μ. Page I

• 13

Βραβεύσεις του Συλλόγου

Σαρακατσαναίων Θράκης
η Δευτέρα 27/12, στο Ίδρυμα

Τ Παπανικολάου, πραγματοποιήθηκε η
καθιερωμένη εκδήλωση του
Μορφωτικού Συλλόγου Σαρακατσάνων
Άποψη της εκδήλωσης

Θράκης, όπου βραβεύτηκαν οι

Σαρακατσάνοι μαθητές της Ροδόπης οι
οποίοι αρίστευσαν το μαθητικό έτος
2009-2010 και όσοι πέτυχαν την
εισαγωγή τους σε ΑΕΙ και ΤΕΙ της
χώρας.

Ο αριθμός των μαθητών φέτος έφτασε τα 130 άτο-

μα. Στο πλαίσιο της εκδήλωσης πραγματοποιήθηκε και
μία ομιλία από τον πρόεδρο του Λαογραφικού Μου-
σείου Σαρακατσάνων Βασίλη Τσιαούση με θέμα «Σα-
ρακατσάνοι – Καρακατσάνοι».
Μετά την ομιλία ο Σύλλογος βράβευσε τον κ. Βα-
σίλη Τσιαούση για την προσφορά του στην διάδοση
και διατήρηση της Σαρακατσάνικης παράδοσης, επιδί-
δοντάς του τιμητική πλακέτα.
Βασίλης Τσιαούσης:
Ο πρόεδρος του Λαογραφικού Μουσείου Σαρακα-
τσάνων, Βασίλης Τσιαούσης, σημείωσε πως «η ομι-
λία μου αφορά την ιστορία των Σαρακατσάνων, ξεκι-
νώντας από τους προγόνους των Σαρακατσάνων για-
τί οι Σαρακατσάνοι δεν ήταν, όπως έχει γραφτεί από
το σύνολο των ερευνητών, νομάδες από χιλιετηρίδες.
Η ιστορία των Σαρακατσάνων ξεκινάει από το 1815
και γίνονται νομάδες γύρω στο 1820. Σε ότι αφορά
το θέμα της ομιλίας για το «Σαρακατσάνοι – Καρα-
κατσάνοι», οι πρόγονοι των Σαρακατσάνων από το 1815
έδιωξαν από την περιοχή τους στην Πίνδο ένα μεγάλο
αριθμό γυναικόπαιδων.
Σύμφωνα με την παράδοση αυτά τα γυναικόπαιδα
τα έστειλαν στην Ανατολική Θράκη αγοράζοντας προ-
ηγουμένως τον πασά της Ανδριανουπόλεως να τα δε-
χτεί στο βιλαέτι του. Τα γυναικόπαιδα πορευόμενα προς
τη Θράκη παρουσίαζαν έναν όγκο ανθρώπων και όσοι
τους έβλεπαν τους δημιουργούνταν το ερώτημα ποιο
είναι και προς τα που κατευθύνονται αυτοί οι άνθρωποι.
Ασφαλώς για να δώσουν έναν ορισμό τα γυναικόπαιδα
σε αυτούς τους ανθρώπους τους έλεγαν ότι είναι Βλά-
χοι – Καρακατσάνοι.
Το «βλάχοι» ξεκινάει από την περίοδο όπου επει-
δή πολλοί πρόγονοι των Σαρακατσάνων ήταν στρα-
τιωτικοί και οι στρατιωτικοί που βγήκαν στην Πίνδο λέ-
γονταν «Βαλαχοι» και από αυτή τη λέξη υπήρχε η πα-
ραφθορά και έμειναν «Βλάχοι». Άλλα όταν έπεσε η
Πόλη το 1453 οι πατέρες φόρεσαν ένα μαύρο μαν-
τήλι στο κεφάλι το οποίο λέγονταν «βαχούλι» σε έν-
δειξη βαρύ πένθους.
Όταν πολεμούσαν με τους Τούρκους, οι Τούρκοι τους
τους επαίνους σε αριστούχα μαθήτρια
αποκαλούσαν Καρακατσάνους που σημαίνει μαύροι ανυ-
Ο πρόεδρος του Συλλόγου μας
κ. Νάκος Γεώργιος επιδίδει τιμητική
πλακέτα στον κ. Τσιαούση Βασίλειο
πόταχτοι και στην πορεία υπήρχε παραφθορά γιατί ένα
μέρος είχε καταγωγή από την Πίνδο που βρίσκεται
μία κωμόπολη το Συράκο και άλλα χωριά και ονομά-
στηκαν Καρακατσάνοι και Σαρακατσάνοι. Αυτή είναι η
πραγματική ιστορία, δεν υπάρχει ούτε ετοιμολογία.
Είναι μία λαϊκή έκφραση. Όλα αυτά τα έχω γράψει
ύστερα από έρευνα 50 χρόνων και δεν χωράει ση-
μείο στις ετοιμολογίες που έχουν γράψει κατά και-
ρούς αρκετοί κονδυλοφόροι. Σαρακατσάνοι και Κα-
ρακατσάνοι είναι το ίδιο πράγμα και οι ονομασίες βγή-
καν από το Συράκο της Πίνδου και από το μαύρο μαν-
τήλι που φορούσαν στο κεφάλι».
Κούκλαρης Στέφανος
Χοροδιδάσκαλος
Μορφωτικού Συλλόγου
Σαρακατσάνων Θράκης
Κούτρας Σπύρος
Γεν. Γραμματέας
Ο κ. Τσιαούσης Βασίλειος επιδίδει Μορφωτικού Συλλόγου
Σαρακατσάνων Θράκης

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΠΑΣΔΑΝΗΣ
Γιαννάκος
Foto studio

ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ Α.Π.Θ.

Δέχεται Δευτέρα και Πέμπτη 6-8μ.μ. ΨΗΦΙΑΚΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ & VIDEO
Ιατρείο Βασιλίσσης Όλγας 57 • Θεσσαλονίκη ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΕΙΚΟΝΑΣ
Τηλ.: 6944 395 911 • Ιατρείο: 2310 815179 ΕΓΓΡΑΦΗ DVD

Υπεύθυνος: Ίτσιος Ιωάννης

Ζαλόγγου 5 - Κατερίνη
Τηλ. & Fax: 23510 31 488 • Κιν.: 6947 048 240

CMYK
14_tyrnabos 23/03/2011 6:10 μ.μ. Page I

14•
Εκλογές του Συλλόγου
Σαρακατσαναίων Σερρών
Εκδηλώσεις του Συλλόγου Σαρακατσάνων
“Ο Κατσαντώνης” Ν. Δράμας «Το τσελιγγάτο»

τις 05-02-2011 ο Σύλλογος

Έπειτα από την γενική Συνέλευση και τις εκλογές του

Σ μας διοργάνωσε τον ετήσιο
χορό του στο «Αχίλλειο» στο
Καλαμπάκι Δράμας.
Συλλόγου μας, που πραγματοποιήθηκαν τον περασμένο
Οκτώβρη 2010 για την ανάδειξη νέου Δ.Σ., σας ενημερώ- Μας διασκέδασαν με τα τραγούδια τους ο
Βασίλης Σερμπέζης και ο Σταύρος Μπόνιας
νουμε για τις αρχαιρεσίες.
μαζί με τον Κώστα Ζαραλή στο κλαρίνο και
Αρχαιρεσίες του νέου Δ.Σ. την ορχήστρα του.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: ΠΑΝΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ Την εκδήλωση μας τίμησαν οι τοπικές
ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ: ΑΠΟΣΤΟΛΑΚΗΣ ΣΤΕΡΓΙΟΣ αρχές και Σύλλογοι Σαρακατσάνων της πε-
ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ: ΤΣΑΚΑΝΙΑ ΠΑΣΧΑΛΙΑ
ΤΑΜΙΑΣ: ΓΡΟΥΝΑΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ
ΜΕΛΟΣ: ΚΑΡΔΑΚΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑ
ΑΝΑΠΛΗΡ. ΜΕΛΗ ΤΟΥ Δ.Σ.:
ΜΠΑΖΔΑΝΗ ΑΝΝΑ
ΜΠΕΛΑΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ
ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΟΙ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΣΣ:
ΤΣΑΛΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ
ΓΚΟΓΚΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ
ΓΙΑ ΤΟ Δ.Σ
Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
ΤΣΑΚΑΝΙΑ ΠΑΣΧΑΛΙΑ

Μέλη Δ.Σ. από ιδρύσεως

της Αδερφότητος των εν Αθήναις ακολούθησε γλέντι που κράτησε μέχρι τις θνές φεστιβάλ στο Βελιγράδι Σερβίας με το
ριφέρειάς μας.
Σαρακατσαναίων Ηπείρου Η εκδήλωση μας ξεκίνησε όπως πάντα με
πρωινές ώρες. τμήμα επιδείξεων.
Ο Σύλλογος μας απέσπασε το πρώτο βρα-
Αθήνα, 21
Δεκεμβρίου 1977 18 Νοεμβρίου 1979 τα χορευτικά τμήματα του Συλλόγου μας: το Στο Βελιγράδι Σερβίας βείο! Ένα μεγάλο μπράβο στους χορευτές
Πρόεδρος Ηλίας Θ. Κάλλης Ηλίας Θ. Κάλλης τμήμα των μικρών χορευτών μας και ακο- To χρονικό διάστημα 27-30 Αυγούστου μας για την εμφάνισή τους και στο χοροδι-
λούθησε το τμήμα επιδείξεων. Στη συνέχεια 2010 ο Σύλλογος μας συμμετείχε σε διε- δάσκαλό μας.
Αντιπρόεδρος Γεώργιος Κ. Καραγιάννης Παύλος Δ. Κατρής
Γραμματέας Θεοχάρης Ι. Γιαννακός Δημήτριος Γ. Τάγκας
Ταμίας Αλκιβιάδης Λ. Καρβούνης Ναπολέων Λ. Βαγγελής
Μέλος α'
Μέλος β'
Μέλος γ'
Χρυσάνθη Κ. Τσουμάνη
Κωνσταντίνα Π. Γόγολου
Θεόδωρος Λ. Κουμπής
Θεοχάρης Λ.. Γιαννακός
Χρήστος Α. Κώτσης
Λεωνίδας Π. Θανασούλας
Δραστηριότητες του Συλλόγου Θήβας
υνεχίζοντας την ανοδική του πορεία ο κατάφερε και η ομάδα των Νεανίδων του ολυμπιακού τόξου να
Πρόεδρος
Αντιπρόεδρος
8 Νοεμβρίου 2009
Δημήτριος Π. Κάτσενος
Γεώργιος Δ. Καρβούνης
Σ σύλλογος έκανε εντυπωσιακή εμφάνιση στο
Πανελλήνιο Πρωτάθλημα τοξοβολίας που
διεξήχθη το Σαββατοκύριακο 19 και 20
πάρει το χάλκινο μετάλλιο (4η) με τις Κολοβού Κωνσταντίνα, Πα-
παγεωργίου Αναστασία και Σταματέλου Έφη.
Επίσης είχαμε άλλους 6 αθλητές στην οκτάδα του αγωνίσμα-
Γραμματέας Δημήτριος Λ. Τάγκας Φεβρουαρίου στην Αθήνα. Κατέκτησε 2 χρυσά, 1 τος τους. Ο Κωστόπουλος Αθανάσιος 4ος στο σύνθετο ανδρών
Ταμίας Παύλος Δ. Κατρής αργυρό και 2 χάλκινα μετάλλια ανεβαίνοντας στην με 7ο τον Δημητρίου Δημήτρη, ο Καλομοίρης Μιχάλης 5ος στο
Μέλος α' Βασίλειος Η. Σαλμάς τρίτη (3η) θέση στον πίνακα των μεταλλίων πίσω ολυμπιακό τόξο Νέων ανδρών, ο Καλομοίρης Γιώργος 6ος στο
Μέλος β' Παύλος Αλ. Τσουμάνης από τον Απόλλωνα Περάματος (7 μετάλλια) και ολυμπιακό ανδρών, ο Κωστόπουλος Κωνσταντίνος 6ος στο ολυμ-
Μέλος γ' Κωνσταντίνος Β. Κεραμάρης ΣΚ.Ο.Α.Π.Θ (6 μετάλλια). πιακό τόξο των εφήβων και ο Ντρέλλας Παναγιώτης 7ος στο
σύνθετο τόξο των εφήβων.
Τα χρυσά μετάλλια κατέκτησε στο ομαδικό των ανδρών του Η πρώτη εμφάνιση της Κουτελίδας Ειρήνης, Καλλή Μάριου και
συνθέτου τόξου με τους Κωστόπουλο Αθανάσιο, Δημητρίου Δημή- Κρουστάλη Νίκου σε Πανελλήνιους αγώνες ήταν ελπιδοφόρα απο-
EYXAΡΙΣΤΗΡΙΑ τρη, Καβάλο Αντώνη και στο ομαδικό των εφήβων του ολυμπια-
κού τόξου με τους Καλλή Σωτήρη, Ακριβάκη Δημήτρη, Κωστόπουλο
κομίζοντας πολλές εμπειρίες.
Μέσα σε 6 χρόνια δραστηριότητας ο σύλλογος «βγάζει» πλέον

ΤΗΣ Π.Ο.Σ.Σ. Κωνσταντίνο. Το αργυρό μετάλλιο και μαζί

και τα bonus (8%) για τις Πανεπιστημια-
Ο Πρόεδρος και το Δ.Σ. της Π.Ο.Σ.Σ. ευχαριστεί τον κές Σχολές κατέ-
κτησε ο Καλλής Σω-
επιχειρηματία του Αλμυρού Γιώργο Τσάμη για την προ-
τήρης στο ατομικό των
σφορά ενός μεγάλου και ακριβού τραπεζιού συνεδριά- εφήβων του ολυμπιακού τόξου.
σεων. Τα χάλκινα μετάλλια πήραν ο
Ακριβάκης Δημήτρης στο ατομικό
των εφήβων του ολυμπιακού
Ο Πρόεδρος και το Δ.Σ. της Π.Ο.Σ.Σ. ευχαριστεί τον τόξου και η καταπληκτική ομάδα
επιχειρηματία του Αλμυρού Δαλακούρα Ηλία για την (έκανε τη μεγαλύτερη έκπληξη των
μεγάλη του προσφορά του εξοπλισμού του γραφείου μας αγώνων) των Νέων Αντρών με τους
Καλομοίρη Μιχάλη, Ακριβάκη Νίκο και
(τραπέζι συνεδριάσεων, γραφείο, βιβλιοθήκη και καρέ-
Μήτση Κωνσταντίνο. Για λίγο δεν
κλες).
πρωταθλητές χαροποιώντας και συγχρόνως δίνοντας δύναμη στη
διοίκηση με πρόεδρο τον κ. Βλαχογιάννη Θεόδωρο και τον έφορο
του τμήματος κ. Πασχάλη Βασίλη καθώς και τον προπονητή κ.
Μπαλιάμη Νίκο να συνεχίσουν το έργο τους.
Την Παρασκευή 18 Φεβρουαρίου σε γνωστό ξενοδοχείο της
Αθήνας έγινε η κοπή της πίτας της Ελληνικής ομοσπονδίας της
τοξοβολίας (Ε.Φ.Ο.Τ.). Την εκδήλωση τίμησε με την παρουσία του
ο Γενικός Γραμματέας κ. Μπιτσαξής ο οποίος υποσχέθηκε ότι θα
βοηθήσει την ανάπτυξη του αθλήματος.
Επίσης βραβεύτηκε ο σύλλογος ως 3ος πολυνίκης σύλλογος
στο ολυμπιακό τόξο, ο Καλομοίρης Μιχάλης ως καλύτερος έφη-
βος ολυμπιακού τόξου και ο Κωστόπουλος Σάκης ως δεύτερος κα-
λύτερος άνδρας του συνθέτου τόξου. Στην εκδήλωση ήταν παρόν
και ο πρόεδρος κ. Βλαχογιάννης Θεόδωρος.
15_tyrnabos 23/03/2011 6:10 μ.μ. Page I
Μια απλή διαπίστωση…
να Κυριακάτικο απόγευμα, καθώς
Έ παρατηρούσα την πρόβα των
χορευτικών μας τμημάτων, στο
Σύνδεσμο Σαρακατσαναίων της Λάρισας,
έκανα κάποιες σκέψεις και αυτές παραθέτω
στις επόμενες σειρές αυτού του κειμένου.
Παρατηρούσα τα μικρά – μικρά παιδάκια να
προσπαθούν να μάθουν βήμα – βήμα
κάποιους από τους χορούς μας. Κάποια από
αυτά τα κατάφερναν και κάποια άλλα
προσπαθούσαν χωρίς αποτέλεσμα, αλλά με
ιδιαίτερο ζήλο! Τα παρατηρούσα και
φαίνονταν τόσο χαρούμενα και ανέμελα.
Τότε ήταν που διαπίστωσα πόσο πολύ
διαφέρει ο σημερινός τρόπος ζωής ενός
παιδιού Σαρακατσαναίων, από αυτόν που
είχαν τα Σαρακατσανόπουλα κάμποσες
δεκαετίες πριν. Αυτή η διαπίστωση
αποτέλεσε και την αφορμή να ρωτήσω, να
διαβάσω, να μάθω και εν τέλει να
πληροφορήσω τους νεότερους
Σαρακατσάνους για τον τρόπο ζωής των
Σαρακατσανόπουλων σε παλαιότερες εποχές.
Στη σύγχρονη εποχή, ο τρόπος ζωής μας εν συγκρίσει με
παλαιότερες εποχές και παρά τα καθημερινά προβλήματα που
προκύπτουν, είναι σαφώς ευκολότερος και πιο ευχάριστος, με
περισσότερες ανέσεις και απολαύσεις. Επομένως, και τα ση-
μερινά παιδιά, συμπεριλαμβανομένων φυσικά και των Σαρακα-
τσανόπουλων απολαμβάνουν όλες αυτές τις ανέσεις που τους
προσφέρουν οι οικογένειες τους και κατ’ επέκταση, ζούνε στο
έπακρον την παιδική τους ηλικία. Η ζωή των παιδιών των Σα-
ρακατσαναίων όμως, πριν τη δεκαετία του ’50 (ο χρονικός προσ-
διορισμός αποτελεί απόρροια των συζητήσεων με Σαρακατσά-
νους γέροντες), δεν είχε καμία απολύτως από τις ανέσεις και
τις χαρές της ζωής των σύγχρονων παιδιών, καθόσον καμία σα-
ρακατσάνικη οικογένεια δεν ζούσε με τις σημερινές ανέσεις.
Τα παιδιά των Σαρακατσαναίων, όπως και οι μεγαλύτεροι, εί-
χαν και αυτά τις καθημερινές τους ασχολίες (σχολείο, εργασία
& παιχνίδι). Οι Σαρακατσάνοι γονείς έδειχναν εμπιστοσύνη στα
παιδιά τους και τους προσέφεραν συχνά την ευκαιρία να λαμ-
βάνουν και μόνα τους κάποιες πρωτοβουλίες, που σχετίζονταν
με τις καθημερινές εργασίες. Το γεγονός αυτό, ίσως, να απο-
τελούσε συνέπεια των πραγματικά δύσκολων συνθηκών ζωής
τους και γι’ αυτό το λόγο, ίσως τα Σαρακατσανόπουλα να ενη-
λικιώνονταν «πριν την ώρα τους», όπως συνηθίζουμε να λέμε.
Κάθε Σαρακατσανόπουλο λοιπόν, βοηθούσε την οικογένεια του,
στις καθημερινές της εργασίες επιβίωσης. Οι εργασίες που διεκ-
περαίωναν ήταν ανάλογες του φύλλου τους (αγόρι, κορίτσι) και
ανάλογες των σωματικών τους δυνατοτήτων. Κάποιες τις διεκ-
περαίωναν εξ ολοκλήρου μόνα τους και σε κάποιες ήταν βοη-
θοί. Γενικά, πήγαιναν φαγητό στους βοσκούς, μάζευαν τσάι, κ.α.
Πιο συγκεκριμένα, τα αγόρια γνώριζαν όλες τις κτηνοτροφι-
κές εργασίες, αλλά κυρίως ασχολούνταν με το πρωινό άρμεγμα
κατά το οποίο «βαρούσαν στρούγγα» όπως μου είπε η γερόν-
τισσα πλέον Βασιλική Καρατάσιου. Ακολουθούσαν τον πατέρα
τους κατά τη διάρκεια της φύλαξης του κοπαδιού και σκούπι-
ζαν τους στάλους. Επιπλέον, έπρεπε να γνωρίζουν και όλες τις
τυροκομικές εργασίες. Αντιθέτως, τα κορίτσια έπρεπε από νω-
ρίς να γνωρίζουν και να ασχολούνται με όλες εκείνες τις ερ-
γασίες που έκανε και κάθε ενήλικη Σαρακατσάνα, τις οικιακές.
Έπρεπε δηλαδή, να γνωρίζουν γνέσιμο, πλέξιμο, να πλένουν,
να συμμαζεύουν, να μαγειρεύουν, κ.λ.π.
Τα Σαρακατσανόπουλα όμως, παρά τις υποχρεώσεις που εί-
χαν να διεκπεραιώσουν κατά τη διάρκεια της ημέρας και τα μα-
θήματα, ιδίως τους θερινούς μήνες που είχαν αρκετό ελεύθε-
ρο χρόνο, τον αφιέρωναν στο παιχνίδι. Φυσικά, και κατά τη διάρ-
κεια των εργασιών, τα σαρακατσανόπουλα έβρισκαν τον τρό-
πο να διασκεδάσουν, με παιχνίδια και πειράγματα. Τα σαρακα-
τσάνικα παιχνίδια ήταν διαφόρων ειδών, κάποια από αυτά καλ-
λιεργούσαν το πνεύμα της ομαδικότητας και κάποια αναδείκνυαν
τις ιδιαίτερες σωματικές ικανότητες κάποιου παιδιού. Κάποια άλλα
πάλι συντελούσαν στην όξυνση του νου. Κάποια από αυτά τα
Σαρακατσάνικα παιχνίδια ήταν τα «σπλόνια» ή «τόπα» (ομαδικό),
η «τριώτα» (παιχνίδι όξυνσης του νου), τα «σκλαβάκια» (ομαδι-
κό), κ.λ.π.
Οι Σαρακατσάνοι παρά το γεγονός ότι δεν ήταν ιδιαίτερα μορ-
φωμένοι, εξαιτίας των συνθηκών της ζωής τους, αλλά και του
επαγγέλματος τους, φρόντιζαν με ιδιαίτερο ζήλο, θα έλεγε κα-
νείς, τη μόρφωση των παιδιών τους. Λόγω των συνεχών με-
τακινήσεων τους, από τα χειμαδιά στο τσελιγκάτο και το αντί-
στροφο, θεωρούσαν πως τα παιδιά τους είχαν κενά στη μόρ-
φωση τους, καθόσον την άνοιξη έφευγαν από τα χειμαδιά πριν
ολοκληρωθούν τα μαθήματα του σχολείου και το φθινόπωρο επέ-
στρεφαν, όταν τα σχολεία είχαν αρχίσει ήδη. Επιπλέον, το χει-
μώνα λόγω των εργασιών, στις οποίες έπρεπε ολόκληρη η σα-
ρακατσάνικη οικογένεια να βοηθήσει, ήταν και πάλι δύσκολο τα
παιδιά να παρακολουθήσουν το σχολείο όπως θα έπρεπε. Όλοι
αυτοί οι λόγοι λοιπόν, συντέλεσαν στην καθιέρωση στις μικρές
κοινωνίες των Σαρακατσαναίων το θεσμός του «καλοκαιρινού»
σχολείου και του «ιδιωτικού» δασκάλου.
Κάθε καλοκαίρι στο τσελιγκάτο, λειτουργούσε «ιδιωτικό» σχο-
λείο από αρχές Μαΐου έως και τέλος Σεπτεμβρίου. Σύμφωνα
με τις διηγήσεις των γερόντων, το σχολείο του τσελιγκάτου το
παρακολουθούσαν μόνο αγόρια, μάλλον έως και τις πρώτες δε-
καετίες του περασμένου αιώνα, όπου άρχισαν να το παρακο-
λουθούν και κορίτσια.
Οι Σαρακατσαναίοι φρόντιζαν να βρουν τον κατάλληλο δάσκαλο
για το σχολείο των παιδιών τους που θα λειτουργούσε στο τσε-
λιγκάτο κατά τους θερινούς μήνες, στα πλησιέστερα προς το
τσελιγκάτο χωριά. Τον κρατούσαν κοντά τους ολόκληρο το κα-
λοκαίρι και όλοι τους τον εκτιμούσαν βαθύτατα. Ο δάσκαλος που
επέλεγαν, δεν ήταν απαραιτήτως κάτοχος πτυχίου παιδαγωγού
– δασκάλου, καθώς θα δίδασκε μόνο σε παιδιά του Δημοτικού
και γι’ αυτό τους ήταν αρκετό να είναι κάποιος που θα γνώ-
ριζε κυρίως γραφή, ανάγνωση και αριθμητική. Συνήθως, ο δά-
σκαλος που επέλεγαν ήταν κάποιος απόφοιτος Γυμνασίου ή και
γυμνασιόπαιδο, νεαρός και άγαμος στις περισσότερες περι-
πτώσεις. Σε κάποιες όμως περιπτώσεις, ο δάσκαλος ήταν συν-
ταξιούχος.
Ο τσέλιγκας ήταν εκείνος που έκανε τη συμφωνία με το δά-
σκαλο. Η συμφωνία για την οικονομική τακτοποίηση του δασκάλου
ήταν είτε μηνιαία, είτε για όλη την περίοδο. Οι γονείς των παι-
διών ήταν εκείνοι που πλήρωναν το δάσκαλο, αλλά ήταν και
επιφορτισμένοι με την περιποίηση και διατροφή του.
Το μάθημα πραγματοποιούνταν μέσα στη δασκαλοκαλύβα, η
οποία χρησιμοποιούνταν τόσο ως αίθουσα διδασκαλίας, όσο και
ως κατοικία για το δάσκαλο. Τα τρία υποχρεωτικά μαθήματα που
διδάσκονταν ήταν η γραφή, η ανάγνωση και η αριθμητική. Κά-
ποιοι όμως από τους δασκάλους, συνεπαρμένοι από τη φιλο-
μάθεια των παιδιών, τους δίδασκαν και κάποια επιπλέον μαθή-
ματα, όπως η Ιστορία. Οι γονείς όμως επέμεναν για την άρι-
στη γνώση της αριθμητικής, ώστε μελλοντικά να μην υποπέσουν
σε σφάλματα κατά τις οικονομικές τους συναλλαγές. Χαρακτη-
ριστικά νομίζω είναι τα λόγια του αείμνηστου παππού μου Νι-
κόλαου (Κολιού) Καρατάσιου όταν μου διηγούνταν τα κατορθώ-
ματα της νιότης του: «ήθελα να μαθαίνω όσα γένονταν περ’σσό-
τερα για να κάνω σωστό κουμάντο και να μην με γελούν». Τα
παιδιά ήταν υπάκουα στο δάσκαλο και δεμένα συναισθηματικά
μαζί του. Ακόμα και σε περιπτώσεις σκανδαλιάς, όπου η τάξη
επιβάλλονταν με φωνές και τιμωρίες, τα παιδιά δεν έπαυαν να
τον εκτιμούν και να τον σέβονται! Ο δάσκαλος, θα μπορούσε
να πει κανείς ότι, για τα σαρακατσανόπουλα αποτελούσε πρό-
σωπο ιερό, αφού και όταν δημιουργούσαν οικογένεια τον θυ-
μόταν και εξιστορούσαν διάφορα γεγονότα σχετικά με εκείνον.
Με την πάροδο των χρόνων, οι Σαρακατσαναίοι σταμάτησαν
τα καλοκαίρια, να παίρνουν δάσκαλο στα τσελιγκάτα τους. Αυτό
συνέβη διότι, οι Σαρακατσάνικες οικογένειες έπαψαν να ανε-
βαίνουν στα βουνά την άνοιξη πριν τελειώσει το σχολείο. Από
την άλλη πλευρά, το φθινόπωρο κατέβαιναν στα χειμαδιά με το
άνοιγμα των σχολείων.
Οι Σαρακατσαναίοι παλαιότερα, δεν ήθελαν τα παιδιά τους να
σπουδάσουν, τους ενδιέφερε μόνο να τα μορφώσουν σε τέ-
τοιο βαθμό, ώστε να ανταπεξέλθουν στις δυσκολίες της ζωής.
Τους ενδιέφερε εν ολίγοις, να τελειώσουν το δημοτικό και ακό-
μα και όταν επρόκειτο περί καλού μαθητή, δεν του επέτρεπαν
να συνεχίσει. Μετά το τέλος του δημοτικού προσπαθούσαν να
τους κάνουν καλούς κτηνοτρόφους. Αυτός είναι και ο λόγος που
οι Σαρακατσαναίοι, δεν έχουμε πολλούς μεγάλους ηλικιακά επι-
στήμονες. Οι αντιλήψεις άρχισαν να αλλάζουν περίπου τη δε-
καετία 1950 – 1960, κατά την οποία οι Σαρακατσάνοι άρχισαν
να αποφοιτούν από το Γυμνάσιο και το Πανεπιστήμιο.
Σήμερα, τα παιδιά των Σαρακατσάνων δεν είναι αναγκασμέ-
να να βοηθούν στις εργασίες της οικογένειας, καθώς πλέον
οι περισσότεροι Σαρακατσάνοι εξασκούν άλλα επαγγέλματα και
όχι αυτό του κτηνοτρόφου. Τα παιδιά τους λοιπόν, πρέπει να
ασχολούνται μόνο με το σχολείο. Γι’ αυτό έχουν αρκετό ελεύ-
θερο χρόνο να αφιερώσουν σε άλλες ασχολίες, όπως είναι οι
εξωσχολικές δραστηριότητες (παραδοσιακοί χοροί, άθληση κ.α.)
και κυρίως στο παιχνίδι. Δράσεις που σε ένα παιδί προσφέ-
ρουν τουλάχιστον χαρά! Στις μέρες μας, εξαιτίας των προανα-
φερθέντων αλλά και της επιμονής των Σαρακατσάνων γονιών
με τη μόρφωση των παιδιών τους, υπάρχει πλειάδα Σαρακατσάνων
επιστημόνων και αρκετοί ακόμα που ασχολήθηκαν και μάλιστα
με σημαντικά αποτελέσματα, με την πολιτική. Το σημαντικό όμως,
είναι πως πολλές πλέον είναι και οι Σαρακατσάνες που ακο-
λούθησαν την επιστήμη! Όπως λοιπόν, είναι αναμενόμενο και εύ-
κολο να διαπιστώσει κανείς, με την πάροδο των χρόνων ο τρό-
πος ζωής των ανθρώπων αλλάζει… Κάτι που συνέβη και στη
ζωή των Σαρακατσαναίων αλλά και των παιδιών τους…
Γρηγόρης Καρατάσιος
• 15
KOINΩΝΙΚΑ
Στις 3 Μαρτίου 2011 έφυγε
από κοντά μας ένα από τα ιδρυ-
τικά μέλη του Συλλόγου Σαρακα-
τσαναίων Αυλώνα και μέλος του
Δ.Σ. ο Κώστας Αποστόλου.
Σε ένδειξη σεβασμού και πέν-
θους για τον άδικο χαμό του,
Ακυρώνουμε το ετήσιο αντάμωμά
μας ανήμερα του Αγίου Γεωργίου.
Κώστα... μας έφυγες νωρίς και
άδοξα!
Θα σε θυμόμαστε πάντα!
Ήσουν ΛΕΒΕΝΤΗΣ!
Θα μας λείψεις! Καλό σου Τα-
ξίδι!
Πρόεδρος: Πατσαούρας Νίκος
ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΓΡΗΓ. ΤΣΑΚΝΑΚΗΣ
Ιδρυτής και πρώτος Πρόεδρος
του Συλλόγου Σαρακατσαναίων Ν. Πιερίας
Έφυγε...πρόωρα
Την Τρίτη 14 Δεκεμβρίου του 2010 έφυγε από κοντά μας, πολύ
πρόωρα, ο Θανάσης Τσακνάκης από την Κατερίνη, υποκύπτοντας
στην επάρατη νόσο που τον κατέβαλε και τον λύγισε μέσα σε 3-
4 μήνες.
Ότι και να πει κανείς για το Θανάση θα είναι λίγα. Ήταν ευ-
γενικός, ευαίσθητος, συνεργάσιμος, κοινωνικός και πολύ καλός οι-
κογενειάρχης. Ήταν ένας προικισμένος, ένας υπέροχος άνθρω-
πος, ένας πραγματικός «άρχοντας». Τύχαινε ιδιαίτερης υπόληψης
και σεβασμού από τους συναδέλφους του, από τους φίλους του,
αλλά και από όλους τους Πιεριείς και όχι μόνο.
Επαγγελματικά ήταν Υπάλληλος της Αγροτικής Τράπεζας. Τη πε-
τυχημένη θητεία του την ολοκλήρωσε ως Διευθυντής του Παραρ-
τήματος της Α.Τ.Ε. της Κατερίνης απ' όπου και συνταξιοδοτήθηκε
πριν από πολύ λίγα χρόνια.
Όμως ο Θανάσης πάνω απ' όλα ήταν ένας συνειδητοποιημένος
ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΟΣ και καυχιόταν γι' αυτό. Ήταν ο άνθρωπος που
πρωτοστάτησε και πρωτοεργάστηκε για την ίδρυση και τη συγ-
κρότηση του Συλλόγου Σαρακατσαναίων του Νομού Πιερίας. Τον
υπηρέτησε με ζήλο και φαντασία ως πρώτος του Πρόεδρος για
αρκετά χρόνια. Εργάστηκε, συνεργάστηκε και οργάνωσε πολλές
και ουσιώδεις εκδηλώσεις, αναβιώνοντας ήθη, έθιμα, τραγούδια
και παραδόσεις που ανέδειξαν το Σαρακατσάνικο Στοιχείο της πε-
ριοχής και τόνωσαν την αυτοπεποίθηση των Σαρακατσάνων της
Πιερίας. Επίσης και την Πανελλήνια Ομοσπονδία μας την Π.Ο.Σ.Σ.
την υπηρέτησε και τις δραστηριότητες της τις παρακολουθούσε
από κοντά, κυρίως τα πρώτα της χρόνια. Μέλημα του ήταν πάν-
τοτε να ενδιαφέρεται για τα απανταχού Σαρακατσάνικα δρώμενα
και τύχαινε της αναγνώρισης από πολλούς Συλλόγους Σαρακα-
τσαναίων.
Τι κρίμα όμως που η υγεία του κλονίστηκε και δοκιμάστηκε
ανεπανόρθωτα τους τελευταίους μήνες! Όσοι αντιληφθήκαμε αυτή
του τη δοκιμασία και ήμασταν διακριτικά κοντά του, γιατί έτσι επι-
θυμούσε, διαπιστώσαμε πως την υπέμεινε με σύνεση, με διακρι-
τικότητα και με πολλή υπερηφάνεια, όπως εξάλλου ταίριαζε στο
δικό του ξεχωριστό χαρακτήρα.
Το μοιραίο όμως επήλθε και ο Θανάσης μας εγκατέλειψε πολύ
νωρίς. Έφυγε μόλις στα 60 του χρόνια από αυτόν τον μάταιο
γήινο κόσμο. Εμείς όλοι γνωρίζαμε πως είχε πολλά ακόμη να
πρόσφερα και στην αξιολάτρευτη σύζυγο του και στα πολυαγα-
πημένα του παιδιά και στους συγγενείς του και στους φίλους του,
αλλά και στην Κοινωνία γενικότερα.
Η μνήμη του θα μας μείνει ανεξίτηλη. Όλοι και για πάντα θα τον
θυμόμαστε. Θα ζει στις καρδιές μας και θα φαντάζει στο μυαλό
μας ως ένας ξεχωριστός άνθρωπος και φίλος, ως ένας ξεχωρι-
στός Σαρακατσάνος.
Οι δικοί του ας είναι υπερήφανοι για το ΘΑΝΑΣΗ.
Δημήτριος Γ. Καραΐσκος
Φίλος και συνεργάτης του
ΣΥΛΛΥΠΗΤΗΡΙΕΣ ΕΥΧΕΣ
Από τον Πρόεδρο και το Δ.Σ. της Π.Ο.Σ.Σ. προς την οικογέ-
νεια του Χρήστου Μόρφου που κατοικεί στα Τρίκαλα, θερμά
συλλυπητήρια για το χαμό του πατέρα του.
Από τον Πρόεδρο και το Δ.Σ. της Π.Ο.Σ.Σ. προς την οικογέ-
νεια του Γιάννη Ίτσιου που κατοικεί στην Κατερίνη, θερμά
συλλυπητήρια για το χαμό της πολυαγαπημένης του μητέρας.
16_tyrnabos 23/03/2011 6:13 μ.μ. Page 1

16­•

ΜΑΣΤΟΡΑ Δ. ΕΥΤΥΧΙΑ
ΧΕΙΡΟΠΟΙΗΤΕΣ ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΙΚΕΣ ΦΟΡΕΣΙΕΣ

ΦΟΡΕΣΙΕΣ ΑΠ’ ΟΛΗ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Με παραδοσιακό τρόπο ύφανσης
Αριστοτέλους 41Α•Τ.Κ. 47100•Άρτα
Tηλ.: 26810 71031•Κιν.: 6972 527505, 6977 749777

CMYK